Του Νικόλαου Ροδόπουλου*
Είναι γνωστό τοις πάσι πως η Ελλάδα είναι μια χώρα που στηρίζεται στη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα, η οποία έχει πιεστεί δραματικά τα τελευταία χρόνια από την παρατεταμένη κρίση και δυσανάλογη προσαρμογή στις μνημονιακές πολιτικές που έχουν επιβληθεί από το 2011 μέχρι και σήμερα. Θα μπορούσαν να είναι διαφορετικά τα πράγματα; Και σε ποιο βαθμό θα μπορούσαμε να έχουμε προχωρήσει με ριζικές αναδιαρθρώσεις ώστε να αξιοποιήσουμε τον χρόνο αυτό αντί να τον αφήσουμε να κυλά ανεκμετάλλευτος;
Δυστυχώς η χώρα μας χάνει τη μία ευκαιρία πίσω από την άλλη και πλέον η απόσταση που πρέπει να διανύσουμε είναι όλο και μεγαλύτερη. Μάλιστα το πρόβλημα εστιάζεται σε έναν επιπλέον επιβαρυντικό παράγοντα, ένα «συστημικό κατεστημένο» που αισθάνεται θεματοφύλακας του «κρατικού συμφέροντος». Με αυτό τον τρόπο καλογραμμένοι ή κακογραμμένοι – δεν έχει σημασία - νόμοι χρίζουν ή αυτοβούλως κρίνεται ότι χρίζουν, διαφορετικών ερμηνειών. Έτσι, τα πράγματα καθυστερούν, οι μέρες γίνονται μήνες, οι μήνες γίνονται χρόνια και η μικρομεσαία επιχειρηματικότητα εγκλωβίζεται σε αντιπαραγωγικούς και αντιαναπτυξιακούς ρυθμούς. Επί τοις ουσίας, της απαγορεύεται να παραγάγει προϊόν, να παραγάγει πλούτο και τελικά να προσφέρει τόσο στη δημιουργία φορολογητέας ύλης, όσο και στην ανάπτυξη της απασχολησιμότητας.
Η αποκατάσταση της επιχειρηματικής κανονικότητας δεν είναι αρκετή, απαιτείται θαρραλέα αντιμετώπιση των πολυετών παθογενειών. Απαιτούνται λύσεις με γνώμονα τη δημιουργία ανάπτυξης και την παραγωγή πλούτου. Η μικρομεσαία επιχειρηματικότητα πρέπει να παίξει τον κυρίαρχο ρόλο που της αρμόζει. Οι μεγάλες επενδύσεις σαφώς θα προσφέρουν σημαντική ώθηση στην οικονομία, όμως από μόνες τους δεν αποτελούν λύση.
Η ενεργοποίηση των επιχειρήσεων τόσο γύρω από τα μεγάλα έργα ή τις μεγάλες επενδύσεις, όσο και μέσα από την θεσμικά δίκαιη εκμετάλλευση της γεωστρατηγικής δυναμικής της χώρας μας είναι στοιχείο προς επεξεργασία και αποτύπωση συγκεκριμένων δράσεων. Όλα πρέπει να είναι σαφή και μετρήσιμα.
Εφοδιαστική Αλυσίδα
Για την Εφοδιαστική Αλυσίδα και τα Logistics της χώρας μας, δηλαδή το 9,02% του ΑΕΠ, θα πρέπει να προχωρήσουμε σε τομές που απαιτούνται και ζητούνται από το σύνολο των εμπλεκόμενων:
1. Δημιουργία Ειδικής Γραμματείας Εφοδιαστικής Αλυσίδας
Τόσο το Εθνικό Συμβούλιο Εφοδιαστικής, όσο και ο ΣΕΒ, θεωρούν ότι η από το 2009 πρόταση της Ελληνικής Εταιρείας Logistics, είναι προϋπόθεση για την ανάπτυξη και την πρόοδο της εφοδιαστικής. Η δημιουργία Ειδικής Γραμματείας με τις παρακάτω κατ' εξοχήν ευθύνες – αρμοδιότητες:
- Να αναλύει συνολικά και οριζόντια την Εθνική Εφοδιαστική Αλυσίδα με σκοπό την άμεση δημιουργία μιας νέας ολοκληρωμένης υπηρεσίας της χώρας μας και πηγής εσόδων για την Εθνική μας Οικονομία.
- Να σχεδιάζει και να προτείνει συνολικές ή ανά περίπτωση λύσεις με στόχο πάντοτε την ανάπτυξη και εξέλιξη του κάθε κλάδου της εφοδιαστικής αλυσίδας της χώρας μας πάντοτε όμως στο πλαίσιο ενός Εθνικού Σχεδίου ανάπτυξης.
- Να μελετά σε συνεργασία με τους αρμόδιους κοινωνικούς εταίρους ανά κατηγορία της εφοδιαστικής αλυσίδας τους προβληματισμούς, τις προοπτικές, και τα αντικρουόμενα συμφέροντα και απόψεις. Να αναπτύσσει την Εθνική Στρατηγική - Εφοδιαστικής Αλυσίδας της χώρας μας με συγκεκριμένους στόχους και προοπτικές τουλάχιστον 15 χρόνων συμπεριλαμβάνοντας δράσεις για ανάπτυξη και εξέλιξη όλων των εμπλεκομένων μερών. Να προτείνει συγκεκριμένες δράσεις με συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα και να επιβλέπει την εξέλιξη και εφαρμογή των εν λόγω δράσεων.
- Να προτείνει δράσεις βάσει εμπεριστατωμένων ερευνών και αναλύσεων με στόχο τόσο την εφαρμογή της Εθνικής Στρατηγικής Εφοδιαστικής Αλυσίδας της χώρας μας όσο και την αποφυγή αρνητικών εξελίξεων που μπορεί να μειώσουν την ανταγωνιστικότητα των Ελληνικών Υπηρεσιών Logistics.
- Να αξιολογεί και να μετρά συνεχώς, έχοντας τους απαραίτητους μηχανισμούς και να συμβάλλει στην επιδότηση συγκεκριμένων κλάδων, δράσεων κ.τ.λ. που θα έχουν άμεσο αντίκτυπο στην υλοποίηση της Εθνικής Στρατηγικής Εφοδιαστικής Αλυσίδας.
- Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι να προωθεί και να προβάλλει τις υπηρεσίες της Ελληνικής Εφοδιαστικής Αλυσίδας, με τη μορφή ενός Εθνικού “brand» στο εξωτερικό με σκοπό την προσέλκυση Διεθνών Εμπορευματικών ροών και πολυεθνικών επενδυτικών σχημάτων.
2. Να γίνει νόμος το Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Εφοδιαστικής (ΕΣΣΕ)
- Το εθνικό στρατηγικό σχέδιο που ήδη υπάρχει («παραγγέλθηκε» από την SRSS και δεν παραλήφθηκε ουσιαστικά από το αρμόδιο υπουργείο (Μεταφορών) αλλά παρόλα ταύτα έγινε επίσημο «θεσμοθετημένο» κείμενο μέσω του - άτυπου – ΚΥΣΟΙΠ), απαιτείται να γίνει νόμος του κράτους. Η πράξη αυτή θα αποτελεί ουσιαστική δέσμευση των κυβερνήσεων και θα οδηγήσει σε ένα υποχρεωτικό μηχανισμό συνεχούς επικαιροποίησης. Aμεση νομοθέτηση αυτού για να μην είναι έρμαιο των κυβερνητικών προθέσεων.
- Η παρακολούθηση της υλοποίησης του ΕΣΣΕ μέχρι σήμερα γίνεται από ένα όργανο Γενικών Γραμματέων οι οποίοι προέρχονται από πλέον των δέκα (10) υπουργείων. Η μέχρι σήμερα εμπειρία δείχνει ότι κινείται κυρίως στην εκπλήρωση παλαιών προαπαιτουμένων (check list) από ομάδες εργασίας, οι οποίες ούτε το χρόνο έχουν, ούτε τη δυνατότητα να αναθεωρήσουν δεδομένα που ήδη έχουν αλλάξει στην πραγματική οικονομία. Η ανάγκη άμεσης δημιουργίας Ειδικής Γραμματείας Εφοδιαστικής, είναι αυταπόδεικτη.
3. Λιμένες & Εφοδιαστική (10 λιμάνια ΤΑΙΠΕΔ και όχι μόνο)
- Η ακατανόητη και αδικαιολόγητη κωλυσιεργία στην ανάπτυξη ενός εθνικού στρατηγικού σχεδίου λιμένων (ΤΑΙΠΕΔ, Υπουργείο Ναυτιλίας, Οργανισμοί Λιμένων), απαξιώνει μέρα με την μέρα κάθε λιμάνι που βρίσκεται υπό παραχώρηση. Θα πρέπει να γίνει άμεση αξιολόγηση των λιμένων, να ορισθεί ταυτότητα για κάθε έναν από αυτούς και να υπολογισθεί το ύψος των απαιτούμενων επενδύσεων από τους υποψήφιους αγοραστές. Όμως ταυτόχρονα πρέπει να γίνει ένα επιχειρηματικό σχέδιο για να γνωρίζει ο κάθε επενδυτής την πραγματική εικόνα. Η βιωσιμότητα των λιμένων είναι πρωταρχικής σημασίας για την εθνική οικονομία.
- Οι υποπαραχωρήσεις λιμενικών δραστηριοτήτων, είναι θετική προσέγγιση. Όμως δημιουργεί ένα τεράστιο κίνδυνο να υπάρξει κατάτμηση του εκάστοτε λιμένα σε «καλό» και «κακό». Εάν δεν πραγματοποιηθούν τα ανωτέρω, τότε μεγάλα τμήματα των λιμενικών δραστηριοτήτων θα απαξιωθούν και θα αποτελέσουν ζημιογόνα και προβληματικά πάγια στοιχεία.
4. Έρευνα και Τεχνολογία
Τα ποσά που διατίθενται στον τομέα της Εφοδιαστικής είναι περισσότερο από ανύπαρκτα (δύο προηγούμενοι κύκλοι 6-8 εκ. έκαστος). Ένας τομέας που κατέχει το 9,02% του ΑΕΠ και μπορεί άμεσα να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας καθώς και μόχλευση επενδυόμενων χρημάτων, θα πρέπει να έχει ένα δικό του ανεξάρτητο πρόγραμμα που θα ενθυλακώσει νεοφυείς επιχειρήσεις και θα προσφέρει προστιθέμενη αξία στη νέα αλυσίδα αξιών.
Αδειοδότηση – Χωροθέτηση Επιχειρήσεων
1. Δημιουργία ενός μόνου φορέα αδειοδότησης των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, άμεση εφαρμογή των νόμων
- Υπάρχουν συνεχιζόμενες στρεβλώσεις και πολλές φορές επικίνδυνες ερμηνείες – παρερμηνείες - των νόμων. Αγκυλώσεις, γραφειοκρατία, πολυνομία και χρονοτριβή, αποτρέπει την επιχειρηματικότητα να προβεί σε οποιεσδήποτε επενδύσεις.
- Πρέπει να δημιουργηθεί ένας φορέας, ένα σημείο αδειοδότησης, με έμφαση στην ένταξη των επιχειρήσεων σε επιχειρηματικά πάρκα.
2. Άμεση κατάργηση και αντικατάσταση του Επιχειρησιακού Σχεδίου χωροθέτησης επιχειρηματικών πάρκων
- Το Επιχειρησιακό Σχέδιο (ΕΣ) – για την χωροθέτηση Επιχειρηματικών Πάρκων στην επικράτεια - που εκπονήθηκε από τη Γενική Γραμματεία Βιομηχανίας (2017), είναι εκτός αγοράς και αντίθετο με κάθε επιστημονική προσέγγιση. Ιδιαίτερα για τον τομέα της Εφοδιαστικής χρησιμοποιήθηκαν στοιχεία μόνο από τις εμπορευματικές εισροές του λιμένος Πειραιά και αγνοήθηκαν οι υπόλοιπες (οδικές) που καταλαμβάνουν περισσότερο από το 97% στη χώρα μας. Το εν λόγω ΕΣ έγινε επίσημο θεσμοθετημένο κείμενο μέσω του ΚΥΣΟΙΠ και αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα σε πλήθος δράσεων και κυρίως στη δημιουργία χρηματοδοτικών εργαλείων.
- Απαιτείται άμεση εκπόνηση νέου ΕΣ με βάση τις αντίστοιχες μελέτες (ΣΕΒ/2016 και ΚΕΕ/2019).
3. Επανασχεδιασμός των χρήσεων γης
Το τελευταίο ΠΔ (2018) αποτελεί μια ημιτελή προσέγγιση και βρίσκεται μακριά από την πραγματική οικονομία. Οι λανθασμένες χρήσεις, επί τοις ουσίας, αποκλείουν πλήθος επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, ιδιαίτερα στην Εφοδιαστική Αλυσίδα. Ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δοθεί σε μικρές δραστηριότητες αστικής εφοδιαστικής (city logistics), οι οποίες μπορούν να μειώσουν το κόστος διανομής και να βελτιώσουν το περιβάλλον μέσω της μείωσης εκπομπής ρύπων.
Λοιπές Δράσεις
1. Επικίνδυνα απόβλητα
Εφαρμογή ειδικών συστημάτων ψηφιακής ιχνηλασιμότητας για τον πλήρη έλεγχο της διαδρομής των επικίνδυνων αποβλήτων από τα σημεία συλλογής, μέχρι και την τελική τους απόθεση και καταστροφή ή περεταίρω επεξεργασία. Με αυτό τον τρόπο επιτυγχάνεται ο πλήρης έλεγχος των επικίνδυνων αποβλήτων, προφυλάσσεται η υγεία των πολιτών και διασφαλίζεται η βιωσιμότητα.
2. Πλήρης και οριζόντια ψηφιοποίηση της δημόσιας διοίκησης
- Η ψηφιοποίηση – ηλεκτρονικό τιμολόγιο – παραμένει μόνο στις εξαγγελίες της ΑΑΔΕ. Η B2G ψηφιοποίηση θα έπρεπε να λειτουργεί από την 1/1/2019. Η Β2Β ενώ είχε εξαγγελθεί για προαιρετική λειτουργία από 1/1/2019 και στη συνέχεια υποχρεωτικά από 1/1/2020, δεν προβλέπεται να πραγματοποιηθεί πριν το 2021. Το ηλεκτρονικό τιμολόγιο αποτελεί σημαντικό εργαλείο για την πάταξη της φοροδιαφυγής. Η προσαρμογή του σε εθνικές ή κλαδικές ιδιαιτερότητες θα δημιουργήσει την ύπαρξη δεδομένων που θα αποτυπώσουν τη δυναμική της χώρας. Τα δεδομένα αυτά θα λειτουργούν επιπλέον ως κλαδικά παρατηρητήρια (π.χ. Εφοδιαστικής), τα οποία και έχουμε την υποχρέωση υλοποίησης.
- Η ανάγκη ύπαρξης κεντρικών ψηφιακών υποδομών για τις προμήθειες του δημοσίου, με έμφαση τη δημόσια υγεία, είναι απόλυτα αναγκαίες και θα αυξήσουν τη διαφάνεια και την αποτελεσματικότητα, μειώνοντας ταυτόχρονα το κόστος. Η σύμπραξη δημοσίου και ιδιωτικού τομέα θα αυξήσει τη λειτουργικότητα και θα προσφέρει ποιοτικές και μόνιμες θέσεις εργασίας.
3. Αγροτοδιατροφικός Τομέας
Η ίδρυση κέντρων Agrologistics (επιχειρηματικό πάρκο ειδικού τύπου) αποτελεί μονόδρομο στην ανάπτυξη ενός νέου παραγωγικού μοντέλου, το οποίο θα υποστηρίξει και θα αναπτύξει την πρωτογενή παραγωγή. Ταυτόχρονα θα δημιουργήσει τις υποδομές για αύξηση της εξωστρέφειας και της μεταποίησης. Η Βόρεια Ελλάδα, αποτελεί το πρώτο σημαντικό σημείο δημιουργίας ενός τέτοιου επιχειρηματικού πάρκου το οποίο ταυτόχρονα θα διασυνδέσει την πρωτογενή παραγωγή με τον τουρισμό.
Η ανάγκη ενός μόνιμου και δίκαιου θεσμικού πλαισίου ανάπτυξης, αποτελεί μονόδρομο για την πολιτική ηγεσία και την επιχειρηματικότητα. Χωρίς Logistics η χώρα θα παραδώσει το πλεονέκτημά της σε τρίτους. Δεν φτάνει να είμαστε ελκυστικοί, πρέπει να είμαστε και αποτελεσματικοί.
* Ο Νικόλαος Ροδόπουλος είναι πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Logistics, πρόεδρος & διευθύνων σύμβουλος της OnLine Data.
