Του Κώστα Αχιλλέα Καραμανλή*
Κατεβαίνοντας τις σκάλες ενός κεντρικού σταθμού του Μετρό τις τελευταίες μέρες, νομίζεις ότι μπαίνεις σε μια τρύπα στο χρόνο. Οι ουρές ταλαιπωρημένων πολιτών μπροστά στα γκισέ, φέρνουν στο νου από τα ΑΤΜ του καλοκαιριού εκείνου του «ηρωικού» δημοψηφίσματος, μέχρι τη Μόσχα των παλιών «καλών» σοβιετικών εποχών…
Είναι αυτονόητα παράλογο, κάτι που θα έπρεπε να απλοποιεί τη ζωή μας, όπως είναι το ηλεκτρονικό εισιτήριο, να προκαλεί τελικά τόσο μεγάλη ταλαιπωρία. Δυστυχώς, όμως, έτσι όπως χειρίζεται το θέμα η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, επιβεβαιώνει για άλλη μια φορά τις γνωστές τεράστιες παθογένειές της:
- Πνίγει τους πολίτες στη γραφειοκρατία και τις αγκυλώσεις της. Χρειάζεσαι περισσότερα δικαιολογητικά –και πολύ περισσότερο χρόνο- για να εκδώσεις μια προσωποποιημένη ηλεκτρονική κάρτα για τα ΜΜΜ, παρά για να εκδώσεις αστυνομική ταυτότητα. Αυτό τα λέει όλα. Το να στήνεσαι στην ουρά για να εκδώσεις την ηλεκτρονική σου κάρτα, ενέχει μια αντίφαση σοβιετικού τύπου, ιδίως όταν αυτό γίνεται επειδή το «κράτος-πατερούλης» σού ζητάει ένα σωρό χαρτιά για τον «φάκελό σου». (Και το να ζητάει ένας Υπουργός συγγνώμη για τις ουρές είναι κάτι θετικό και όχι συνηθισμένο, αλλά η αλήθεια είναι ότι χάνει τη σημασία του στην πράξη, όταν τις επόμενες μέρες η κατάσταση γίνεται ακόμα χειρότερη.)
- Τιμωρεί περισσότερο αυτούς που θα έπρεπε να προστατεύει. Όλη αυτή η διαδικασία ταλαιπωρεί ανθρώπους της μεσαίας τάξης, αφού προφανώς οι «έχοντες» και οι «προνομιούχοι» δεν είναι οι τακτικότεροι χρήστες μετρό και λεωφορείου. Το ακόμα χειρότερο, όμως, είναι ότι θίγονται ευθέως και βάναυσα ευαίσθητες ομάδες πληθυσμού. Με τα μέχρι σήμερα ισχύοντα, καταργούνται στην πράξη τα μειωμένα εισιτήρια μιας διαδρομής για όλους όσους τα δικαιούνται. Όσοι είναι άνω των 65, πολύτεκνοι, μαθητές, φοιτητές κλπ, πλέον δεν θα μπορούν να αγοράσουν φτηνότερο μεμονωμένο εισιτήριο. Έτσι, π.χ. αν είσαι φοιτητής που χρησιμοποιείς μετρό μόνο 1-2 φορές την εβδομάδα, ή θα αγοράσεις χωρίς έκπτωση κανονικό εισιτήριο ή θα πάρεις με έκπτωση μια μηνιαία κάρτα την οποία δεν χρειάζεσαι –και στις δύο περιπτώσεις θα πληρώσεις πολύ περισσότερα από όσα πλήρωνες μέχρι σήμερα.
- Θεσμοθετεί και υλοποιεί το μέτρο με προχειρότητα και χωρίς στοιχειώδη λογική. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η απρόσωπη ηλεκτρονική (υποτιθέμενη) κάρτα, που όποιος την πάρει στο χέρι του διαπιστώνει με έκπληξη ότι δεν είναι κάρτα αλλά ένα χαρτάκι, σαν τα παλιά γνωστά εισιτήρια, το οποίο προφανώς δεν είναι δυνατόν να διατηρήσεις για καιρό ώστε κάθε τόσο να επαναφορτίζεις, γιατί φθείρεται, σκίζεται, χάνεται...
Αλλά και πέραν αυτού, η τιμολογιακή πολιτική των νέων εισιτηρίων απλώς στερείται λογικής –καθώς εκεί που τελειώνει η λογική, αρχίζει η γραφειοκρατία τους. Για παράδειγμα, το κόστος της «απρόσωπης κάρτας» είναι απλώς πολλαπλάσιο του κόστους των εισιτηρίων (μια κάρτα κοστίζει 7 ευρώ και σου δίνει δικαίωμα να κάνεις 5 διαδρομές των 1,40 ευρώ) άρα γιατί να πάρω κάρτα και όχι μεμονωμένο εισιτήριο; Άλλο παράδειγμα: το 3ήμερο εισιτήριο έχει το εξωφρενικό κόστος των 22 ευρώ επειδή περιλαμβάνει και εισιτήριο για τα αεροδρόμιο, λες και είναι υποχρεωτικό όποιος χρειάζεται 3ήμερο εισιτήριο να ταξιδεύει και με το αεροπλάνο. Μέχρι χτες, βέβαια, υπήρχε και το αποκορύφωμα του παραλογισμού –ότι απλώς…δεν ήταν δυνατόν να αγοράσει κανείς με οποιονδήποτε τρόπο ένα μεμονωμένο εισιτήριο των 1,40 ευρώ- αλλά αυτό μετά από τις επανειλημμένες επισημάνσεις μας (λένε ότι) θα το διορθώσουν.
- Κι όλα αυτά η κυβέρνηση τα κάνει στο πόδι, τελευταία στιγμή. Χωρίς τον αναγκαίο χρόνο προετοιμασίας και προσαρμογής, χωρίς ένα ουσιαστικό μεταβατικό στάδιο. Με θλιβερά αποτελέσματα: από τις ουρές και την ταλαιπωρία πολιτών και υπαλλήλων, μέχρι ότι σήμερα ουσιαστικά μάθαμε πως όσοι έχουν αγοράσει δεσμίδες παλιών εισιτηρίων, θα πρέπει να τα χρησιμοποιήσουν μέχρι την προσεχή Δευτέρα αφού στη συνέχεια χάνουν την αξία τους (ενώ θα μπορούσαν π.χ. να ανταλλάσσονται).
Το αποτέλεσμα όλων αυτών είναι ότι για άλλη μια φορά αυτή η κυβέρνηση επιχειρεί να κάνει κάτι σωστό με εντελώς λανθασμένο τρόπο. Επειδή δεν το ξέρει, δεν το πιστεύει, δεν μπορεί να το εφαρμόσει προς όφελος των πολιτών.
Έστω και τώρα, λοιπόν, ας ακούσουν την κοινή λογική και ας αποφασίσουν: Να επαναφέρουν πράγματι το μεμονωμένο εισιτήριο. Να κάνουν τις «κάρτες» αληθινές κάρτες και όχι χαρτοπόλεμο, στα πρότυπα της λονδρέζικης Oyster Card. Να εφαρμόσουν μια τιμολογιακή πολιτική που να έχει λογική και να δίνει όφελος στο χρήστη της κάρτας. Να αποκαταστήσουν τη δυνατότητα όσων έχουν πραγματικά ανάγκη να κυκλοφορούν με μειωμένο εισιτήριο. Να λάβουν ουσιώδη μέτρα για την αντιμετώπιση της εισιτηριοδιαφυγής –γιατί χωρίς σοβαρό έλεγχο, μόνο το ηλεκτρονικό εισιτήριο δεν φτάνει, ιδίως σε λεωφορεία, τρόλεϊ και τραμ. Και βέβαια, να αποσυνδέσουν την προσωποποιημένη ηλεκτρονική κάρτα από όλα αυτά τα απίθανα δικαιολογητικά και να απλοποιήσουν δραστικά τη διαδικασία έκδοσής της.
Προτάσεις απλές και άμεσα εφαρμόσιμες, που αποδεικνύουν για άλλη μια φορά ότι ο γνήσιος φιλελευθερισμός λειτουργεί υπέρ των πολλών και ιδίως όσων έχουν μεγαλύτερη ανάγκη -σε αντίθεση με τις ολοκληρωτικές ισοπεδωτικές ιδεολογίες.
Στο κάτω-κάτω, αν δεν θέλουν να πουν ότι ακολούθησαν τις δικές μας προτάσεις, ας πουν ότι -κάλιο αργά παρά ποτέ- αποφάσισαν να εφαρμόσουν καλές πρακτικές άλλων προηγμένων κρατών. Άλλωστε, πέρα από την πάλαι ποτέ Σοβιετική Ένωση και το –πολύ εντυπωσιακό κατά τα άλλα- μετρό της Μόσχας, υπάρχουν και υγιέστερα παραδείγματα που μπορεί να ακολουθήσει μια σύγχρονη ευρωπαϊκή χώρα…
*Ο κ. Κώστας Αχιλλέα Καραμανλής είναι Τομεάρχης Υποδομών και μεταφορών της Νέας Δημοκρατίας.
