Ο ιερέας, ψυχοθεραπευτής και συγγραφέας Φιλόθεος Φάρος μιλάει στο Liberal και στον Ανδρέα Ζαμπούκα, με αφορμή την ψήφιση του νομοσχεδίου για την νομική κατοχύρωση της αλλαγής φύλου. Αναφέρεται στον «πολιτικό» ρόλο της Εκκλησίας, στην ανάγκη άσκησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από τον κάθε πολίτη και στον καθοριστικό ρόλο της οικογένειας στην αυτογνωσία του φύλου των νέων.
Συνέντευξη στον Ανδρέα Ζαμπούκα
- Την τελευταία φορά που συναντηθήκαμε, ήταν στην παρουσίαση του τελευταίου βιβλίου («8 λύσεις- κλειδιά για να μπει τέλος στο bullying»- Εκδόσεις ΑΡΜΟΣ) που γράψατε από κοινού με τον Ματθαίο Γιωσαφάτ. Μου έκανε εντύπωση η στάση σας απέναντι σε μία γυναίκα από το ακροατήριο που έφταιγαν για το παιδί της όλοι οι άλλοι, εκτός από την ίδια… Δεν λαϊκίσατε καθόλου και της μιλήσατε επιθετικά, θυμίζοντας τις δικές της ευθύνες.
Τελευταία είναι σύνηθες παντού να φταίνε μόνο οι άλλοι… Όχι μόνο στις οικογένειες και στο ρόλο των γονέων απέναντι στα παιδιά τους. Ασφαλώς και δεν μου επιτρέπεται να λαϊκίσω. Από την πλευρά μου, έχω την ευθύνη του ρόλου μου, ως συγγραφέα, και το κοινό μου θα πρέπει να αντιληφθεί ότι κάθε γραμμή των βιβλίων μου είναι αποτέλεσμα βιωμένης προσπάθειας και εμπειρίας. Την ίδια ακριβώς ευθύνη προσδοκώ να διακρίνω και στους γονείς που μεγαλώνουν τα παιδιά τους σε ένα δύσκολο περιβάλλον με πολλές αντιξοότητες και να μην θυματοποιούνται.
- Είστε, έτσι κι αλλιώς, μία σπάνια περίπτωση ανθρώπου που συνδυάζει δύο διαφορετικούς ρόλους, του ιερωμένου και του επιστήμονα (ψυχοθεραπευτή). Ποια είναι η δική σας άποψη για το νομοσχέδιο, σχετικά με την νομική κατοχύρωση του δικαιώματος της αλλαγής φύλου; Είναι σαφέστατα θέμα επιστημονικό αλλά, μετά την εμπλοκή της Εκκλησίας, και ζήτημα ηθικό;
Καταρχήν, σε ό τι αφορά την εμπλοκή της Εκκλησίας, έχω να πω πως η Ελλάδα δεν είναι μία «θεοκρατία» αλλά μία κοινοβουλευτική δημοκρατία, όπως επίσης πως δεν είναι όλοι οι Έλληνες ορθόδοξοι χριστιανοί. Υπάρχουν και άλλες θρησκείες στην Ελλάδα, υπάρχουν πολίτες που δεν πιστεύουν σε τίποτα και έχουν δικαίωμα να ασκήσουν τα ατομικά τους δικαιώματα. Είναι πολύ επικίνδυνο και καθόλου ορθόδοξο να ανακατεύεται η Εκκλησία με την πολιτική με οποιονδήποτε τρόπο. Ξέρετε κάτι; Υπάρχουν ιστορικά δεδομένα που ανατρέπονται εδώ και 200- 250 χρόνια. Η παράδοση των Ορθοδόξων δεν είχε μέσα της ούτε πολιτικά ούτε στρατιωτικά στοιχεία. Όταν οι Σταυροφόροι μπήκαν στην Κωνσταντινούπολη ο λαός δεν μπορούσε να πιστέψει ότι άνθρωποι της Εκκλησίας είχαν πάρει τα όπλα. Αυτό όμως πλέον, καταστρατηγείται και η Εκκλησία προσπαθεί συνεχώς, να εκβιάσει για τον εαυτό της ένα μέρος της κοσμικής εξουσίας ή τουλάχιστον, να ελέγξει την πολιτική.
- Συγκεκριμένα για το νομοσχέδιο;
H Eκκλησία δεν μπορεί να συμπεριφέρεται σαν να είναι ένα κόμμα. Είναι απαράδεκτο.
- Μπορεί όμως να έχει άποψη στο ηθικό μέρος του ζητήματος;
Aσφαλώς και μπορεί. Αλλά και εδώ τα πράγματα δεν είναι τόσο θετικά για να δικαιολογούν τους ανιδιοτελείς της σκοπούς. Μας λέει ότι ενδιαφέρεται για την ελληνική οικογένεια. Με ποιον τρόπο ενδιαφέρεται; Τι κάνει η Εκκλησία για την κακοποίηση των παιδιών; Τι κάνει για όλους αυτούς που βασανίζουν τα παιδιά τους, που σβήνουν τσιγάρα πάνω στο σώμα τους, που τα κακοποιούν σεξουαλικά, που τα δέρνουν; Eκτός αυτού, με ποιο τρόπο αντιμετωπίζει η Εκκλησία τους γάμους, με ανθρώπους που δεν θα τους ξαναδεί ο παππάς και δεν θα ενδιαφερθεί ποτέ του για την πορεία της ζωής τους; Πώς τους ευλογεί; Που τους ξέρει; Η Εκκλησία που τόσο πολύ κόπτεται για το νομοσχέδιο, έχει ευλογήσει πάρα πολλούς γάμους ομοφυλοφίλων, από άγνοια ή αδιαφορία! Πρόκειται για ιερωμένους οι οποίοι δεν έχουν ιδέα για την λειτουργία της οικογένειας αλλά παρά όλα αυτά, θέλουν να έχουν άποψη για θέματα παιδαγωγικής, ηθικής και εν προκειμένω, αλλαγής φύλου!
- Από την άλλη, το πολιτικό σύστημα δεν χάνει ευκαιρία να επιδεικνύει την ανωριμότητά του σε διάφορα ζητήματα για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Όλη αυτή η δημόσια συζήτηση με κραυγές και αντιπαραθέσεις, δεν σας έχει απογοητεύσει;
Μα ο βασικός λόγος που βρισκόμαστε εδώ σήμερα, είναι αυτός. Οι πολιτικοί δεν κάνουν απολύτως τίποτα αν δεν εξασφαλίσουν πρώτα, το προσωπικό κομματικό όφελος. Σ αυτή την κουλτούρα οφείλεται η σημερινή κατάντια της χώρας
- Το αποδίδεται στην εξουσιομανία των Ελλήνων ή στην κυριαρχία του «ατομικού ιδεώδους» που δεν επιτρέπει να δούμε το συλλογικό μας συμφέρον;
Νομίζω είναι προφανές. Πάρτε παράδειγμα την διαφθορά που τόσο πολύ μας απασχολεί για δεκαετίες. Ποιος την κάνει την διαφθορά; Σε τι συνίσταται; Mιλάμε για την απόλυτη ιδιοτέλεια πολιτικών αλλά και απλών ανθρώπων που συμμετέχουν στο σύστημα. Αλλά αυτή η ιδιοτέλεια δεν είναι μόνο στην πολιτική. Είναι και μέσα στην οικογένεια. Δείτε πως καθοδηγεί την συμπεριφορά των γονέων απέναντι στα παιδιά τους. Τα χρησιμοποιούν ιδιοτελώς για να εξασφαλίσουν την δική τους καταξίωση.
- Ως ψυχοθεραπευτής τώρα, ποια είναι η ειδική θέση σας για την αλλαγή φύλου;
Kαταρχήν, θα έπρεπε πρώτα, να δούμε πως δημιουργούνται όλα αυτά. Να σας πω ένα παράδειγμα. Μία γυναίκα αποκαλύπτει στον εξομολογητή της ότι ο άνδρας της την δέρνει. Και εκείνος της απαντά ότι η «αγία τάδε» αγίασε επειδή την έδερναν και έκανε υπομονή! Αυτός ο εξομολόγος σκέφτηκε τι μπορεί να συμβεί αν στο σπίτι υπάρχει κάποιο αγόρι και βλέπει τον πατέρα να δέρνει την μάνα του; Πολλές φορές ο ανδρισμός και η θηλυπρέπεια είναι συμπεριφορά και δεν έχει πάντα σχέση με την φυσική προδιάθεση του ανθρώπου. Σε κάθε περίπτωση, όμως, είναι πολύ επίφοβο το αγόρι, βλέποντας την βάρβαρη συμπεριφορά του πατέρα, να επιλέξει ακριβώς το αντίθετο. Οι συμπεριφορές, ξέρετε, δημιουργούνται από πολλούς παράγοντες μέσα στην οικογένεια, στο σχολείο και στους άλλους φορείς κοινωνικοποίησης.
- Πρέπει ή όχι κάποιος να επιλέγει το φύλο του;
Αναμφισβήτητα ναι. Ο οποιοσδήποτε έχει το αναφαίρετο δικαίωμα να επέμβει στον εαυτό του, όπως εκείνος θέλει. Επιβάλλεται όμως, να σκεφτούμε την αιτία τέτοιων φαινομένων και να σταθούμε δίπλα σε όποιον άνθρωπο μας έχει ανάγκη. Είτε από την πλευρά των γονέων είτε από την πλευρά των δασκάλων είτε και από την πλευρά των επιστημόνων.
- Θα βοηθούσε, νομίζετε, η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση στα σχολεία, στην καλύτερη διαχείριση του φύλου;
Τα πάντα ξεκινούν από το σπίτι και καταλήγουν στο σπίτι. Η οικογένεια είναι το παν για την ωρίμανση και την διαχείριση της σεξουαλικότητας των παιδιών. Εκεί μέσα έρχονται τα παιδιά σε μία πρώτη επαφή με την υπόθεση του έρωτα. Άλλοτε μπορεί να είναι για αυτά κάτι βάρβαρο άλλοτε κάτι αμαρτωλό και άλλοτε κάτι πολύ όμορφο. Έτσι λοιπόν αντιμετωπίζουν και την ταυτότητα του φύλου τους. Όσο για τα σχολεία, ο έρωτας στην εκπαιδευτική διαδικασία είναι το παν. Είναι το βίωμα που θα προσδιορίσει και την αξία του στη ζωή των νέων. Ο έρωτας δεν είναι μόνο το σεξ. Είναι και αυτό αλλά είναι και η φυσική παρόρμηση που έχει ο άνθρωπος για να καλύψει την ανάγκη του για την ένωση με έναν άλλο άνθρωπο. Επειδή όμως, επιμένετε για το φύλο, σας λέω ότι χρειάζεται υπεύθυνη ενημέρωση από όλους και συμπαράσταση σε κάθε άτομο που βιώνει την οποιανδήποτε διαφορετικότητα και θέλει να την εκφράσει. Θεωρώντας δεδομένη την άσκηση του ανθρωπίνου δικαιώματος και της αυτοδιάθεσης του σώματος, δάσκαλοι, γονείς, επιστήμονες και πολιτικοί οφείλουν, κάποτε να αναλάβουν την διαπαιδαγώγηση των νέων. Ο καθένας με τον δικό του σοβαρό και υπεύθυνο τρόπο.
- Και κάτι τελευταίο. Είναι σαφές ότι είστε από τους ανθρώπους που, αν σας είχε δοθεί περισσότερος χώρος, θα είχατε εκσυγχρονίσει την Εκκλησία. Έχετε μία απογοήτευση γι αυτό;
Koιτάξτε, στη ζωή, μεγαλύτερη αξία έχει ο προσανατολισμός και όχι τόσο τα επιτεύγματα. Αν δεν πάρεις τη σωστή κατεύθυνση όλα τα υπόλοιπα δεν έχουν καμία σημασία. Η δουλειά του παπά είναι το ποιμαντικό έργο και εγώ είμαι υπερήφανος για το δικό μου. Ποτέ δεν θέλησα να κάνω κάτι παραπάνω από αυτό και αισθάνομαι πλήρης με την άσκηση της προσωπικής μου ευθύνης…
To Who is Who
Ο π. Φιλόθεος Φάρος σπούδασε πολιτικές επιστήμες στην Πάντειο Σχολή, Νομικά στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Θεολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και Ποιμαντική Ψυχολογία στις ΗΠΑ. Χειροτονήθηκε διάκονος και ιερέας το 1962 στην Ελλάδα. Στη συνέχεια υπηρέτησε ως εφημέριος στις ΗΠΑ. Δίδαξε Ποιμαντική Ψυχολογία στην Ορθόδοξη Θεολογική Σχολή του Τιμίου Σταυρού στη Βοστώνη από το 1969 έως το 1976. Υπηρέτησε ως ιερέας-σύμβουλος στο νοσοκομείο J.B. Thomas Day Care παρέχοντας ποιμαντική υποστήριξη σε νεαρά ζευγάρια που τα παιδιά τους αντιμετώπιζαν σοβαρές ασθένειες καθώς επίσης και ως προϊστάμενος του τμήματος Οικογενειακής Στήριξης στην πρότυπη ψυχιατρική κλινική Human Resource Institute στη Βοστώνη από το 1970 μέχρι το 1976.
Μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα το 1976, ασχολήθηκε συστηματικά με το συγγραφικό έργο καθώς επίσης, μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του ''90, με το Συμβουλευτικό Κέντρο Νεότητας της Αρχιεπισκοπής Αθηνών. Σήμερα, συνταξιούχος πλέον, λειτουργεί κάθε Κυριακή στον Αγιο Νικόλαο Ραγκαβά της Πλάκας. Πάντοτε μετά τη λειτουργία συζητάει με νέα ζευγάρια και νέους για τα θέματα που αντιμετωπίζουν στην καθημερινότητά τους.
