Του Λεωνίδα Καστανά*
Το προεδρικό διάταγμα περί επιλογής των σημαιοφόρων στα δημοτικά σχολεία έφερε αναπόφευκτα τη συζήτηση στα θέματα της αριστείας και του εξισωτισμού και αυτά με τη σειρά τους στο μεγάλο αγκάθι, αυτό της αξιολόγησης των μαθητών. Φρονώ ότι αν η ελληνική εκπαίδευση αδυνατεί ως σύνολο να βρει το στίγμα της, η βασικότερη αιτία είναι η προσχηματική αξιολόγηση.
Ο δημόσιος διάλογος διανθίζεται και από τις ιδεοληψίες αριστερών ταγών που ενθυμούμενοι το ένδοξο κομμουνιστικό παρελθόν με χρυσές ανταύγειες γαλλικού δομισμού και αναρχίας επιχειρούν να νομοθετήσουν στα ασήμαντα με «αριστερό πρόσημο». Ποιοι; Αυτοί που έμαθαν τα γράμματά τους στα ιδιωτικά πανεπιστήμια του επάρατου δυτικού καπιταλισμού με τα λεφτά των γονιών τους και κάτι ανάλογο φιλοδοξούν ή ήδη εφαρμόζουν και για τα δικά τους παιδιά. Αυτοί οι αναιδείς τύποι διατείνονται ότι ο μόχθος και η αριστεία κάνουν κακό στην υγεία των παιδιών και πρέπει να αποφεύγονται. Φυσικά, των παιδιών των άλλων. Της μεσαίας ή της κατώτερης τάξης. Στoυς γόνους του συναφιού τους κάνει φυσικά καλό και γι αυτό τους τρέχουν στα καλύτερα ιδιωτικά σχολεία και τους κάνουν τα πιο ακριβά ιδιαίτερα. Πως θα δουλέψουν αύριο στην Ελβετία ή στο City;
Αν η αριστερά μας διακρίνεται σε κάτι αυτό είναι η αμετροέπεια, το θράσος, η αναλγησία, η συστηματική υπονόμευση των ανθρώπων της εργασίας. Καθώς ανοίγει το Lagavulin 12y και ανάβει το Cohiba αναλογίζεται το δράμα του Μηνά από τους Αγίους Αναργύρους που μέσα στο «επτά νομά σένα δωμά» παλάτι του, προσπαθεί να κατανοήσει τα στάσιμα κύματα, να γράψει 19 και να γίνει γιατρός. Τι δράμα ζει ο Μηνάς; Πως θα βγει αύριο στην πλατεία με τη ρετσινιά του επιτυχόντα; Γιατί αγόρι μου δε χώνεσαι στο ευαγές ίδρυμα μιας αριστερής νεολαίας; Που ξέρεις, μπορεί αύριο να σταδιοδρομήσεις ως μετακλητός σε υπουργείο. Να φέρνεις καφέδες στους μεγάλους.
Η Μαρία πήρε τον έλεγχο του γιου της και στα Μαθηματικά είδε 18. Πήγε όλο χαρά προς τον μαθηματικό να μάθει κάτι παραπάνω αν και είχε μια αμφιβολία. Το παιδί δεν ασχολιόταν και πολύ με το άθλημα. Ο δάσκαλος δεν ήταν ικανοποιημένος, κάθε άλλο. Το γραπτό του γιου της ήταν για 08, αλλά εκείνος του είχε χαρίσει απλόχερα ένα 18 στα προφορικά. Η γυναίκα «τάπαιξε». Μα γιατί; Διότι κυρία μου, το εκπαιδευτικό μας σύστημα είναι αντιαυταρχικό και μαθητολάγνο και βάζει βαθμούς με τη σέσουλα. Μας πως τολμάτε ούρλιαξε η δόλια. Πως θα βάλω εγώ τώρα αυτό το παιδί να διαβάσει όταν ήδη το σχολείο το αμείβει πλουσιοπάροχα για την οκνηρία του;
Καλή μου Μαρία τα πράγματα έχουν αλλάξει. Αν ο ερευνητής του μέλλοντος αναζητήσει τις βαθμολογίες των μαθητών στα σχολεία μετά την πτώση της χούντας και ειδικότερα μετά το 1981 θα πήξει στα λίαν καλώς και τα άριστα. Θα νομίζει ότι η Ελλάδα κατοικείται από διάνοιες. Η Ελλάδα της πολιτιστικής αβελτηρίας, της ερευνητικής και τεχνολογικής πενίας, η Ελλάδα των δανεικών. Διότι όσο τα δικαιώματα αυγάτιζαν, η εκπαίδευση διαλύονταν και οι βαθμοί ανέβαιναν. Γιατί η πολιτεία μας στο όνομα της δημοκρατίας, της ισότητας, και της κοινωνικής δικαιοσύνης υποβάθμιζε την προσπάθεια, επικροτούσε την ημιμάθεια και τη βαθμολογούσε με άριστα.
Γιατί εμείς οι δάσκαλοι είμαστε προοδευτικοί. Αντιλαμβανόμαστε την ταξικότητα της εκπαίδευσης, τη φτώχεια και την ανέχεια των παιδιών της εργατικής τάξης και θέλουμε να απαλύνουμε τον πόνο τους με βαθμούς. Με πέτσινα πτυχία και απολυτήρια ώστε να βγουν στην αγορά εργασίας ξυπόλυτα στ' αγκάθια. Γιατί δεν θέλουμε το σχολείο της αγοράς. Είμαστε αριστεροί εμείς. Αν θέλουν να φάνε γλυκό ψωμάκι ας βρουν τα καημένα μια θέση στο δημόσιο. Γι αυτό αγωνιζόμαστε εξάλλου. Για να γίνουν όλοι κρατικοδίαιτοι.
Αυτό το άθλιο ιδεολογικό κατασκεύασμα ξεκίνησε από την εναλλακτική αριστερά (όχι από τη δογματική κομμουνιστική), αγκαλιάστηκε από το αριστερό ΠΑΣΟΚ των 80s, εγκαταστάθηκε στη συνείδηση των πολιτών και έγινε κυρίαρχη ιδεολογία και πρακτική. Και των δεξιών βεβαίως. Όλα αυτά τα χρόνια απλώνεται σα γάγγραινα και τρώει το σώμα της εκπαίδευσης. Μάταια κάποιοι δάσκαλοι προσπάθησαν να αμυνθούν. Ο μαθητοπατέρας είναι προοδευτικός, άρα αρεστός άρα και κυρίαρχος.
Αυτή η ανομολόγητη απάτη αποδεικνύεται κάθε χρόνο με τα αποτελέσματα των αδιάβλητων πανελλαδικών εξετάσεων. Των εξετάσεων που μισεί η «προοδευτική διανόηση» και θέλει να καταργήσει. Όπου τεράστια ποσοστά όλων αυτών των αριστούχων γράφουν κάτω από τη βάση στα κύρια μαθήματα. Γιατί προφανώς αυτό μπορούν και αυτό κάνουν τα παιδιά μας μέσα στο δεδομένο εκπαιδευτικό περιβάλλον. Απλά αυτή η κοινωνία δολίως τους λέει ψέματα. Όπως με ψέματα μεγάλωσε και πλούτισε, με ψέματα έσκισε τα μνημόνια, με ψέματα κατατρόπωσε τους ξένους, με ψέματα παρασέρνει και τα παιδιά της στο γκρεμό. Αυτοκαταστροφική.
Κι όμως οι δάσκαλοι ξέρουν τον πρώτο. Σε κάθε τάξη, σε κάθε σχολείο. Οι αυθεντικοί πρώτος και πρώτη ξεχωρίζουν σαν τη μύγα μέσα στο γάλα. Και είτε τους δώσεις τη σημαία, είτε το κύπελλο, είτε ένα τριαντάφυλλο, αυτός και αυτή αφού σηκώσουν το κεφάλι τους από το βιβλίο, θα τραβήξουν το δρόμο τους χωρίς βιασύνη, με βήμα σταθερό και θα πάρουν τη θέση που τους αξίζει στην πραγματική ελίτ της χώρας. Έχω βοηθήσει κάτι τέτοια παιδιά, κάτι σημερινούς γιατρούς, μηχανικούς, οικονομολόγους, φυσικούς να προχωρήσουν και ξέρω τη στόφα τους. Το ελεύθερο πνεύμα τους. Το πείσμα και τη φιλοδοξία τους. Την υπομονή τους. Τι να τους πουν οι ανιστόρητοι, άεργοι ουτιδανοί;
Χτες ήταν οι καταλήψεις, σήμερα το «άσυλο» της βίας, αύριο η διάλυση των μεταπτυχιακών. Οι θλιβεροί φαιοί ή κόκκινοι κομισάριοι μισούν τους άριστους γιατί τους φοβούνται και πασχίζουν να τους σταματήσουν. Γιατί είναι αυτοί που θα χτίσουν την επόμενη ελεύθερη, δημοκρατική και δημιουργική Ελλάδα. Είναι αυτοί που θα τους αποστρατεύσουν, θα τους στείλουν επιτέλους στη λήθη της ιστορίας. Είναι αυτοί που με την αξιοσύνη τους θα αλλάξουν το παράδειγμα στην έρμη τούτη χώρα. Μην ανησυχείτε. Δεν έρχεται κανένα άλλο κόμμα, πράσινο, κόκκινο ή γαλάζιο. Έρχονται οι άριστοι και να τους φοβάστε.
* Ο κ. Λεωνίδας Καστανάς είναι Φυσικός, Καθηγητής Μέσης Εκπαίδευσης σε δημόσιο σχολείο.
