.jpg)
Του Ηλία Πεντάζου*
Αφορμή για αυτήν τη συνοπτική ανάλυση περί επενδύσεων μου έδωσε η διαμονή και επιχειρηματική δράση τα τελευταία χρόνια στην Αραβική Χερσόνησο (με έδρα το Κατάρ), αλλά και η παλαιότερη εμπειρία ως εκτελεστικός αντιπρόεδρος του ΕΛΚΕ (σημερινό «Enterprise Greece») και επενδυτικός σύμβουλος πολυεθνικής τράπεζας.
Στην Ελλάδα τις τελευταίες δεκαετίες, όλες οι κυβερνήσεις με μόνο στόχο την επανεκλογή τους, διοχέτευσαν την προσοχή τους αποκλειστικά στην εφήμερη ευημερία της κοινωνίας, ακολουθώντας ένα αναπτυξιακό μοντέλο που βασίστηκε απόλυτα στην τόνωση της εσωτερικής ζήτησης μέσω της κατανάλωσης (δηλ. δανεισμός). Τα αποτελέσματα που πληρώνουμε είναι καίριο πλήγμα στις παραγωγικές επενδύσεις και την εξωστρέφεια, αποβιομηχάνιση, δραστική συρρίκνωση αγροτικής παραγωγής, καταστροφή μικρομεσαίας μεταποιητικής δραστηριότητας και πρόσφατα μαζική μεταφορά εμπορικών δραστηριοτήτων στις γειτονικές χώρες.
Η εσωτερική ζήτηση από μόνη της δεν αποτέλεσε ποτέ και πουθενά επαρκές φάρμακο ανάπτυξης. Στη σημερινή δραματική κατάσταση από-επένδυσης στη χώρα, η ανάγκη επενδυτικής κινητοποίησης είναι θέμα εθνικής επιβίωσης. Η από-επένδυση που έχουμε υποστεί, για να εξισορροπηθεί, θέλει μια επενδυτική υπερ-συγκέντρωση τουλάχιστον €20 δισ. το χρόνο, για μια 5ετία.
Αν υπολογίσουμε ότι οι πόροι του νέου ΕΣΠΑ (ΣΕΣ πλέον) 2014-20 δεν ξεπερνούν τα €15 δισ. (πλην αλιείας), συν περίπου 6,5 δισ. από το φθίνον πια Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, είναι σαφές ότι δεν επαρκούν με τίποτα για να καλυφθεί το κενό. Προσθέστε ότι εργαλεία όπως ο «αναπτυξιακός νόμος» είναι παντελώς άχρηστα, γιατί έχουν ολοκληρώσει τον κύκλο τους, τα κίνητρα των φορολογικών κωδικών δεν έχουν αποδώσει τα αναμενόμενα και χώρες όπως Τουρκία, Αίγυπτος, Βουλγαρία, Κύπρος μας ανταγωνίζονται πολύ δυναμικά στην προσέλκυση ξένων επενδύσεων (FDI) με χαμηλούς φορολογικούς συντελεστές και ποικίλα κίνητρα εγκατάστασης.
Τι κάνουμε λοιπόν; Εφόσον τα περιθώρια για κεφαλαιακή ενίσχυση ή επιχορηγήσεις είναι πλέον μηδαμινά, το σύνολο σχεδόν των κινήτρων που πρέπει να επιλεγούν για να προσελκυσθεί ο ιδιώτης επενδυτής είναι φορολογικού χαρακτήρα.
Η φορολογία, περισσότερο και από τη δημοσιονομική πολιτική, αποτελεί το σημαντικότερο όπλο να ανταγωνιστείς στη σημερινή συγκυρία. Για να μην προχωρήσουμε σε μακροσκελή ανάλυση, θα περιοριστούμε σε ενδεικτική αναφορά των κύριων σημείων που είναι ικανά να απογειώσουν τις επιδόσεις της ελληνικής οικονομίας είτε εντός, είτε εκτός μνημονίου και που ούτως η άλλως ακολουθούν και οι γειτονικές μεσογειακές, αραβικές και βαλκανικές χώρες.
Κατ' αρχήν, ενθάρρυνση επενδύσεων μεσαίας και μεγάλης κλίμακας σε πρωτογενείς παραγωγικούς ή μεταποιητικούς τομείς και σε υπηρεσίες με διακριτή προστιθέμενη αξία και υψηλή παραγωγικότητα.
Η πολιτική αυτή δεν θα επιβαρύνει δημοσιονομικά, διότι θα αντικαταστήσει την υπέρμετρη φορολογική επιβάρυνση εισοδημάτων και μερισμάτων με μια φορολογική λογική επανεπένδυσης και πολλαπλασιασμού των δημόσιων και ιδιωτικών πόρων.
Ταυτόχρονα, νομοθετική άρση όλων των διοικητικών αντικινήτρων, παροχή σταθερών φορολογικών συντελεστών για 10 - 15 έτη, φορολογική ελάφρυνση κατά 50% για νέες θέσεις απασχόλησης, παροχή 10ετούς εξασφαλισμένης εξαγωγής κερδών (αν υπάρχει επανεπένδυση κερδών, τότε μειωμένος φορολογικός συντελεστής στο 15% και σταδιακή, ετήσια μείωσή του). Επιπλέον, διαφήμιση της γεωγραφικής μας θέσης, της συμμετοχής μας στην Ευρωζώνη, το καλό μορφωτικό επίπεδο (αν και σε τεχνικά skills τα πράγματα δεν είναι ιδιαίτερα ικανοποιητικά).
Στη δυναμική προσέλκυση διεθνών δραστηριοτήτων, ιδιαίτερα ελκυστικές συνθήκες εγκατάστασης στην Ελλάδα θα έβρισκαν τα επιχειρηματικά κέντρα logistics, ο κλάδος R&D και οι Μονάδες κοινών υπηρεσιών (Shared Services Centers). Οι τελευταίες είναι ένα σύγχρονο εργαλείο των πολυεθνικών να μειώνουν τα λειτουργικά τους κόστη και από μετρήσεις σε Βουλγαρία, Ρουμανία, Πολωνία μπορούν να δημιουργήσουν 15 με 20 χιλ. θέσεις εργασίας με κάθε επένδυση του 1 δισ.
Συνεχίζουμε με ενθάρρυνση επενδύσεων σε τεχνολογία, υποδομές, περιβάλλον, ενέργεια, μεταποίηση που δημιουργούν θετικές εξωτερικές επιδράσεις, πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα και νέες θέσεις εργασίας.
Ενθάρρυνση πολλών υγιών, ελληνικών εταιρειών με εξορθολογισμό της μεταφοράς των ζημιών τους. Οι οικονομικές ζημίες μπορούν να μεταφέρονται σε 12 - 15 έτη, γεγονός που θα διευκολύνει και την επαναφορά της ανταγωνιστικότητας και την εκ νέου δημιουργία θετικών ρυθμών ανάπτυξης.
Επέκταση και εντατικοποίηση φορολογικών ελέγχων όλων των έως σήμερα ανέλεγκτων χρήσεων με μηχανισμούς τύπου φορολογικού πιστοποιητικού. Η Επιτροπή Λογιστικής Τυποποίησης (ΕΛΤΕ) υπολογίζει ετήσιο όφελος για το κράτος, περίπου €400 εκατ.
Ανάθεση στις περιφέρειες των εκκρεμών φορολογικών υποθέσεων, με σύσταση επιτροπών με αυξημένες αρμοδιότητες επίλυσης τέτοιων θεμάτων. Όφελος η αποσυμφόρηση των δικαστηρίων και των εφοριών και εκτίμηση ετησίων εσόδων €150 - 200 εκατ.
Ο κεντρικός στόχος για την επόμενη κυβέρνηση (γιατί με τη τωρινή δεν υπάρχει η παραμικρή ελπίδα) είναι διττός. Δραστική μείωση αντικινήτρων μέσω περιορισμού γραφειοκρατικών υπογραφών και φορολογική σταθερότητα ώστε να καταστεί η Ελλάδα προορισμός εμβληματικών παραγωγικών επενδύσεων που πάντα ήθελαν να έλθουν, αλλά δεν τολμούν.
Μένει να δούμε αν στην επόμενη διακυβέρνηση θα υπερισχύσει η Ν.Δ. (συμβατική διαχείριση και μέτρα χωρίς πολιτικό κόστος) ή ο κ. Μητσοτάκης θα επαναπροσδιορίσει τα όρια κράτους και Οικονομίας. Αν ο ίδιος δεν επιβάλλει το μάθημα ότι η χώρα πρέπει να γίνει διεθνές υπόδειγμα φίλο-επιχειρηματικού και φίλο-εργοδοτικού περιβάλλοντος, δεν βλέπω πιθανότητα να επιζήσουμε!
* Ο κ. Ηλίας Πεντάζος είναι Οικονομολόγος, τ. ΓΓ Υπουργείου Οικ/κών.
