Του Χαράλαμπου Στέρτσου
Το έτος 2241 ο άνθρωπος θα έχει εκτίσει την ποινή του προπατορικού αμαρτήματος. Με μια σχετική απόκλιση ο άνθρωπος τη χρονιά αυτή θα σταματήσει να δουλεύει. Την ανθρώπινη επίδοση θα την έχουν ισοφαρίσει τα ρομπότ.
Θα έχουν προηγηθεί πολλές μικρές νίκες των ρομπότ. Από την δυνατότητά τους να διπλώνουν τα ρούχα (ως το 2031), να κάνουν μόνα τους λιανική πώληση (ως το 2046),να διεξάγουν μαθηματική έρευνα ( ως το 2126), να χειρουργούν (ως το 2106) αλλά και να κάνουν έρευνα τεχνητής νοημοσύνης (αρχής γενομένης από το 2101-2142).
Το γεωρομποτικό τοπίο έχει ήδη ξεκινήσει και αυτή τη στιγμή 5 χώρες (ΗΠΑ, Ιαπωνία, Κίνα, Νότιος Κορέα, Γερμανία) έχουν ξεπεράσει όλες τις άλλες μαζί τόσο σε επίπεδο παραγωγής όσο σε επίπεδο κατανάλωσης. Μόνο η Νότιος Κορέα παράγει τόσα ρομπότ μαζί όσα παράγουν η Νότιος και Κεντική Αμερική, η Αφρική και η Ινδία. Η Ρωσία είναι ουσιαστικά ανύπαρκτη στο γεωρομποτικό τοπίο. Οι 5 αυτές χώρες αυξάνουν την απόσταση σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες στο διεθνή καταμερισμό εργασίας μιας και συγκεντρώνουν τις περισσότερες πιθανότητες να ενσωματώσουν την επόμενη γενιά ρομποτικής στη κοινωνία, την εργασία και στο σπίτι.
Η έλευση των ρομπότ και της τεχνητής νοημοσύνης ανανοηματοδοτεί τον κόσμο μας και θέτει την ανθρωπότητα μπροστά σε νέα ερωτήματα. Ταυτόχρονα επαναδιατάσει τις παραγωγικές δυνατότητες αλλά και τις πειθαρχίες της οικονομίας. Στο επίπεδο της ηθικής και της νομικής αποτύπωσης οι κοινωνίες θα περιέλθουν σε μια κατάσταση «πολιτισμικής βραδυπορίας» προσπαθώντας να ενσωματώσουν τις «ακατανόητες» εξελίξεις της τεχνητής νοημοσύνης και να τις ρυθμίσουν μέσα από κανόνες.
Η είσοδος κάθε χώρας στην εποχή των ρομπότ θα εξαρτηθεί από την κουλτούρα κάθε χώρας, την οικονομική ανάγκη, την τεχνολογική τεχνογνωσία και την πολιτισμική προδιάθεση.
Η αντιμετώπιση των ρομπότ στη Δύση και στην Ανατολή θα είναι διαφορετική εξαιτίας θρησκευτικών και πολιτισμικών προκαταλήψεων. Στη φοβική έναντι των ρομπότ Δύση ο Προμηθέας και ο Ικαρος είναι παραδείγματα πως αντιμετωπίστηκαν από τους Θεούς η αποκάλυψη και η καινοτομία.
Για τους Ιάπωνες που κατά 80% ασπάζονται τον σιντοϊσμό (που συμπεριλαμβάνει πίστη και στον ανιμισμό) πνεύμα δεν 'έχουν μόνο τα ανθρώπινα όντα αλλά και τα αντικείμενα. Σε μια κουλτούρα όπου το άψυχο μπορεί να θεωρηθεί εξίσου ζωντανό με το έμψυχο τα ρομπότ μπορούν να θεωρούνται μέλη της κοινωνίας και όχι απλά εργαλεία ή απειλές.
Ηδη η Επιτροπή Νομικών Θεμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης σκοπεύει να παραχωρήσει «ηλεκτρονική προσωπικότητα» σε ρομπότ σε μια κίνηση για την προστασία της κοινωνίας από τις εξελίξεις της τεχνητής νοημοσύνης. Μπορούμε όμως να δώσουμε στα ρομπότ προσωπικότητα και δικαιώματα;
Η πρόοδος που φέρνει η τεχνητή νοημοσύνη και τα ρομπότ μπορεί να αποσταθεροποιήσει κοινωνίες, ενώ ορισμένες χώρες θα αντιμετωπίσουν δυσκολίες προσαρμογής. Καθώς σε οικουμενικό επίπεδο οι κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες αυξάνονται και αναμένεται να μεγιστοποιηθούν με την έλευση των ρομπότ καθίστανται φανερό ότι η πολιτική οφείλει να δώσει λύσεις για να μην οδηγηθούμε σε μια νέα φεουδαρχία.
Ο Τζιμ Γιονγκ Κιμ, πρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας μιλώντας πρόσφατα στην Παγκόσμια Διάσκεψη στο Ντουμπάϊ τόνισε πως τα επόμενα χρόνια, 150 εκατομμύρια άνθρωποι θα χάσουν τη δουλειά τους σε όλον τον κόσμο, ενώ 300 εκατομμύρια νέοι θα αναζητήσουν εργασία. Τα επόμενα χρόνια υπολογίζεται ότι η επέλαση της αυτοματοποίησης θα εξαλείψει το 50% όλων των θέσεων εργασίας και το 65% όλων των προπτυχιακών φοιτητών θα αναζητούν θέσεις εργασίας που δεν υπάρχουν σήμερα.
Η μείωση του χρόνου εργασίας και η αύξηση των κερδών και της παραγωγικότητας μπορεί να αντιμετωπισθεί όχι με τις αυξήσεις μισθών αλλά με τη διανομή μετοχών και συμμετοχή των εργαζομένων και της κοινωνίας στο κεφάλαιο αυτών των εταιριών ώστε να μπορούν να μοιράζονται από κοινού κέρδη και ζημιές μειώνοντας ταυτόχρονα κοινωνικές εντάσεις και οικονομικές ανισότητες.
Καθώς οι ανθρώπινες κοινωνίες μεταβαίνουν από την κοινωνία της πληροφορίας στην κοινωνία της γνώσης και από την κοινωνία της γνώσης στην κοινωνία της «πανταχού παρούσας γνώσης» τα ρομπότ , η τεχνητή νοημοσύνη, τα big data, οι οπλοποιημένοι κώδικες, τα drones,τα κρυπτονομίσματα, η επιταχυνόμενη και φθηνότερη αλληλούχιση, το internet των πραγμάτων, η ανάγνωση του ανθρώπινου γονιδιώματος, οι νέες εξελίξεις στις βιοεπιστήμες, τα προσωποποιημένα φάρμακα, τα πολλά υποσχόμενα νέα υλικά, οι κβαντικοί υπολογιστές είναι τα άλογα που μας οδηγούν πέρα από την τέταρτη επανάσταση στο σοκ του μέλλοντος. «Προσδεθείτε»!
