Με... σκοτσέζικο ντους μοιάζει η σχέση ανάμεσα στις Ηνωμένες Πολιτείες και τους Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν. Εκεί που όλα δείχνουν ότι μια εφ' όλης της ύλης ειρηνευτική συμφωνία που θα βάλει τέλος στον 18ετή πόλεμο είναι ρεαλιστική και βρίσκεται κοντά, την επόμενη στιγμή συμβαίνουν γεγονότα τα οποία μοιάζουν να εξαφανίζουν αυτή την προοπτική από τον ορίζοντα – και τανάπαλιν.
Χθες, για παράδειγμα, έγινε γνωστό ότι η ηγεσία των Ταλιμπάν έδωσε το πράσινο φως για μια εκεχειρία που θα έχει διάρκεια τουλάχιστον μίας εβδομάδας, προκειμένου να δοθεί η δυνατότητα υπογραφής της συμφωνίας. Η εξέλιξη αυτή μοιάζει να αποτελεί φυσική συνέχεια της ξαφνικής επίσκεψης που είχε προαγματοποιήσει ο Ντόναλντ Τραμπ στη στρατιωτική βάση του Μπαγκράμ (την πρώτη στη διάρκεια της θητείας του), στα τέλη Νοεμβρίου, στη διάρκεια της οποίας ανακοίνωσε την επανάληψη των διαπραγματεύσεων – τις οποίες ο ίδιος είχε διακόψει με μια οργισμένη δήλωση τον περασμένο Σεπτέμβριο. «Οι Ταλιμπάν θέλουν να κάνουμε συμφωνία και εμείς συναντώμαστε μαζί τους», είπε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος των ΗΠΑ, έχοντας στο πλευρό του τον Αφγανό ομόλογό του, Ασράφ Γκάνι.
Ανατροπές
Ωστόσο, μόλις δύο εβδομάδες αργότερα από την επίσκεψη του Τραμπ, οι Ταλιμπάν εξαπέλυσαν «θρασεία» επίθεση κατά της ίδιας βάσης, στην οποία ουσιαστικά χτυπά η «καρδιά» των αμερικανικών δυνάμεων στη χώρα. Σε απάντηση, εντάθηκαν οι επιχειρήσεις εναντίον τους σε μια σειρά περιοχές, με τη συνδρομή και του κυβερνητικού στρατού του Αφγανιστάν – μάλιστα, σε μία από αυτές, πριν από μία εβδομάδα, έχασε τη ζωή του ένας λοχίας των ειδικών δυνάμεων των ΗΠΑ.
Τι θα συμβεί, λοιπόν, τελικά; Θα υπογραφεί η συμφωνία ή ο πόλεμος θα κλιμακωθεί και θα συνεχιστεί μέχρις εσχάτων; Και αν υπογραφεί, τι ακριβώς θα περιλαμβάνει; Τι θα προβλέπει, κυρίως, αναφορικά με την αποχώρηση των ξένων δυνάμεων από το Αφγανιστάν, που είναι ένα από τα βασικά αιτήματα των Ταλιμπάν, αλλά και για τη συμμετοχή των τελευταίων στην διακυβέρνηση της χώρας;
Η πλάστιγγα έχει γείρει εμφανώς υπέρ των Ταλιμπάν. Αφενός, επειδή έχουν υπό τον έλεγχό τους το μεγαλύτερο μέρος του Αφγανιστάν από τότε που η εισβολή των ΗΠΑ και των συμμάχων τους – το 2001, στον απόηχο της τρομοκρατικής επίθεσης της 11ης Σεπτεμβρίου στη Νέα Υόρκη – τους αφαίρεσε την εξουσία που κατείχαν μετά την εκδίωξη των Σοβιετικών, το 1989. Και αφετέρου, διότι ο Τραμπ έχει ήδη προαναγγείλει την πρόθεσή του να απομακρύνει τον στρατό του και από τη χώρα αυτή (μετά τη Συρία και το Ιράκ), έχοντας μάλιστα τη συναίνεση και της κοινής γνώμης σε αυτό το θέμα, που δεν βλέπει το γιατί πρέπει να αυξηθεί ο αριθμός των 2.400 νεκρών Αμερικανών σε αυτή τη μακρινή και εχθρική χώρα.
Όχι εάν, αλλά πότε
Πρακτικά, λοιπόν, τα περισσότερα δεδομένα οδηγούν στο συμπέρασμα ότι, παρά τα εμπόδια που θα παρουσιάζονται διαρκώς, η συμφωνία θα υπογραφεί και θα είναι ευνοϊκή για τους Ταλιμπάν, αναγνωρίζοντάς τους καθοριστικό – αν όχι ηγεμονικό – ρόλο στα δρώμενα στη χώρα τους.
«Οι ειρηνευτικές συνομιλίες αποτελούν τον μοναδικό υπεύθυνο δρόμο για να προχωρήσουμε, αλλά θα είναι δύσκολος και μακρύς», εκτίμησε μιλώντας στους New York Times ο Τζέιμς Ντόμπινς, πρώην ειδικός απεσταλμένος στο Αφγανιστάν και το Πακιστάν, επί προεδρίας Τζορτζ Μπους και Μπαράκ Ομπάμα. Για να προσθέσει: «Πριν κάποιο καιρό, η επιλογή έμοιαζε να είναι διάλογος ή επικράτηση στο πεδίο της μάχης. Πρόσφατα, οι εναλλακτικές υπό συζήτηση φαίνεται πως είναι διάλογος ή ήττα – με άλλα λόγια, μονομερής αποχώρηση».
Τόσο απλά.
