Του Σταύρου Πετρολέκα
Χρονιάρες μέρες βρήκε η πονηρή μας κυβέρνηση, προπαραμονές της Πρωτοχρονιάς, και υπό τη σκιά των διαπραγματεύσεων της Τρίτης Αξιολόγησης, να δημοσιεύσει σε ΦΕΚ (Α'/204 της 28/12/2017) την συγκρότηση πολυπληθέστατης και απαστράπτουσας κύρους «Εθνική Επιτροπή για την Ενέργεια και το Κλίμα».
Έξι Γενικοί Γραμματείς (ΓΓ) πέντε υπουργείων (εκ των οποίων δύο, αυτοί της Ενέργειας/Ορυκτών Πρώτων Υλών και του Περιβάλλοντος, είναι του ΥΠΕΝ), εφτά Πρόεδροι κρατικών φορέων (εκ των οποίων δύο Ανεξαρτήτων Αρχών), ο Γενικό Διευθυντής Ενέργειας του ΥΠΕΝ, τέσσερις ειδικευμένοι εμπειρογνώμονες που ορίζει ο ΓΓ Ενέργειας/ΟΠΥ, δύο πολιτικοί εκπρόσωποι (σύμβουλοι) του υπουργού και αναπληρωτή υπουργού ΥΠΕΝ αντιστοίχως, όλοι μαζί θα στελεχώσουν την υψιπετή αυτή Επιτροπή. Και θα επικουρείται μάλιστα – σε πρώτη φάση τουλάχιστον - από πενταμελή διακυβερνητική Γραμματεία διαχειριστικού συντονισμού και παρακολούθησης.
Και τι ακριβώς θα κάνει όλη αυτή η κοσμοσυρροή είκοσι ανωτάτων κρατικών λειτουργών και ειδικών; Θα συνεδριάζει, εποπτεύοντας «αρμοδίως» - μια φορά τον μήνα μέχρις ότου και όποτε - την εκπόνηση σε όλες της τομεακές παραλλαγές, συνιστώσες και λεπτομέρειες, μιας οριστικής εισήγησης Εθνικού Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα. Ειρήσθω εν παρόδω, σύμφωνα με Κανονισμό της ΕΕ του 2016, η Ελλάδα όπως και τα άλλα κράτη-μέλη έπρεπε ήδη να έχει υποβάλει τέτοιο Σχέδιο στην Κομισιόν την 1η Ιανουαρίου 2018. Αλλα εκεί θα κολλήσουμε τώρα...
Η σύσταση μιάς τέτοιας Επιτροπής, σύμφωνα με το κείμενο του ΦΕΚ, ορίζεται με βάσει τις προβλέψεις του Ν. 4011/11 (Α/3), αλλά ρητώς αναφέρει ότι θα εκπροσωπούνται σε αυτήν, μαζί με τους συναρμόδιους κρατικούς λειτουργούς, κοινωνικοί και παραγωγικοί φορείς, καθώς και εκπρόσωποι της αγοράς στον τομέα της ενέργειας.
Και που είναι όλοι αυτοί; Πουθενά. Προφανώς δεν θα μπορούσαν να συμμετέχουν, διότι τότες η Επιτροπή θα αριθμούσε δεκάδες, το λιγότερο μέλη, καθιστώντας την μη λειτουργική. Δεν θα'ταν δέ καν επιτροπή, αλλά συμβουλευτικό σώμα... με μέλη που θα ορίζοντο από τους φορείς τους ίδιους, όχι την κυβέρνηση. Και άρα σώμα μη ελεγχόμενο...
Τότες γιατί συγκροτήθηκε μια τόσο υψηλού επιπέδου Επιτροπή; Μια απλή εσωτερική ομάδα δι-υπουργικής εργασίας θα επαρκούσε, έστω υπό την αιγίδα του Πρωθυπουργού, αν όχι του Υ/ΥΠΑΝ. Χωρίς την ανάγκη αρωγής – για πάν ενδεχόμενο – μιας εγγραφής στο ΦΕΚ. Την δουλεία τους θα έκαναν, τίποτε περισσότερο, δίχως περιττές επισημότητες.
Βέβαια, ένας καλόπιστος θα μπορούσε να αντιτείνει ότι δεν επαρκεί ένα απλό δια-κυβερνητικό «working group»,να συντονίζει την επαφή με τόσες Περιφέρειες και Δήμους, με τόσες δεκάδες δημόσιους, υπό ιδιωτικοποίηση, και ιδιωτικούς παραγωγικούς φορείς, προκειμένου να διαμορφωθεί μια εθνική στρατηγική ενεργειακής και κλιματικής πολιτικής. Μόνο μια επιτροπή, με ισχυρό περίβλημα κρατικής εξουσίας, είναι σε θέση να απαιτήσει και να διαχειρισθεί μέχρι πέρας μια τέτοια παρατεταμένη διαβούλευση. Κάτι πού προφανώς δεν προσφέρεται ικανοποιητικά μέσω των δομών επικοινωνίας και σχολιασμού της πλατφόρμας Διαύγειας.
Σωστά. Όμως υπάρχει πρόβλημα. Αφενός, οι δύο πολιτικοί εκπρόσωποι των υπουργών είναι μετακλητοί, άρα φεύγουν με τον πρώτο ανασχηματισμό, αν αποχωρούν και οι προϊστάμενοι υπουργοί που τους προσέλαβαν. Και συνήθως τότες αποχωρούν και όλοι οι ΓΓ μαζί τους... που εν προκειμένω και μεταξύ άλλων σημαίνει ότι φεύγουν και οι (τέσσερις) εμπειρογνώμονες.
Πιο σοβαρό αφετέρου, είναι το πρόβλημα με τη θέση του Γενικού Διευθυντή Ενέργειας/ΟΠΥ, που σύμφωνα με το ΦΕΚ, αναπληρώνει τον Υ/ΥΠΕΝ άν αυτός απουσιάζει ή κωλύεται. Είναι όμως ή δεν είναι αυτός υπό πιθανή αντικατάσταση κατόπιν προκήρυξης / ειδικής αξιολόγησης ΑΣΕΠ; Είναι, γιατί έτσι προβλέπετο για όλους τους Γενικούς Διευθυντές (Διοίκησης) των υπουργείων, σε περσινό (μνημονιακής υφής) Νόμο για ενίσχυση της αξιοκρατίας και της διαφάνειας στη Δημόσια Διοικηση (Ν 4369/16/Α33).
Ωστόσο σήμερα ο νόμος αυτός έχει τελευταίως αναθεωρηθεί. Στα πλαίσια των πρόσφατα συμφωνηθέντων της Τρίτης Αξιολόγησης, η σχετική διάταξη διενέργειας της ειδικής αυτής αξιολόγησης, έχει λάβει την μορφή άμεσα παραδοτέας δράσης (key deliverable) . Με υποχρέωση μάλιστα υλοποίησης, μέχρι τον Μάρτιο, γιά τις θέσεις όλων των Γενικών Διευθυντών διοίκησης όλων των υπουργείων.
Αλλά έχει προκύψει συνάμα και κάτι ακόμη πιό «βαρύ». H εφαρμογή του νέου καθεστώς προκήρυξης θέσεως/ ειδικής αξιολόγησης ΑΣΕΠ, επεκτείνεται, σύμφωνα με τις νέες αυτές Μνημονιακές δεσμεύσεις, και για τις θέσεις τομεακών και ειδικών ΓΓ, σχεδόν όλων των υπουργείων και πολλών κρατικών φορέων. Διαδικασία που πρέπει να έχει τελειώσει τον Ιούνιο (!). Και αυτό αφορά, σύμφωνα με το επικαιροποιημένο συνοδευτικό τεχνικό παράρτημα του Μνημονίου, τις θέσεις και των δύο ΓΓ του ΥΠΕΝ στην Εθνική Επιτροπή*.
Βέβαια η αξιολόγηση αυτή - εφόσον τηρηθούν οι δεσμεύσεις - δεν σημαίνει ότι αναγκαστικά θα αλλάξουν όλοι οι σημερινοί κατέχοντες τα σχετικά αξιώματα. Αλλά οπωσδήποτε αυτές οι ανατροπές δημιουργούν δομική αναστάτωση και υπαρκτή αστάθεια στο κεντρικό συντονιστικό πυρήνα αυτής της Επιτροπή. Με το καλημέρα...
Κατάσταση που δεν κρύβει, την όποια επίδειξη ρωμαλέας, δήθεν, βούλησης άρθρωσης στρατηγικής στα ενεργειακά και τα της κλιματικής αλλαγής, εκφραζόμενη με τη συγκρότηση μεγαλόσχημης, πολυμελούς κυβερνητικής επιτροπής. Κάτι πιο μικρό, πιο ευέλικτο, και σίγουρα λιγότερο φανταχτερό, θα ήτο πολύ πιο χρήσιμο και τελέσφορο.
Αλλά έτσι είναι με την κυβέρνηση Συριζανέλ. Ικανοποιεί με το κατασκεύασμα τέτοιων νέων δομών, όλη την κομματική, και κυρίως κρατικίστικη, νομενκλατούρα της. Μόνο που αυτές οι κατασκευές είναι σαν το λαμπερό και φοβερό άγαλμα που ονειρεύτηκε εκείνος ο βασιλιάς της Παλαιάς Διαθήκης. Με κεφάλι από χρυσό, στήθος χέρια από ασήμι, κοιλιά και μηρούς από χαλκό, κνήμες από σίδερο, μα με πόδια από πηλό. Το οποίο όμως με μικρό χτύπημα στα πόδια, διαλύθηκε στα εξ ών συνετέθη...
Κατασκευάσματα δηλαδή για το θεαθήναι και μόνο.
Ε κει έμεινε η υπόθεση όλο τον Γενάρη. Και ξαφνικά, αντιπροχθές Παρασκευή (2/02), με όλη την Ελλάδα να βρίσκεται στην τσίτα λόγω Συλλαλητηρίου, δημοσιεύεται - κατά δελτίο Τύπου του ΥΠΕΝ - δεύτερο ΦΕΚ, με Απόφαση του κ Σταθάκη με τον ίδιο ακριβώς τίτλο.... «Εθνική Επιτροπή για την Ενέργεια και το Κλίμα».
Ουσιαστικά κάνει δύο πράγματα, ανακοινώνει διευθετήσεις και προετοιμάζει προσλήψεις:
Αφενός, ονομάζει τα πρόσωπα στις θέσεις των ΓΓ, προέδρων κρατικών φορέων και των τεσσάρων εμπειρογνωμόνων, (που θα είναι τρεις στενοί συνεργάτες του υπουργού/ΥΠΕΝ με ειδική έφεση στα της πράσινης ενέργειας, και ένας -μόνο- ανεξάρτητος, αλλά γνώστης και άλλων κλάδων, τα υδρογονανθρακικά συμπεριλαμβανομένων).
Αφετέρου, αντιλαμβανόμενοι εκεί στο ΥΠΕΝ, ότι με επιτροπή υψηλών αξιωματούχων έργο δεν βγαίνει, ανακοινώνεται σύσταση νέας και συμπληρωματικής δομής, με δύο κεντρικές ομάδες εργασίας και έξι τεχνικές υπο-ομάδες. Δηλαδή, άιντε βάλε 25-30 άτομα προσωπικού, η συμμετοχή των οποίων, περιέργως πώς... «δεν συνδέεται με χρηματική αμοιβή» (!!)
Αυτές οι ομάδες, πέραν της οργάνωσης κάποιων δημόσιων διαβουλεύσεων και ημερίδων με ΟΤΑ, ΜΚΟ, επιστημονικές ενώσεις, συνδικαλιστές κτλ, - αλλά όχι απ΄ότι φαίνεται, με εκπροσώπους της ιδιωτικής οικονομίας - θα εκπόνησουν και το κείμενο του Εθνικού Σχεδίου. Με μπούσουλα έναν αχταρμά θεμάτων, καμωμένος, μονομερώς, από το γλωσσάρι επιδοτούμενων - και ήδη πολλαπλώς γνωστών -πράσινων Κοινοτικών δράσεων για την κλιματική αλλαγή. Τίποτε όμως για το πως θα μειωθεί η εξάρτηση της χώρας από το στρατηγικό της ενεργειακό απόθεμα, τον λιγνίτη, όπως έχουμε δεσμευθεί στα πλαίσια του COP, μούγκα για το ρόλο της πλούσιας, πλήρως ανεκμετάλλευτης γεωθερμίας του τόπου, λέξη για το προσδοκώμενο φυσικό αέριο από τις έρευνες υδρογοναθράκων, ή ακόμη τα πετρελαιοειδή, το κατά παρασάγγας μεγαλύτερο εξαγωγικό προϊόν της οικονομίας μας.
Ειλικρινά είναι να απορεί κανείς. Τι το θέλει το ΥΠΕΝ όλο αυτό το πλήθος; Όταν για την ίδια δουλειά ο οποιοσδήποτε σοβαρός οίκος μελετών θα τη περάτωνε με πολύ λιγότερο προσωπικό. Και σε ελάχιστο χρόνο, όχι «open-ended» όπως τούτο δω το όλο μόρφωμα. Με πολύ πιο πλήρες θεματικό περιεχόμενο, χωρίς την οφθαλμοφανή, σχεδόν δογματική, κλίση προς πράσινες επιλογές, αγνοώντας υπολογισμό άλλων δυνατοτήτων και κόστους. Και βεβαίως χωρίς την υποβάθμιση της γνώμης του ιδιωτικού επιχειρηματικού χώρου.
Δεν είναι μόνο θέμα διαφοράς παραγωγικότητας μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Είναι ότι αποκαλύπτει, αναγλυφα, το πως λαξεύεται η ηγεμονία του κρατικίστικου, κομματικού ιδεολογήματος στον τόπο. Ακόμη και στα ενεργειακά και την υπόθεση της κλιματικής αλλαγής. Τι έτι χρειάν έχομεν μαρτύρων...
Όμως, τον ίδιο αυτό καιρό υπάρχουν και κάποιοι φάκελοι, έτοιμοι καθ'ολα, σε υπόθεση που ξεκίνησε Αύγουστο του 2014, για άδειες εξερεύνησης πετρελαίου/φυσικού αερίου στην Αχαία, στην Αιτωλοακαρνανία, στην Άρτα-Πρέβεζα. Φάκελοι σημαντικών επενδύσεων, από κοινοπραξίες Ελλήνων και ξένων, που καθυστερούν εννιά μήνες τώρα (!!!), καταχωνιασμένοι από τον περασμένο Μάιο - έτσι - στα συρτάρια του Υπουργού, αντί να έχουν οδεύσει αμέσως τότε στην Βουλή γιά την τελική κύρωση. Φάκελοι ουσιαστικής, στέρεας ενεργειακής υπόστασης, με υπόσχεση δημιουργίας εκατοντάδων θέσεων εργασίας και σημαντικού πλούτου, πεταμένοι ξεχασμένοι δω και εκεί...... σαν τα ρετάλια στα ράφια.
Έτσι....., γιατί ξέρει καλά ο υπουργός πως οι νομενκλατούρες τέρπονται με απατηλές κρατικές φανφάρες περί κλιματικής αλλαγής/παραγωγής ενέργειας, αλλά ιδίως, και με τις προσλήψεις - δήθεν άνευ απολαβών - που τις συνοδεύουν ή έπονται .....Ακόμη κι' αν γνωρίζουν πως ουσιαστικά είναι επικοινωνιακά τερτίπια. Φαίνεται όμως πως θέλουν πολύ μασάζ ακόμη τα Συριζόπουλα, για να περάσουν αυτές τις στρυφνές, ξινές και ανάποδες ιδιωτικές επενδύσεις στην Βουλή.
Γιατί είναι επενδύσεις, άμεσες και ουχί επιδοτούμενες. Και είναι ιδιωτικές.
Νισάφι πια..
* https://ec.europa.eu/info/sites/info/files/economy-finance/draft_tmu_3rd_review.pdf (19/01/2018)
