Έχετε μία ιδιωτική επιχείρηση και ξέρετε ότι δεν θα εισπράξετε για έναν μήνα ή ακόμη και για δύο. Αυτό μπορείτε να το αντέξετε. Εδώ έχετε αντιμετωπίσει τα capital controls! Έχετε παρελθόν, δεν είστε για πρώτη φορά εκτεθειμένοι. Αν όμως η κρίση κρατήσει περισσότερο και δεν εισπράξετε για τρεις ή τέσσερις μήνες, δεν θα σας σώσει κάποια αναστολή πληρωμής του ΦΜΥ.
Η ευχή των καταραμένων θα ήταν να βρισκότανε ένας τρόπος για να καθυστερήσουν την είσοδό τους στην Κόλαση. Αλλά αυτό το λένε μόνο όταν βρίσκονται ήδη μέσα στο καζάνι. Μέχρι τότε πιστεύουν ότι εισήλθαν σε πάρτι και κάποιος φιλάνθρωπος θα τους προσφέρει ένα δωρεάν γεύμα. Δεν μπορούσαν να φανταστούν ότι αυτοί οι ίδιοι θα ήσαν το γεύμα…
Ο ιδιωτικός τομέας κινδυνεύει με μια ήττα ιστορικών διαστάσεων. Η πιο ισχυρή επιχείρηση στον πλανήτη δεν μπορεί να δουλεύει παράγοντας μόνο ζημιές και υποχρεώσεις. Κι όταν αυτό συμβαίνει με το σύνολο των επιχειρήσεων, τότε μιλάμε για ένα πραγματικό κραχ, που θα κάνει εκείνα των χρηματιστηριακών αγορών να μοιάζουν με βόλτα στον βασιλική κήπο. Ένα κραχ που αναγκαστικά θα δημιουργήσει κάτι νέο και στο επίπεδο της Οικονομίας και της πολιτικής.
Θα είναι το τέλος του νεοφιλελευθερισμού, όπως λένε οι νεοσταλινικοί του Αλέξη Τσίπρα; Αυτοί ονειρεύονται το τέλος της ελεύθερης αγοράς και των πολιτικών ελευθεριών. Δεν μπορούμε να το αποκλείσουμε ως ενδεχόμενο! Στην ιστορία της ανθρωπότητας η πρόοδος δεν ακολουθεί κάθε φορά ανοδική πορεία. Ας μην ξεχνάμε ότι ο χρυσός αιώνας του Περικλή δεν συνοδεύτηκε με την είσοδο του ανθρώπου στο Παράδεισο. Αμφιβάλλουμε αν έχουμε κατορθώσει από τότε να πλησιάσουμε έστω εκείνο το επίτευγμα.
Ότι ο κόσμος μας θα είναι λιγότερο ελεύθερος, αυτό είναι βέβαιο. Όπως συνέβη και μετά τους δίδυμους πύργους. Όταν το κράτος αναλαμβάνει αυξημένους ρόλους, τότε οι πολίτες αντιμετωπίζουν περισσότερους κινδύνους σε σχέση με τα ατομικά τους δικαιώματα.
Εκείνο που δεν γνωρίζουμε ακόμη είναι τι θα συμβεί με την Οικονομία. Αν η αυξημένη παρουσία του κράτους θα έχει έκτακτα ή μόνιμα χαρακτηριστικά. Και ακόμη τι θα συμβεί με τις υποχρεώσεις του ΠΚ, δηλαδή Προ Κορονοϊού. Αν οι νέες υποχρεώσεις αντιστοιχούν στην ζημία ενός ή δύο μηνών, τότε δεν θα αλλάξουν πολλά πράγματα στο μέλλον. Ως προς τις υποχρεώσεις πάντοτε ο λόγος. Αν όμως μιλάμε για ζημίες τεσσάρων και πέντε μηνών, τότε ο ουρανός θα έχει έρθει πράγματι στο κεφάλι των ανθρώπων. Και τότε δεν θα έχει νόημα οποιαδήποτε συζήτηση σε αυτή την βάση.
Μιλάμε για ένα μέλλον που αυτή την στιγμή δεν μπορεί κάποιος να το προσδιορίσει. Επειδή δεν έχουμε όλα τα δεδομένα. Σκεφτείτε όμως το εξής: Ο Σόλωνας έμεινε στην ιστορία επειδή έκοψε τον γόρδιο δεσμό με την σεισάχθεια. Και το μέτρο εκείνο αποδείχτηκε ευεργετικό για τότε που εφαρμόστηκε. Τα μεγάλα προβλήματα καταλήγουν σε μεγάλα χρέη και αυτά από την πλευρά τους απαιτούν στο τέλος μια πολιτική λύση. Η οποία έχει κάθε φορά ευνοούμενους και μη. Ο Σόλωνας, λοιπόν, έμεινε στην ιστορία επειδή ήταν εκείνος που έκοψε τον γόρδιο δεσμό. Αν δεν το έκανε, θα έμενε στην ιστορία ο διάδοχός τους!
Προς αποφυγή παρεξηγήσεων. Δεν λέμε ότι πρέπει να υπάρξει σεισάχθεια. Λέμε ότι η σεισάχθεια του Σόλωνα ήταν μία αναγκαία λύση στο πρόβλημα που είχε δημιουργηθεί. Ποια θα είναι η λύση στο νέο πρόβλημα; Άγνωστο, από την στιγμή που δεν ξέρουμε ποιο ακριβώς θα είναι το πρόβλημα. Αν η κρίση διαρκέσει μέχρι το τέλος Μαρτίου, για παράδειγμα, τότε θα είναι αρκετές οι αναστολές πληρωμής των υποχρεώσεων προς το δημόσιο. Αν η κρίση διαρκέσει και τον Απρίλιο, τότε το σύστημα θα ζοριστεί αλλά δεν θα κινδυνεύσει. Αν δεν πληρωθούν φόροι Μάιο και Ιούνιο, θα πρέπει να βρεθεί ένας κάποιος τρόπος για να πληρωθούν μισθοί του δημοσίου και συντάξεις, αφού ο ιδιωτικός τομέας δεν θα υπάρχει για να τον αρμέγει το κράτος. Κι ύστερα συζητάμε για το αν θα έπρεπε να… καταρρεύσει ή όχι ο… νεοφιλελευθερισμός!
Θανάσης Μαυρίδης
