Του Κυριάκου Αθανασιάδη
Εδώ και κάτι παραπάνω από ένα χρόνο, ζω στην πιο «άθεη» χώρα της Ευρώπης και 3η πιο «άθεη» στον κόσμο — την Τσεχία. Οι λόγοι (όχι για τον δικό μου αθεϊσμό, αλλά της χώρας) είναι ποικίλοι. Η Τσεχία δεν αντιστάθηκε απλώς στο πολιτικό, εντέλει, σκέλος του Καθολικισμού, αλλά το πολέμησε κιόλας επί μακρά σειρά ετών. Κι όταν λέμε πολέμησε, εννοούμε ότι χύθηκε αίμα, πολύ αίμα. Και, όπως σχεδόν μετά από κάθε πόλεμο, νικηφόρο ή μη, τις κλαγγές των όπλων και τις εκπυρσοκροτήσεις των αρκεβουζίων ακολούθησαν φτώχεια, παρακμή, ερήμωση και περιχαρακωμένη μοναξιά.
Από την ίδια την Πράγα άλλωστε ξεκίνησε το 1618 ο θρησκευτικών αφορμών Τριακονταετής Πόλεμος, ενώ δύο αιώνες πριν, το 1415, ο μεγάλος Τσέχος φιλόσοφος της θρησκείας και μεταρρυθμιστής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Καρόλου, ο Γιαν Χους, κάηκε στην πυρά την ίδια την ημέρα της καταδίκης του από περιοδεύον δικαστήριο της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας που έβρισκε τις ιδέες και τη διδαχή του ανατρεπτικές και επικίνδυνα φιλελεύθερες.
Παρά ταύτα, μολονότι ο ντόπιος εθνικισμός νίκησε τον εισαγόμενο Καθολικισμό, ούτε ο Προτεσταντισμός μπόρεσε να εδραιωθεί στη χώρα, που παρέμεινε απολύτως κοσμική. Έτσι, ακόμη και τα σαράντα χρόνια της κομουνιστικής δικτατορίας δεν «κατόρθωσαν» να αναπτύξουν θρησκευτικά αντισώματα στην ψυχή του λαού, όπως συνέβη στα άλλα κράτη τού πρώην Ανατολικού Μπλοκ — ή όπως βέβαια συνέβη και στην Τουρκία του Κεμάλ Ατατούρκ.
Οι Τσέχοι λοιπόν, στη συντριπτική πλειοψηφία τους, δεν θρησκεύονται. Αδιαφορούν πλήρως. Παρότι μάλιστα στο κέντρο του τουριστικού, και όχι μόνο, ενδιαφέροντος της πρωτεύουσας εδώ βρίσκεται ο περίφημος γοτθικός Καθεδρικός Ναός των Αγίων Βίτου, Βεγκεσλάου και Αδαλβέρτου, ή σκέτο Αγίου Βίτου, το σημαντικότερο εθνικό μνημείο της χώρας, που καθαγιάστηκε το 1344 και συνέχισε να χτίζεται, να αναπτύσσεται και να λαμπρύνεται επί έξι ολόκληρους αιώνες.
Αυτά τα λίγα αναφορικά με τη θρησκεία των ντόπιων. Ας δούμε τώρα κάτι άλλο. Τους πρόσφυγες.
Η Τσεχία, που έχει ίδιο πάνω-κάτω πληθυσμό με την Ελλάδα, δεν έχει δεχτεί καθόλου πρόσφυγες από τη Μέση Ανατολή, και δηλώνει ότι δεν προτίθεται να δεχτεί. Μολονότι ευνοεί την αθρόα εισροή εργατικών χεριών από γειτονικές χώρες (χριστιανικές), από την Ουκρανία, επί παραδείγματι (μιλούν για κάποιες εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους!), μολονότι αποζητά στελέχη και εξειδικευμένο προσωπικό από άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και από την Αμερική, μολονότι δεν υπάρχει ουσιαστικά ανεργία εδώ (τα ποσοστά είναι ιλιγγιωδώς μικρά, και σε εμάς τους Έλληνες προκαλούν απελπισία), μολονότι η οικονομία αναπτύχθηκε και πέρυσι με ρυθμό 2,9% ξεπερνώντας τις προσδοκίες της αγοράς για 2,3%, και συνεχίζει να καλπάζει, οι Τσέχοι αρνούνται πεισματικά, όχι να ανοίξουν τα σύνορά τους —κάτι τέτοιο βέβαια δεν υπάρχει, και δεν υπήρξε ποτέ παρά μόνο στις φαντασιώσεις τού ΣΥΡΙΖΑ—, αρνούνται να συμμορφωθούν με την πολιτική της Ένωσης.
Ακόμη χειρότερα: οι λαϊκιστές που εξελέγησαν στη Βουλή και στην Προεδρία εδώ, κυρίως δε από τους επαρχιώτες (οι κάτοικοι της Πράγας, που όμως είναι ένα εκατομμύριο όλοι κι όλοι, επέλεξαν σοβαρούς κεντρώους πολιτικούς), κατέβηκαν με παντιέρα τους το «Όχι στους Πρόσφυγες, όχι στην πολιτική τής ΕΕ για το Προσφυγικό». Τους οποίους πρόσφυγες κανείς εδώ δεν έχει δει ποτέ! Η (τηλεοπτική) εικόνα που έχουν είναι μόνο από τη Μόρια — από την Ελλάδα.
Και ακόμη χειρότερα: κυκλοφορεί τώρα τελευταία η ανατριχιαστική είδηση πως περίπου 2.000 ντόπιοι οργανώνονται, λέει, σιγά-σιγά συστήνοντας ομάδες πολιτοφυλακής, κάτι σαν τους δικούς μας ναζί τής ΧΑ, με σκοπό να «προστατεύσουν» τις πόλεις από την εισαγωγή «ακραίων ισλαμιστικών στοιχείων» από χώρες της Μέσης Ανατολής που έχουν πόλεμο και αιμορροούν ανθρώπους — και δυστυχία. Ταυτόχρονα, ξεκίνησε και μία αντι-ισλαμιστική συζήτηση («Οι μουσουλμάνοι θέλουν το κακό μας», «Να μη γίνουμε Παρίσι και Λονδίνο»), ποικιλμένης και με κορόνες περί μιας «χριστιανικής» Τσεχίας. Μιας Τσεχίας που είναι χριστιανική όσο βουδιστής είμαι εγώ…
Δεν ξέρω πού θα καταλήξουν όλα αυτά. Προσωπικά, θέλω όσο τίποτε άλλο μία κοινή πολιτική για και από κάθε χώρα-μέλος στην Ένωση, χωρίς εκπτώσεις και ειδικές συνθήκες. Οτιδήποτε άλλο συνιστά πλήγμα στο όραμα της Ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης (που μόνο αυτή μπορεί να δώσει πνοή, όραμα και μέλλον στην ήπειρο — αυτή και τίποτε άλλο). Αντιλαμβάνομαι το πρόβλημα και τον πονοκέφαλο των αρμοδίων, αυτών που πονάνε την ΕΕ και φοβούνται για το μέλλον της. Ξέρω ότι αναγκαστικά θα επιλεγεί μία ειδική πολιτική για κάθε χώρα, «και βλέπουμε». Και τρέμω για τα αποτελέσματα των Ευρωεκλογών τού 2019, σχεδόν σε όλες τις χώρες, που θα μας καταπλήξουν, αν και τα ξέρουμε ήδη: τα ευρωσκεπτικιστικά και αντιευρωπαϊκά κόμματα θα θριαμβεύσουν, θα σηκώσουν κεφάλι.
Είναι σήμερα το μεγαλύτερο πρόβλημα της Ένωσης το Προσφυγικό-Μεταναστευτικό; (Είναι, λένε). Μπορεί να λυθεί; Μήπως η μη-λύση του θα αλλοιώσει περισσότερο τη φυσιογνωμία της ηπείρου από όσο θα την αλλοίωνε η «συμμετρική» εγκατάσταση αυτών των ανέστιων ανθρώπων σε όλη την έκτασή της; Έχει στ' αλήθεια αποτύχει το «πείραμα» της πολυπολιτισμικότητας; Chto delat?
Πολλά, πολλά ερωτήματα. Αλλά και ένα ακόμη, που αφορά μόνο εμένα: γιατί ανατριχιάζω πάντα όταν βλέπω εδώ στους δρόμους ευκατάστατους τουρίστες από χώρες του Περσικού Κόλπου — ή μάλλον όταν βλέπω μόνο τους άντρες, καθώς οι γυναίκες δεν αναγνωρίζονται για ενδυματολογικούς λόγους;
