Είναι κανόνας στην πολιτική, ιδιαίτερα για όσους κυβερνούν. Όταν δεν έχεις καλά νέα, προσπαθείς να τα δημιουργήσεις και να αλλάξεις τη συζήτηση. Αυτό συμβαίνει αυτήν τη στιγμή με την ελληνική κυβέρνηση, όπως και με άλλες στην Ευρώπη, που καλούνται να διαχειριστούν την πανδημική δοκιμασία.
Βλέπουμε όλοι ότι δεύτερο κύμα δεν υποχωρεί. Και αντί ο κ. Πέτσας να απολογείται καθημερινά για τα ανεπαρκή τεστ, την ελλιπή πληροφόρηση γύρω από τα επιδημιολογικά δεδομένα, το απροετοίμαστο ΕΣΥ και τα κοινωνικο-οικονομικά ερείπια που θα κληροδοτήσει η δεύτερη καραντίνα, ρίχνει τη μπάλα στην εξέδρα, δηλαδή στο εμβόλιο. Το αφήγημα όμως που βλέπει το εμβόλιο ως πανάκεια πάσχει για πολλούς λόγους. Ιδού μερικοί.
Καταρχήν ζούμε σε ένα παγκόσμιο χωριό, με ανοιχτά σύνορα, που δεν μπορούν να μείνουν κλειστά για πολύ ακόμη. Για να εξαλειφθεί ο κίνδυνος της πανδημίας, πρέπει να αποκτήσει ανοσία το 70% του παγκόσμιου πληθυσμού. Σήμερα νοσεί μόνο το 10% και δεν γνωρίζουμε αν η ανοσία αυτή θα έχει διάρκεια. Το υπόλοιπο πρέπει να καλυφθεί με εμβόλια. Αλλά περίπου 9 δισ. εμβόλια έχουν ήδη προαγοραστεί από τις ανεπτυγμένες χώρες, συμπεριλαμβανομένης όλης της παραγωγής της Pfizer/Biontech και της Moderna, αφήνοντας τις αναπτυσσόμενες και φτωχότερες χώρες στο θάλαμο αναμονής για μετά το 2021 ή με την ελπίδα ότι θα παραλάβουν όσες δόσεις περισσέψουν. Ακόμη και η Βραζιλία με την Ινδία αναμένουν το εμβόλιο της AstraZeneca προς το τέλος του 2021.
Δεύτερον, παρόλο που ο ΟΗΕ στηρίζει την καθολικότητα του εμβολίου και ο ΠΟΥ πρωτοστάτησε στη δημιουργία του οργανισμού COVAX, ώστε να χρηματοδοτηθεί η διανομή στις φτωχότερες χώρες ή να χορηγηθεί η τεχνολογία σε τοπικούς κατασκευαστές, για την ώρα τα χρήματα δεν υπάρχουν και οι προσδοκίες περιστρέφονται γύρω από τις προθέσεις της Κίνας και της νέας Προεδρίας των ΗΠΑ. Ο κίνδυνος ενός εμβολιαστικού απαρτχάιντ είναι ορατός και ένας πλανήτης διαφορετικών εμβολιαστικών ταχυτήτων μια νέα υγειονομική βόμβα.
Τρίτον, δεν υπάρχει κανείς λογικός νους που να θεωρεί ότι με τον εμβολιασμό θα σταματήσουν τα περιοριστικά μέτρα και η ανάγκη να ιχνηλατείται ο ιός ή να προληφθεί ένα νέο κύμα. Ακόμη κι αν καταφτάσει το εμβόλιο, θα πρέπει να ξεπεραστούν αμφιβολίες και ένα διόλου ευκαταφρόνητο ποσοστό πολιτών που το βλέπουν με σκεπτικισμό. Θα χρειαστεί τεράστια επικοινωνιακή κινητοποίηση και δημοκρατική πειθώς απέναντι σε χείμαρρους fake news, οργάνωση για να αποφευχθούν γεωγραφικές ανισότητες και διαφάνεια απέναντι σε εστίες διαφθοράς, που δεν θέλουν πολύ για να προκύψουν στην χώρα μας.
Άρα τι μένει; Να σκεφτούμε ένα ενδιάμεσο οδικό χάρτη δράσεων, που μαζί με το εμβόλιο ως καταληκτικό στάδιο, θα μας βγάλουν με ασφάλεια από τα σπίτια μας, θα επιστρέψουμε στις δουλειές μας και θα πάρουμε πίσω τις ζωές μας, χωρίς να κινδυνεύουμε από μια τρίτη καραντίνα, ανεργία, φτώχεια και μαζική κατάθλιψη. Το Κίνημα Αλλαγής είναι το μόνο κόμμα που έχει επιμείνει σε αυτό το άνοιγμα με ασφάλεια, παρουσιάζοντας μάλιστα δύο φορές συγκεκριμένα βήματα που απελευθερώνουν σταδιακά την τοπική δραστηριότητα και χτίζουν κοινότητες υγειονομικής ασφάλειας με μαζικά τεστ, απέναντι στο άδικο και ισοπεδωτικό μέτρο του lockdown.
Τα βήματα είναι τα εξής. Στην αρχή καταγράφεται η επιδημιολογική εικόνα ενός νομού με μαζικά τεστ, ενώ τηρούνται τα γενικά μέτρα προστασίας (μάσκες, αποστάσεις, τηλεργασία κλπ). Κάθε πολίτης θα μπορεί να μπαίνει σε αυτόν έχοντας «στις αποσκευές» τους τεστ 48ώρου. Αν μετά από 20 μέρες τα μαζικά τεστ δείξουν ότι ο ιός έχει περιοριστεί, τότε επιτρέπεται η κυκλοφορία και ανοίγουν οι δραστηριότητες. Αν το ίδιο συμβαίνει σε όμορο νομό, τότε η υγειονομική ζώνη επεκτείνεται και οι νομοί επικοινωνούν μεταξύ τους.
Η διαδικασία αυτή προϋποθέτει ένα ισχυρό δίκτυο πρωτοβάθμιας υγείας που κάνει στοχευμένα μαζικά τεστ ακόμη και σε σπίτια, μια στελεχωμένη υπηρεσία της ΓΓ Πολιτικής Προστασίας με ιχνηλάτες, ενιαίο και αξιόπιστο μητρώο κρουσμάτων και φυσικά, ανοιχτά επιδημιολογικά δεδομένα. Στη συνέχεια δημιουργούνται περιφερειακές δομές αποκατάστασης για τις χιλιάδες συμπολιτών μας που νόσησαν, αλλά ο ιός τους κληροδότησε διάφορα προβλήματα, με μέριμνα εκπαιδευμένων γενικών ιατρών στα Κέντρα Υγείας και τις πρωτοβάθμιες δομές.
Εφόσον γίνουν αυτά, τότε ο εμβολιασμός, που θα διεξάγεται μέχρι αργά την άνοιξη, μπορεί πραγματικά να πιάσει τόπο και να προστεθεί ως τελευταίος κρίκος σε μια αλυσίδα υγειονομικής προστασίας και επαναφοράς σε σχετικά φυσιολογικούς ρυθμούς. Αντίθετα, όλα τα στοιχεία δείχνουν ότι αν εναποθέσουμε όλες μας τις ελπίδες στο εμβόλιο, είναι πιθανό το άνοιγμα να αργήσει, ο ιός να μας ξανάρθει απέξω και οι συνέπειες της πανδημίας να είναι δυσβάσταχτες για την εύθραυστη ελληνική οικονομία και την ταλαιπωρημένη από τις απανωτές κρίσεις, κοινωνία.
* Ο Παναγιώτης Βλάχος είναι Γραμματέας Επικοινωνίας του Κινήματος Αλλαγής
