Του Γιάννη Παντελάκη
Τι ακριβώς συνέβη στο κρίσιμο Eurogroup της Δευτέρας; Εγκλωβιστήκαμε σ ένα ακόμα μνημόνιο ή πήραμε ουσιαστική δέσμευση για το χρέος; Φορτωθήκαμε με νεα μέτρα μόλις υπάρχει απόκλιση ή εχουμε λόγους να πανηγυρίσουμε μαζί με την κυβέρνηση για όσα συνέβησαν;
Αν κάποιος αναζητήσει, όχι την αλήθεια, αλλα την μεγαλύτερη προσέγγιση σ αυτή θα δυσκολευτεί λίγο και θα πρέπει να ψάξει πολύ. Θα επηραστεί ανάμεσα στις-δικαιολογημένα-κομματικές ερμηνείες των αποτελεσμάτων της συνεδρίασης του Eurogroup και τις φιλτραρισμένες από ανάλογες διαθέσεις δημοσιεύσεις πολλών ΜΜΕ. Υπάρχουν πάντα κι εκείνα τα Μέσα που αποφεύγουν την εμπλοκή της είδησης με την αποψη, αλλα υπάρχουν και πολλά που σκόπιμα αναζητούν μια τέτοια εμπλοκή για να εξυπηρετήσουν δικά τους συμφέροντα.
Η λογική ασπρο-μαύρο, κυριαρχεί. Η κοινωνία ή ένα μεγάλο μέρος της, αναγκαστικά την ακολουθεί. Και η αλήθεια, ακόμα αναζητείται από πολλούς. Χρήσιμο το συγκεκριμένο παράδειγμα, για μια μικρή αναδρομή του τρόπου με τον οποίο πολλά ΜΜΕ λειτούργησαν τα χρόνια της κρίσης. Ένας τρόπος που ενίσχυσε την πόλωση και τον διχασμό, αποδυνάμωσε τον πραγματικό ρόλο της δημοσιογραφίας και απομάκρυνε την πραγματική αλήθεια στην πληροφόρηση που ηταν τόσο αναγκαία.
Από τα πρώτα χρόνια των μνημονίων, αλλα ιδιαίτερα τους καιρούς εκείνους που ο ΣΥΡΙΖΑ ζούσε τις ομολογημένες-εκ των υστέρων-αυταπάτες του, βιώσαμε έναν εντονο διχασμό της κοινωνίας. Είχε χαρακτηριστικά εμφυλίου και δεν αφορούσε μόνο σε ομάδες πολιτών, αλλα και δημοσιογράφων. Και αυτό ήταν μια πολύ κακή εξέλιξη, αφου πολλοί ανθρωποι των ΜΜΕ που οφειλαν πρώτα απ'' όλα να ενημερώνουν, είχαν μετατραπεί σε εκπροσώπους απόψεων. Η στάση τους, ενίσχυσε το εμφυλιοπολεμικό κλίμα στην κοινωνία το οποίο κάποιες εποχές-ιδιαίτερα το περασμένο καλοκαίρι-περιείχε εντονο μίσος.
Αρκετοί από τους δημοσιογράφους, είχαν στοιχηθεί γύρω από κομματικές γραμμές ή μνημονιακά και αντιμνημονιακά αφηγήματα. Αυτό δεν θα ήταν απαραίτητα κάτι αρνητικό (να εχει δηλαδή ο καθένας την αποψή του), αρκεί να γινόταν ενας σαφής διαχωρισμός της είδησης από το σχόλιο. Ωστόσο, ελάχιστοι τέτοιοι διαχωρισμοί υπήρχαν. Η είδηση προσφερόταν μαζί με την αποψη αυτού που την εξέπεμπε-αρα αλλοιωμένη- και ο αναγνώστης, θεατής, ακροατής δεν είχε την δυνατότητα να αποκρυπτογραφήσει την αλήθεια. Ιδιαίτερα επειδή αφορούσε σε πρωτόγνωρα θέματα (δημόσιο χρέος, PSI, δάνεια κ.λ.π.) για την πλειονότητα της κοινωνίας.
Η κατάσταση περιπλεκόταν περισσότερο όταν κάποιοι δημοσιογράφοι αρχιζαν να παίζουν και πρωταγωνιστικό ρόλο στα γεγονότα. Δεν ήταν τα γεγονότα που συνέβαιναν αυτά που κυριαρχούσαν, ήταν οι δημοσιογράφοι αυτού που κυριαρχούσαν.
Το φαινόμενο των δημοσιογράφων-εκπροσώπων πολιτικών θέσεων, δεν ήταν κατι καινούργιο για την χώρα. Συνέβαινε και τις παλαιότερες ανέμελες ωστόσο εποχές. Η επανάληψή του την στιγμή που αρχισε με βίαιο τρόπο ν αλλάζει η ζωή μας, ενίσχυσε δραματικά το κλίμα εμφυλίου στην κοινωνία. Και η αλήθεια είναι πως εχει αφήσει τα απομεινάρια του ακόμα. Και είναι τόσο εντονα αυτά, ώστε να τα παρατηρούμε ακόμα και σήμερα με θύματα ωστοσο αυτή την φορά αυτούς που τα πρώτα χρόνια τα ενίσχυαν. Τους εκπροσώπους του σημερινού κυβερνητικού σχήματος. Σε κάθε βήμα τους υπουργοί ή βουλευτές, δέχονται αποδοκιμασίες.
Είναι αβέβαιο αν μια τόσο διχασμένη κοινωνία θα καταφέρει κάποια στιγμή να ξεπεράσει αυτήν την κατάσταση. Μια αρρωστη κατάσταση οπου τον διάλογο με επιχειρήματα και ιδεολογικούς διαχωρισμούς, τον εχει διαδεχτεί η βίαια αντιπαράθεση που βασίζεται σε συναισθηματικές αντιδράσεις και τις ξεχωριστές «αλήθειες». Η αβεβαιότητα αυτή ενισχύεται από το γεγονός ότι πολλοί δημοσιογράφοι, εξακολουθούν ακόμα και σήμερα να συμπεριφέρονται με τον ίδιο τρόπο. Όταν παραθέτουν ένα γεγονός, δεν αρκούνται σ'' αυτό αφήνοντας τους αποδέκτες να το ερμηνεύουν και ανάλογα να καθορίσουν την πολιτική τους συμπεριφορά. Το ενισχύουν κάθε φορά με πολλές δόσεις υποκειμενικότητας με αποτέλεσμα την αλλοίωση των πραγματικών διαστάσεων.
Τα Μέσα και οι δημοσιογράφοι (όχι όλα και όχι όλοι), επιλέγουν την ερμηνεία που θέλουν και αρμόζει στην προσωπική τους στάση ή εκείνη των εργοδοτών τους. Ο πολίτης που θα εισπράξει μια τέτοια είδηση διανθισμένη με πολλές πινελιές διαστρέβλωσης, δεν εχει πολλές επιλογές. Θα ταχτεί με την μια ή την άλλη αποψη. Και μέσα από αυτή, δύσκολα θα προσεγγίσει την αλήθεια ή σ ένα μεγάλο μέρος της. Το κλίμα «εμείς και οι άλλοι», εξακολουθεί να κυριαρχεί…
