Του Ηρακλή Τσιάμαλου
Κανένας νέος υπουργός Παιδείας μέχρι σήμερα δε μπόρεσε να αντισταθεί στο μεγάλο πειρασμό: Να εξαγγείλει αλλαγές στο Λύκειο και ειδικότερα στο εξεταστικό σύστημα. Πότε όμως θα ασχοληθούμε συστηματικά με τις αλλαγές που αφορούν όλες τις βαθμίδες και περιμένουν εδώ και χρόνια; Θα αναφερθούν μερικές από τις μεταρρυθμίσεις που ενώ σχεδόν σε όλη την υπόλοιπη Ευρώπη έχουν ολοκληρωθεί, εδώ καθυστερούν γιατί τα ελληνικά κόμματα απλώς δεν έχουν το θάρρος να συμφωνήσουν δημόσια.
Στην πράξη υπάρχει ομοφωνία και ομοψυχία σε αρκετά σημεία, γεγονός που φαίνεται ολοκάθαρα στις τελετές αποφοίτησης ιδιωτικών σχολείων όπου εκπρόσωποι από όλα τα πολιτικά κόμματα καμαρώνουν τα βλαστάρια τους. Κάθε φορά όμως που μπαίνει το ζήτημα να εισαχθούν χαρακτηριστικά της ιδιωτικής εκπαίδευσης στη δημόσια, ομόφωνα και συντεταγμένα οι ίδιοι πολιτικοί είτε εκφράζουν τις ιδεολογικές τους διαφωνίες είτε απλώς αδιαφορούν! Ας δούμε τις αλλαγές που απαιτούν μια γενναία εθνική συνεννόηση, για να δοθεί τέλος σ' αυτό το θέατρο του παραλόγου.
Αλλαγή πρώτη. Φαγητό στο σχολείο το μεσημέρι για όλες τις βαθμίδες με επέκταση του ωραρίου μέχρι τις 15.30. Το γεύμα είναι πλέον θεσμός σε όλα τα δημόσια σχολεία της Ευρώπης που στην ουσία αναλαμβάνουν το ρόλο των γονιών που λόγω εργασίας δεν είναι στο σπίτι. Αλήθεια, ποιοι ειδικοί και πότε θα ασχοληθούν με το τι κάνουν τα παιδιά τόσο της πρωτοβάθμιας όσο και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που γυρνούν στο σπίτι 13.30 με 14.00 χωρίς κανέναν από τους γονείς να είναι εκεί; Διαδίκτυο, κινητό, delivery, τηλεόραση καλύπτουν τα κενά ενώ το δημόσιο σχολείο σφυρίζει αδιάφορα μπροστά στις κοσμογονικές αλλαγές που έχουν γίνει στα ωράρια εργασίας. Τι πιο απλό, αφού πρώτα δημιουργηθεί το κατάλληλο νομοθετικό πλαίσιο, από το να ξεκινήσει μια συζήτηση ανάμεσα στο σχολείο και τους γονείς του στυλ: «Πόσα χρήματα ξοδεύετε για το φαγητό του παιδιού σας την ημέρα; Δύο ευρώ; Θέλετε να τα δίνετε στο σχολείο το οποίο θα φροντίζει για το μεσημεριανό του παιδιού σας με τη βοήθεια διαιτολόγων; Αν παρόλα αυτά δε συμφωνείτε, μπορείτε να βάζετε από το σπίτι το φαγητό του παιδιού σας σε φαγητοδοχείο».
Για τις θετικές αλλαγές που θα συμβούν στη σχολική ζωή αλλά και στην ευρύτερη κοινωνία θα χρειαζόταν ένα ξεχωριστό άρθρο. Να αρκεστούμε στο ότι τα παιδιά θα αποκτήσουν μια άλλη σχέση με το σχολείο και τους συμμαθητές τους ενώ ταυτόχρονα οι γονείς, και ιδιαίτερα οι μητέρες, δε θα έχουν την έννοια πότε θα φύγουν από τη δουλειά γιατί το παιδί είναι στο σπίτι μόνο του ή γιατί πρέπει να φάει. Με το φαγητό στο σχολείο ίσως φύγουμε ως χώρα από τη πρώτη θέση στην παιδική παχυσαρκία αφού τα παιδιά θα μάθουν από το δημοτικό τα όσπρια, τον αρακά και τις σαλάτες.
Αλλαγή δεύτερη. Μια διακομματική επιτροπή παιδείας θα μελετήσει τα διδακτικά εγχειρίδια και τις μεθόδους διδασκαλίας που ισχύουν στις υπόλοιπες χώρες της Ε.Ε και θα πάρει τις κατάλληλες αποφάσεις τόσο για τις επιμορφώσεις των εκπαιδευτικών όσο και για τα βιβλία. Για παράδειγμα, ποιος δε θα συμφωνούσε με την αναβάθμιση των σχολικών βιβλίων και την παράλληλη διατήρησή τους για τρεις σχολικές χρονιές με την απειλή προστίμου για όσους μαθητές δεν τα παραδώσουν σε καλή κατάσταση στους συμμαθητές τους; Η οικονομία θα είναι πάνω από 50 εκατομμύρια στα δυο χρόνια που δε θα τυπωθούν βιβλία και τα χρήματα που θα εξοικονομηθούν θα επιτρέψουν να πραγματοποιηθεί η αλλαγή που ακολουθεί.
Αλλαγή τρίτη. Εγκατάσταση σε κάθε σχολική αίθουσα συστήματος βιντεοπροβολέα και υπολογιστή ώστε να ενταχθεί η δύναμη της εικόνας, των πολυμέσων και του διαδικτύου στην καθημερινή διδακτική διαδικασία. Αυτή η ειρηνική επανάσταση για όλες τις βαθμίδες, θα στοιχίσει λιγότερο από 80 εκατομμύρια ευρώ.
Δε χρειάζεται να ανακαλύψουμε την Αμερική στο χώρο της εκπαίδευσης. Το έχουν κάνει άλλοι πριν από μας και μας δείχνουν τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσουμε. Το πρώτο βήμα είναι μια διακομματική συμφωνία ώστε να επιμεριστεί το όποιο πολιτικό κόστος και να εξασφαλιστεί μια πενταετία σταθερότητας. Ας μη κρυβόμαστε. Θα υπάρχουν πολλές φωνές διαμαρτυρίες, αν συμφωνηθεί για παράδειγμα το αυτονόητο σε όλο τον υπόλοιπο κόσμο: τα πανεπιστήμια να βγάζουν τους γιατρούς, τους δικηγόρους, τους καθηγητές που η χώρα χρειάζεται. Δυστυχώς είναι ζήτημα ταμπού ακόμη και το να μιλήσουμε για το πόσους μηχανικούς ή δασκάλους χρειαζόμαστε και να κάνουμε τις απαραίτητες μειώσεις εισακτέων στα ΑΕΙ, ενισχύοντας ταυτόχρονα την τεχνική και επαγγελματική εκπαίδευση. Ο νέος υπουργός κ. Γαβρόγλου και παραστάσεις έχει για το τι γίνεται σε εκπαιδευτικά συστήματα άλλων χωρών και την απαραίτητη συγκρότηση για μια σφαιρική άποψη όλων των παραμέτρων.
Στο παγκόσμιο χωριό που ζούμε πλέον, οι νέες δεξιότητες , η καινοτομία, η επαφή με τις νέες τεχνολογίες θα καθορίζουν τη ανταγωνιστικότητα της κάθε χώρας στο διεθνές περιβάλλον. Θέλουμε την εκπαίδευση προσαρμοσμένη στην εποχή μας ή προτιμούμε το μαυροπίνακα και τις τεχνικές διδασκαλίας της δεκαετίας του '80; Δεν είναι ρητορική η ερώτηση. Από τις απαντήσεις που θα δώσουμε θα εξαρτηθεί το αύριο της χώρας μας και των παιδιών μας.
Όποιος μελετήσει την ιστορία του νεοελληνικού κράτους που μετρά πλέον σχεδόν διακόσια χρόνια ζωής θα διαπιστώσει ότι η εκπαιδευτική όπως και η πολιτική ζωή χαρακτηρίζονται κυρίως από διαφωνίες, διχασμούς και βαθιά και οδυνηρά ρήγματα. Μελετώντας όμως την ευρωπαϊκή ιστορία θα δούμε ότι τα όποια βήματα έγιναν προς τα μπρος, ιδιαίτερα τα τελευταία πενήντα χρόνια, βασίστηκαν στη συνεννόηση, στους συμβιβασμούς και τις γέφυρες.
*Ο κ. Ηρακλής Τσιάμαλος είναι Φιλόλογος, Σύμβουλος Φιλολόγων Καρδίτσας και Μαγνησίας.
