Του Ανδρέα Ζαμπούκα
Η Τράπεζα της Ελλάδος ιδρύθηκε το 1927 και λειτούργησε το 1928. Η δημιουργία της κρίθηκε επιβεβλημένη από τους τότε δανειστές, με αφορμή το αίτημα της Ελλάδας στην Κοινωνία των Εθνών για παροχή πρόσθετου δανείου. Η ΤτΕ θα αναλάμβανε τη διαχείριση των χρεών, την έκδοση χαρτονομίσματος και την ενιαία εφαρμογή της κυβερνητικής οικονομικής πολιτικής. Πολύ γρήγορα πέτυχε σταθερές ισοτιμίες της δραχμής με τα ξένα νομίσματα και προκάλεσε μία ισχυρή δυναμική που επέτρεψε τις σημαντικές πολιτικές, θεσμικές και οικονομικές πρωτοβουλίες της τελευταίας κυβέρνησης του Ελευθερίου Βενιζέλου (1928-1932).
Αυτοί που αντέδρασαν στην ίδρυση της ΤτΕ- της επιβεβλημένης επαναλαμβάνω από τους ξένους!- ήταν οι ιδιοκτήτες της Εθνικής Τράπεζα η οποία ήταν και το μοναδικό χρηματοπιστωτικό ίδρυμα δημοσιονομικής διαχείρισης. Μπορούμε εύκολα να καταλάβουμε τον λόγο, που αποτέλεσε και το κίνητρο της απαίτησης των δανειστών για ένα ανεξάρτητο ίδρυμα με φερέγγυους μηχανισμούς.
Όλα αυτά έχουν ιδιαίτερη σημασία, μετά τη χθεσινή ομιλία του διοικητή της ΤτΕ Γιάννη Στουρνάρα, στην Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής, για τα δάνεια σε κόμματα και ΜΜΕ.
Οι εντυπώσεις είναι οπωσδήποτε περίεργες γιατί είχαμε συνηθίσει σε διοικητές οι οποίοι δεν έκαναν τίποτε άλλο από το να επιβραβεύουν τις κινήσεις των κυβερνήσεων. Μπορεί να θυμηθεί κανείς τον συμπαθέστατο κ. Γκαργκάνα να κάνει παραινέσεις «κοινωνικής ευαισθησίας» στους καταναλωτές, ενώ την ίδια στιγμή οι τράπεζες έδιναν στεγαστικά χωρίς εγγυήσεις και διαφήμιζαν διακοποδάνεια στην κ. Δέσποινα από την Κάτω Ραχούλα. Μπορεί επίσης να φέρει στο μυαλό του την εικόνα του κ.Προβόπουλου ο οποίος έβλεπε τον δημοσιονομικό εκτροχιασμό και συνέτασσε «προσεκτικές» εκθέσεις «ευγενικών» προειδοποιήσεων στην κυβέρνηση του κ. Καραμανλή. Τότε που τα δάνεια σε κόμματα και ΜΜΕ, έρρεαν ανεξέλεγκτα, χωρίς να αξιολογείται καμία πιστοληπτική ικανότητα από τους δανειζόμενους.
Ο Γιάννης Στουρνάρας είπε πως «Το κύριο αίτιο της κρίσης δεν ήταν ο χρηματοπιστωτικός κλάδος, αλλά η δημοσιονομική διαχείριση στα έτη 2008 - 2010», επισήμανε ότι το 40% των χρημάτων που βγήκαν από το χρηματοπιστωτικό σύστημα, έφυγαν από τον Ιανουάριο του 2015 έως τον Ιούλιο του 2015 «όταν η διαπραγμάτευση φαίνονταν ότι πάει αλλού», απέδωσε τεράστιες ευθύνες στον πρώην ΥΠΟΙΚ, Γιάνη Βαρουφάκη και δεν παρέλειψε να «καρφώσει» τον Γιώργο Προβόπουλο για πλημμελή άσκηση καθηκόντων για την Τράπεζα Αττικής και για πολλές άλλες υποχρεώσεις που θα μπορούσε να είχε φέρει εις πέρας.
Αποδεικνύεται λοιπόν, ο σημερινός διοικητής πιο γενναίος από όλους τους προηγούμενους; Είναι δηλαδή ως άνθρωπος, πιο ακέραιος και πιο ευσυνείδητος στα καθήκοντά του; Αυτό δεν μπορώ να το ξέρω. Εκείνο που αντιλαμβάνομαι είναι αυτό που βλέπω τώρα και αυτό που η Ιστορία μου δίνει, από την περίοδο 1928-32. Το βέβαιο είναι ότι πιο πολύ, οι συνθήκες κάνουν τον άνθρωπο και όχι ο άνθρωπος τις συνθήκες. Όπως τότε οι εξωτερικοί παράγοντες απαίτησαν ένα αυστηρό θεσμικό πλαίσιο για να δανείσουν, έτσι και τώρα η Φραγκφούρτη και οι εταίροι, απελευθέρωσαν τον διοικητή της ΤτΕ να κάνει σωστά, την δουλειά του. Του έλυσαν ουσιαστικά τα χέρια, προκειμένου να ασκήσει τον οφειλόμενο έλεγχο στο σύστημα, να μην επιτρέψει το «πλιάτσικο» του ΣΥΡΙΖΑ στην Τράπεζα Αττικής και τον κατέστησαν ανεξάρτητο, για να μπορεί να μιλάει ελεύθερα.
Που καταλήγουμε πάλι; Ότι δεν θέλαμε να προστατέψουμε τους θεσμούς μας από την κομματοκρατία και τον κρατισμό. Ότι κάθε διοίκηση της ΤτΕ, δεν ακολουθούσε την δέουσα πολιτική στους ελέγχους και στην επίβλεψη του τραπεζικού συστήματος. Και ότι όλοι οι προηγούμενοι διοικητές δεν είχαν καμία διάθεση να δημιουργήσουν προβλήματα στις ελληνικές κυβερνήσεις και να χαλάσουν την υστεροφημία τους.
Επομένως, για ποια ανεξαρτησία και ποια εθνική πολιτική στην οικονομία μιλάμε, όταν δεν μπορούμε να βάλουμε όρια και να εμποδίσουμε την ασυδοσία των τραπεζών μας;
Για άλλη μία φορά, με την ευκαιρία του λαλίστατου κ. Στουρνάρα- δεν ξέρουμε τι θα έκανε αν η θητεία του ήταν στο 2008- κατανοούμε την εγγενή μας αδυναμία να διοικήσουμε μόνοι την χώρα μας και να επιλύσουμε τα προβλήματά μας. Κι όσο για το μέλλον, το μόνο που θα μας έλυνε όλα τα προβλήματα θα ήταν μία πανίσχυρη τραπεζική ενοποίηση του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος που θα απέτρεπε κάθε αρπακτική διάθεση και κακοδιαχείριση από τις κυβερνήσεις.
Αν βέβαια είμαστε ακόμα μέλη ενός τέτοιου συστήματος και δεν έχουμε εγκαθιδρύσει ως μόνιμο, το «παράλληλο τραπεζικό σύστημα» του αντιπροέδρου Δραγασάκη…
