Της Βάσως Κόλλια 
Μια ακόμη «καθημερινή» είδηση που μας προκαλεί σοκ είδε εχθές το φως της δημοσιότητας και για ακόμη φορά παριστάνουμε ως κοινωνία και ως πολιτεία ότι δεν γνωρίζουμε...
Η είδηση είναι ότι: κύκλωμα μαστροπών που εκμεταλλευόταν γυναίκες από τη Λευκορωσία εξάρθρωσε η ΕΛ.ΑΣ.. Σοκ προκαλούν τα στοιχεία για την εκμετάλλευση των γυναικών που είχαν πέσει στα δίχτυα τους και οι οποίες είχαν μετατραπεί σε σκλάβες του σεξ για 10 ευρώ την ημέρα.
Το κύκλωμα εκτιμάται ότι είχε «φυλακισμένες» 20 κοπέλες, κάθε μια εκ των οποίων καθημερινά ικανοποιούσε περίπου 40 άνδρες την ημέρες, για τουλάχιστον 16 ώρες. Η τιμή του ραντεβού ήταν 20 ευρώ και τα πρώτα πέντε ερωτικά ραντεβού ήταν προμήθεια υπέρ του οίκου ανοχής. Η κάθε κοπέλα έβγαζε για λογαριασμό του κυκλώματος 800 ευρώ την ημέρα. Συνολικά, τα ημερήσια κέρδη του κυκλώματος ανέρχονταν σε 10.000 με 15.000 ευρώ! Σοκ προκαλεί το γεγονός ότι όπως αποκαλύπτεται ένας γιατρός και ένας δικηγόρος είχαν κομβικό ρόλο στο λειτουργία του κυκλώματος καθώς εξασφάλιζαν την παράταση της παραμονής των κοριτσιών στην Ελλάδα.
Δεν μπορούμε εδώ και χρόνια πλέον να συνεχίζουμε να παριστάνουμε ότι δεν ξέρουμε πως καθημερινά, εκατομμύρια γυναίκες και κορίτσια σε όλο τον κόσμο βιώνουν μια απάνθρωπη πραγματικότητα ως «αντικείμενα» συναλλαγής και εμπορίας με σκοπό την σεξουαλική εκμετάλλευση. Σύμφωνα με εκτιμήσεις οργανώσεων που εργάζονται για την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, περισσότερα από 22 εκατομμύρια γυναίκες και κορίτσια σε όλο τον κόσμο ζουν σε συνθήκες σκλαβιάς με σκοπό τη σεξουαλική εκμετάλλευση. Από τα θύματα αυτά, μόνο το 1-2% ίσως κατορθώσει να γλιτώσει.
Όμως, στον κύκλο της εμπορίας ανθρώπων φαίνεται να επικεντρωνόμαστε κυρίως στη δράση των εγκληματικών κυκλωμάτων που εξασφαλίζουν την «προσφορά» των σεξουαλικών υπηρεσιών που προέρχονται από εμπορία γυναικών και κοριτσιών. Αφήνουμε πιο πίσω τους «αγοραστές» των υπηρεσιών, που όμως έχουν τεράστια ευθύνη για τη διαιώνιση της μάστιγας αυτής. Στηρίζοντας τη «ζήτηση», συντηρούν το λόγο ύπαρξης των κυκλωμάτων των προαγωγών, τα οποία βρίσκονται σε στενή διαπλοκή με το οργανωμένο έγκλημα, που εκτείνεται ακόμη και σε παγκόσμιο επίπεδο.
Ποιο είναι λοιπόν το προφίλ του αγοραστή των σεξουαλικών υπηρεσιών που προέρχονται από εμπορία ανθρώπων; Όπως δείχνουν πρόσφατες έρευνες, στη συντριπτική τους πλειοψηφία πρόκειται για άνδρες με υποτιμητική άποψη για τις γυναίκες, που αγγίζει τα όρια του μισογυνισμού. Η συγκεκριμένη κατηγορία ανδρών, μάλιστα, θεωρείται πιθανότερο να προχωρήσει σε πράξεις σεξουαλικού εξαναγκασμού κατά γυναικών, καθώς και άλλες πράξεις βίας κατά των γυναικών.
Ποια είναι η στάση των κοινωνιών μας, γύρω από το θέμα αυτό; Όπως αποτυπώνεται σε Έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, στην Ευρωπαϊκή Ένωση υπάρχει μεγάλη απόκλιση στον τρόπο με τον οποίο τα κράτη-μέλη αντιμετωπίζουν την επί χρήμασι παροχή σεξουαλικών υπηρεσιών. Εντοπίζονται δύο βασικές προσεγγίσεις. Σε κάποια κράτη, η πορνεία αντιμετωπίζεται ως παραβίαση των δικαιωμάτων των γυναικών –μια μορφή σεξουαλικής δουλείας– η οποία οδηγεί σε ανισότητα κατά των γυναικών. Σε άλλες κοινωνίες, η πορνεία θεωρείται ότι ενισχύει το δικαίωμα της γυναίκας να ελέγχει τον τρόπο με τον οποίον διαχειρίζεται το σώμα της. Ωστόσο, σε Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αναφέρεται ότι τα κράτη-μέλη θα πρέπει να μειώσουν τη ζήτηση για πορνεία τιμωρώντας τους πελάτες και όχι τα εκδιδόμενα άτομα.
Έντονο προβληματισμό δημιουργεί η ανοχή που φαίνεται να καλλιεργείται σε κάποιες κοινωνίες γύρω από την ζήτηση των σεξουαλικών υπηρεσιών της εμπορίας ανθρώπων, η οποία συντηρεί το φαύλο κύκλο. Ένα φαύλο κύκλο που βασίζεται στην παραδοχή ότι οι γυναίκες και τα κορίτσια μπορεί να αποτελούν αντικείμενο συναλλαγής, ότι η γυναίκα αποτελεί «αντικείμενο» ή «εργαλείο» που συνδέεται με την ευχαρίστησή ή την εξυπηρέτηση αναγκών. Αυτά δεν είναι άλλωστε τα μηνύματα που συχνά στέλνει η πορνογραφική αισθητική κάποιων προϊόντων των μέσων μαζικής ενημέρωσης, της διαφήμισης και του διαδικτύου; Η εμπορευματοποίηση της γυναίκας μέσα από το συμβολικό μας πολιτισμό διαπαιδαγωγεί την επόμενη γενιά ανδρών, που θα αναζητήσουν σεξουαλικές υπηρεσίες επί χρήμασι σε ανήμπορα, ανυπεράσπιστα θύματα εμπορίας. Χωρίς τύψεις, χωρίς ενσυναίσθηση, χωρίς επίγνωση των συνεπειών αυτής της «συναλλαγής».
Και για να γίνω πιο συγκεκριμένη για τη χώρα μας, μιας και παθαίνουμε συνεχώς σοκ, σύμφωνα με την τελευταία έρευνα του καθηγητή του Τμήματος Κοινωνιολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου, Γρηγόρη Λάζου ο αριθμός των εκδιδόμενων γυναικών και ανδρών αυξάνεται συνεχώς τα τελευταία χρόνια. Ο τζίρος από την πορνεία, από τα τέλη του 2012 έως σήμερα, κινείται στα 600-620 εκατ. ευρώ.
Ο αριθμός των εκπορνευόμενων γυναικών ανέρχεται περίπου στις 18.500 το 2014, ενώ ο αριθμός το 2012 ήταν 17000 γυναίκες. 13.000-14.000 αλλοδαπές εκδιδόμενες είναι θύματα εμπορίας. Οι πελάτες ανέρχονται σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του σε 550.000 στην Αθήνα.
Θα πρέπει λοιπόν να σταματήσουμε να κλείνουμε τα μάτια μας και τα αυτιά μας στο θέμα της πορνείας και να αρχίσει το πολιτικό μας σύστημα να συζητά πέρα από προκαταλήψεις και ταμπού πως θα αντιμετωπίσει δραστικά αυτό το έγκλημα.
Η έκρηξη του φαινομένου μετά και τα μεγάλα προσφυγικά και μεταναστευτικά ρεύματα δεν πρέπει να μας αφήνει αδιάφορους.
Μια μικρή βόλτα σε κάποιους δρόμους της Αθήνας πολύ γρήγορα φανερώνει τις διαστάσεις του προβλήματος.
* Η κ. Βάσω Κόλλια είναι πολιτικός επιστήμων, πρώην Γενική Γραμματέας Ισότητας των Φύλων του Υπουργείου Εσωτερικών.
