Του Ολύμπιου Ράπτη*
Αξίζουν ήδη θερμά συγχαρητήρια στην νεοσυσταθείσα κυβέρνηση της ΝΔ!
Η Έρευνα & Τεχνολογία «μετακομίζει» στον φυσικό της χώρο, από το Υπουργείο Παιδείας στο Επενδύσεων και Ανάπτυξης, και τίθεται υπό την εποπτεία στελεχών που βάσει βιογραφικού φαίνεται να γνωρίζουν τι πρέπει να γίνει.
«Η αντι-φιλελεύθερη πολιτική συνίσταται στην ανάλωση του υπάρχοντος κεφαλαίου. Προτείνει να καταναλώνουμε για το σήμερα αντί να επενδύουμε στην παραγωγή για το αύριο», συνόψιζε πολύ εύγλωττα ο Ludwig von Mises.
Δεκαετίες κρατισμού στην Ελλάδα, πολύ πριν την καταστροφική διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ, αποτυπώνονται τόσο στις διαχρονικά χαμηλές δημόσιες & ιδιωτικές επενδύσεις για την Ε&Τ, πίσω πλέον ακόμα και από τις πρώην κομμουνιστικές χώρες μέλη της Ε.Ε., όσο επίσης και στην ιδεοληπτική κρατική υποστήριξη της έρευνας για την έρευνα. Με λόγια απλά, η Ε&Τ υπαγόμενη στο Υπουργείο Παιδείας αποσκοπούσε κυρίως στο να καλύπτει τις ανάγκες του καθηγητικού κατεστημένου των ελληνικών πανεπιστημίων. Δεν έχει όμως ανάγκη η Ελλάδα από περισσότερες ακαδημαϊκές δημοσιεύσεις και πατέντες, αλλά από έρευνα, τεχνολογία & ανάπτυξη νέων προϊόντων και υπηρεσιών για τις παγκοσμιοποιημένες αγορές.
Για να πάρει για παράδειγμα το Πανεπιστήμιο του Nottingham στην Βρετανία δημόσια χρηματοδότηση για το τμήμα ερευνών του στην αεροναυπηγική θα πρέπει να συμπράξει με την Rolls-Royce (πραγματικό παράδειγμα). Με business plan και έσοδα μείον έξοδα, όπως κατάλαβε - έστω και καθυστερημένα - και ο απερχόμενος κ. Φλαμπουράρης.
Για όσους λοιπόν ανησυχούν για την επέλαση του «νεοφιλελευθερισμού» και την «υποταγή» της ακαδημαϊκής έρευνας στις ανάγκες της αγοράς ας υπενθυμίσουμε επίσης ότι οι Έλληνες και Ελληνίδες επιστήμονες κατευθύνονται στις φιλελεύθερες δημοκρατίες της Ευρώπης (αγγλοσαξωνικές, σκανδιναβικές και βαλτικές), στις ΗΠΑ, τον Καναδά, το Ισραήλ, την Αυστραλία, την Ν.Κορέα, την Ιαπωνία κλπ. γιατί εκεί στηρίζονται διαχρονικά και πιο αποτελεσματικά οι δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις στην Ε&Τ. Δεν είναι ευρέως γνωστό, αλλά οι συνολικές (δημόσιες + ιδιωτικές) δαπάνες για Ε&Τ ως % ΑΕΠ επί πρωθυπουργίας Μάργκαρετ Θάτσερ ήταν στα ίδια περίπου επίπεδα με αυτές της σοσιαλιστικής Γαλλίας!
Διαβάζοντας τα βιογραφικά των 3 Υφυπουργών που θα υποστηρίξουν το έργο του Υπουργού Άδωνι Γεωργιάδη ευελπιστώ λοιπόν ότι στο Υπουργείο Επενδύσεων και Ανάπτυξης θα κοιτάξουν από την αρχή όχι μόνο πόσα θα επενδύσουμε αλλά το κυριότερο από που θα τα βρούμε και με ποιο τρόπο θα τα επενδύσουμε.
Από τον Υφυπουργό Ν. Παπαθανάση, αρμόδιο για την Βιομηχανία και το Εμπόριο και με θητεία μεταξύ άλλων στην Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία, (ΕΑΒ) να περιμένουμε για παράδειγμα να εξηγήσει στους υφισταμένους του ότι η αδειοδότηση ενός γιγαντιαίου τεχνολογικού πάρκου αεροδιαστημικής και άμυνας μηδενικής ή ελάχιστης φορολογίας για τα πανεπιστήμια, τα ερευνητικά ιδρύματα και τις ξένες και εγχώριες μικρές και μεγάλες βιομηχανίες που θα συν-εγκατασταθούν εκεί είναι προς όφελος της Ελλάδας. Το έχει κάνει η Τουρκία εδώ και σχεδόν 15 χρόνια! Όταν η κρατική ΕΑΒ προσπαθούσε πολλά χρόνια πριν να προωθήσει ένα τέτοιο cluster οι αρμόδιοι κρατικοί υπάλληλοι επέμεναν να διασφαλιστεί ότι κανείς ενδιαφερόμενος δεν θα αποσκοπεί στο κέρδος, ούτε καν η βιομηχανία ακόμα κι αν είναι η ίδια η ΕΑΒ (!), γι' αυτό και ο Γενικός Διευθυντής ενός τέτοιου πάρκου θα έπρεπε να είναι πανεπιστημιακός καθηγητής!
Από τον Υφυπουργό κ. Τσακίρη, αρμόδιο για τις ιδιωτικές επενδύσεις και τις συμπράξεις δημοσίου και ιδιωτικού τομέα και με βαθειά γνώση μεταξύ άλλων των venture capital funds, θα περιμένω να βοηθήσει να φύγει η Ελλάδα από τον πάτο της προσέλκυσης των επενδύσεων αυτών. Η επιλογή αυτή ίσως να σηματοδοτεί την κατανόηση ότι η καινοτομία δεν μπορεί να χρηματοδοτείται ούτε από το δημόσιο (όπως νομίζει η Αριστερά) ούτε από τις λιανικές τράπεζες, πόσο μάλλον τις ελληνικές. Όσο βορειότερα και δυτικά στην Ευρώπη πηγαίνουμε τόσο βλέπουμε ότι η Ε&Τ απαιτεί ισχυρή στήριξη των ιδιωτικών κεφαλαίων υψηλού ρίσκου στα οποία ιδιαίτερα μεγάλο ποσοστό καλύπτεται από τα κεφαλοποιητικά ασφαλιστικά συστήματα και τους ασφαλιστικούς οργανισμούς των χωρών αυτών.
Τέλος, από τον καθ'ύλην αρμόδιο για την Ε&Τ, τον Υφυπουργό Χρίστο Δήμα, με εξαιρετικές σπουδές στην νομική και τις πολιτικές επιστήμες, θα περιμένω κάτι ίσως ακόμα πιο δύσκολο: Να συμβάλλει στην μετάβαση σε ένα νομοθετικό πλαίσιο φιλικό προς την έρευνα και την καινοτομία (πτωχευτικό δίκαιο, προστασία πνευματικής ιδιοκτησίας, φορολόγηση ερευνητών, spin-outs από πανεπιστήμια σε νεοσύστατες επιχειρήσεις κλπ) παράλληλα με την χάραξη μίας μακροχρόνιας εθνικής στρατηγικής για την Ε&Τ - που δυστυχώς η Ελλάδα δεν κατάφερε ακόμα να την αποκτήσει - δίνοντας τα ηνία της υλοποίησης σε αυτούς που θέλουν και μπορούν να παράξουν για το αύριο αντί αυτών που ξέρουν μόνο να καταναλώνουν τις επιδοτήσεις για το σήμερα.
Καλή επιτυχία, το έργο τους αξίζει την στήριξη μας!
* Ο κ. Ολύμπιος Ράπτης έχει εργαστεί ως σύμβουλος στις πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης για βιομηχανίες και επιχειρήσεις υψηλής τεχνολογίας.
