Η συναίνεση, που με τόση θέρμη ευαγγελίζονται οι αυτόκλητοι προστάτες του «μεσαίου χώρου» έχει ήδη συντελεστεί. Όσες φορές κι αν συνεργαστούν, θα έχουν το ίδιο αποτέλεσμα. Η σημερινή κυβέρνηση είναι παιδί του λαϊκισμού. Κοινός τόπος ετερόκλητων δυνάμεων που συναντήθηκαν στην κοινή τους αντίθεση στην παγκοσμιοποίηση και στους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Μην σας ξεγελούν τα νέα μνημόνια. Πρόκειται για υποχωρήσεις τακτικής!
Οι αλλαγές που γίνονται γύρω μας είναι τεράστιες, ως συνέπεια της νέας ψηφιακής εποχής. Πολλές φορές μας είναι δύσκολο να τις κατανοήσουμε ή ακόμη και να τις ενσωματώσουμε στην καθημερινότητά μας. Όσοι μπορούν προσαρμόζονται στα νέα δεδομένα. Κάποιοι άλλοι, οι περισσότεροι, αρνούνται να αντιμετωπίσουν την νέα πραγματικότητα και θέλουν απελπισμένα να επιστρέψουμε στο παρελθόν!
Η Ευρώπη έκτισε επί πολλούς αιώνες τον πολιτισμό της πάνω στην καταπίεση και στην βία σε βάρος άλλων λαών. Η πλούσια Ευρώπη δεν είχε μόνο τεχνογνωσία για να παράγει προηγμένα προϊόντα, αλλά και κανόνια για να παίρνει εκείνο που της αρνιόντουσαν με την γλώσσα της διπλωματίας και του εμπορίου. Μέχρι που οι «δούλοι» ξύπνησαν και απαίτησαν τα στοιχειώδη: Ψωμί και αξιοπρέπεια. Κάπου εκεί άρχισε να καταρρέει η φαντασίωση ενός πλούσιου και δίκαιου κόσμου. Και κάπου εδώ ξυπνάει ο εφιάλτης για το πώς ακριβώς θα έρθουν οι νέες ισορροπίες. Τις προηγούμενες φορές αυτό συνέβη με έναν μεγάλο πόλεμο.
Οι τεκτονικές αλλαγές που βρίσκονται σε εξέλιξη ανατρέπουν και όσα γνωρίζαμε μέχρι σήμερα για την οικονομία και την πολιτική. Σκεφτείτε τους γνωστούς διαχωρισμούς του τύπου Δεξιά – Αριστερά. Ύστερα δείτε προσεκτικά το πολιτικό σκηνικό στην Ευρώπη και αναρωτηθείτε που ακριβώς βρίσκονται εκείνες οι παλιές διαχωριστικές γραμμές. Η Σοσιαλδημοκρατία εμφανίζεται βαθιά ηττημένη και κινδυνεύει ακόμη και με εξαφάνιση, καθώς οι Οικονομίες στερούνται των αναγκαίων πόρων για να μπορούν οι σοσιαλιστές ηγέτες να αποδείξουν πόσο ανθρωπιστές είναι με τα λεφτά των άλλων. Αλλά και η φιλελεύθερη Δεξιά φαίνεται να τα έχει χαμένα. Προς το παρόν κρατάει, επειδή δεν υπάρχει κάτι άλλο για να κρατηθεί πολιτικά ο αστικός πληθυσμός. Παίζει πιο πολύ τον ρόλο του «τελευταίου οχυρού», συγκεντρώνοντας γύρω της πολλά απομεινάρια από άλλες ένδοξες πολιτικές δυνάμεις το παρελθόντος. Με άξονα τους φιλελεύθερους συγκροτούνται νέοι πολιτικοί συνασπισμοί, με στόχο την αποτελεσματική αναχαίτιση του λαϊκισμού. Και το πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι αυτό του Μακρόν.
Είναι αυτό εφικτό; Μπορεί το «παλαιό» να ανακόψει την ορμή του λαϊκισμού; Η αλήθεια είναι ότι οι λαϊκιστές θα κερδίζουν διαρκώς έδαφος, όσο οι Οικονομίες της Ευρώπης δεν θα έχουν να δώσουν αποτελεσματικές λύσεις στα σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζουν. Θα τολμούσαμε να υποστηρίξουμε ότι οι πιθανότητες για το μέλλον είναι υπέρ των λαϊκιστών, επειδή ακριβώς η Ευρώπη δεν φαίνεται να έχει προτάσεις για την παγκοσμιοποίηση. Η πρόσφατη απόφαση των Γερμανών και των Γάλλων, να ασκήσουν βέτο σε κινεζικές επενδύσεις στην Ευρώπη, αυτό ακριβώς υποδηλώνει. Είναι σαφές ότι η Ευρώπη, όπως και η Αμερική, δεν έχουν τρόπους να ανακόψουν την ορμή των Κινέζων και των άλλων λαών που σήμερα διεκδικούν το μερίδιό τους στην πίτα της παγκόσμιας Οικονομίας. Αν μπορούσαν να απαντήσουν με όρους αγοράς θα το είχαν κάνει. Απαντούν, όμως, με διοικητικές πράξεις. Κι είναι βέβαιο ότι κι αν αυτές δεν αποδώσουν, που δεν θα αποδώσουν, τότε ανοίγει ο δρόμος για πολύ μεγάλες περιπέτειες για την ανθρωπότητα.
Τα υψωμένα τείχη είναι η πρόταση των λαϊκιστών. Σήμερα την υιοθετούν η Μέρκελ και ο Μακρόν. Λοιπόν, σκεφτείτε μόνο ποιος είναι ικανότερος να εκτελέσει ένα τέτοιο σχέδιο. Ο Μακρόν ή η Λεπέν; Κατά πάσα πιθανότητα η Λεπέν! Εκτός αν ο Μακρόν παραδώσει την ταυτότητά του και μετατραπεί σε Λεπέν. Όλα είναι πιθανά! Το σημαντικό είναι ότι η Ευρώπη δείχνει να φοβάται. Και δίνει την δυνατότητα στην Κίνα να υπερασπιστεί την … οικονομική ελευθερία. Ζούμε πραγματικά σε τρελούς καιρούς.
Οι λαϊκιστές έχουν την εύκολη λύση, η οποία στο τέλος δεν είναι λύση! Δεν ζούμε στην εποχή που η κανέλα ήταν πιο ακριβή από τον χρυσό και που ήταν αρκετό να στείλει κανείς στους ιθαγενείς μερικά πειρατικά καράβια με κανόνια για να προκαλέσει στην συνέχεια, όταν τα καράβια επέστρεφαν γεμάτα μπαχαρικά, ρίγη ενθουσιασμού στο λιμάνι του Άμστερνταμ. Η Κίνα αρχίζει να συναγωνίζεται σε όλα τα επίπεδα την Δύση και φαίνεται αποφασισμένη να είναι ο επόμενος μεγάλος τιμονιέρης του πλανήτη. Η πορεία της δεν ανακόπτεται, όσα τείχη προστατευτισμού κι αν σηκώσουν οι Ευρωπαίοι, όποια πολιτική ταυτότητα κι αν φέρουν.
Στην Ελλάδα είχαμε την ευκαιρία να ζήσουμε πρώτοι απ' όλους τα καλά του λαϊκισμού. Για έναν περίεργο λόγο είμαστε εδώ και δεκαετίες το μέρος που γίνονται τα πιο σπουδαία κοινωνικά και οικονομικά πειράματα. Η Αριστερά με την Λαϊκή και ξενοφοβική Δεξιά, τα δύο φαινομενικά μεγάλα άκρα, αποφάσισαν να συμπορευτούν! Αυτό που μοιάζει να είναι τόσο αντίθετο, κρύβει μέσα του κάτι κοινό που λειτουργεί ως συγκολλητική ουσία: Την ιερή προσήλωση και των δύο στον ρόλο του κράτους – προστάτη.
Από την μία η κυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ και από την άλλη μία φιλελεύθερη πρόταση. Σε μία Ευρώπη, όμως, που στην καρδιά της φαίνεται να φλερτάρει με ιδέες των λαϊκιστών, προκειμένου να ανακόψει την δυναμική τους!
Θέλετε να δείτε τι θα συμβεί στην Ευρώπη; Δείτε τι έγινε στην Ελλάδα. Οι λαϊκιστές έχουν καταστρέψει την χώρα! Ομοίως οι ίδιες αντιλήψεις μπορούν να οδηγήσουν την Ευρώπη σε μία βαθιά πολιτική και οικονομική ήττα. Και το μέλλον; Χρειάζεται νέες πολιτικές προτάσεις. Η Ευρώπη χρειάζεται νέες κατευθύνσεις.
Η Ελλάδα καλείται να επιβιώσει μέσα σε πραγματικά δύσκολες συνθήκες. Το συμφέρον μας περνάει μέσα από μία ισχυρή Ευρώπη, κάτι που σήμερα δεν ξέρουμε αν είναι το πιο ισχυρό σενάριο για το μέλλον. Ο λαϊκισμός, επίσης, δεν αποτελεί λύση. Εκατό διαφορετικές κυβερνήσεις να δοκιμάσουν με την ίδια συνταγή, θα έχουμε το ίδιο ακριβώς αποτέλεσμα που έχουμε σήμερα με την σύμπραξη του ΣΥΡΙΖΑ με τους ΑΝΕΛ. Αλλά και το «αντίπαλο στρατόπεδο» θα πρέπει να αποδείξει ότι έχει προτάσεις, ότι έχει πολιτικές ικανές να μας βγάλουν από τα σημερινά μας αδιέξοδα. Στην πραγματικότητα είναι σαν να δίνει κανείς το τιμόνι σε έναν νέο καπετάνιο όταν το καράβι έχει ήδη αρχίσει να παίρνει νερά! Το χειρότερο όλων είναι ότι μία πιθανή αποτυχία θα φέρει και πάλι στο προσκήνιο τους λαϊκιστές, ξεκινώντας έναν νέο γύρο καταστροφής!
Μην έχετε αμφιβολία ότι τα πράγματα είναι εξαιρετικά δύσκολα. Και μην πείτε ότι το ξέρετε ήδη. Επειδή δεν το ξέρουμε! Όπως δεν μπορούσαμε να φανταστούμε το 2008 και το 2009 τι θα συνέβαινε σήμερα. Δεν έχει σημασία ότι κάποιοι άνθρωποι τα λέγαμε. Σημασία έχει ότι στο σύνολό μας είχαμε απορρίψει όλα αυτά τα «μαύρα σενάρια», που τελικά έγιναν πραγματικότητα. Κι εδώ βρίσκεται το μυστικό: Αν συνειδητοποιήσουμε πόσο δύσκολη είναι η προσπάθεια για να προστατεύσουμε τα συμφέροντα της χώρας, τόσο μεγαλύτερες πιθανότητες θα έχει η επόμενη κυβέρνηση να πετύχει. Όσο πιο επιπόλαια αντιμετωπίζουμε τα πράγματα, τόσο ενισχύουμε τα σενάρια περί … φιλελεύθερης παρένθεσης. Η φιλελεύθερη κυβέρνηση χρειάζεται τόλμη και λαϊκή συναίνεση για να πετύχει. Δεν είναι το πιο εύκολο πράγμα στον κόσμο!
Θανάσης Μαυρίδης
