Του Κυριάκου Αθανασιάδη
Θα πίστευε κανείς πως ό,τι ήταν να ειπωθεί για τα εμβόλια έχει ειπωθεί, και πως δεν χρειάζεται ούτε να πούμε κάτι άλλο, ούτε βεβαίως να ανησυχούμε. Παρά ταύτα, τα πράγματα δεν είναι έτσι. Ακόμη και σήμερα, εξακολουθούν να υπάρχουν γονείς που αρνούνται να εμβολιάσουν τα παιδιά τους, με αποτέλεσμα να κινδυνεύουν τόσο τα ίδια όσο και άνθρωποι που δεν έχουν καμία σχέση μαζί τους.
Διάβαζα μάλιστα τις προάλλες ότι από το φθινόπωρο του 2017 έως και τις 15 Απριλίου φέτος είχαν ήδη καταγραφεί 108 σοβαρά κρούσματα εργαστηριακά επιβεβαιωμένης γρίπης. Ένα στα τρία περιστατικά κατέληξε. Για την ακρίβεια, σημειώθηκαν 37 θάνατοι από γρίπη μέσα σε κάτι λιγότερο από ένα εξάμηνο (οι 32 από τους ανθρώπους που κατέληξαν ανήκαν σε ομάδα υψηλού κινδύνου και δεν είχαν κάνει εμβόλιο), ενώ είχαμε και πάνω από 2.500 κρούσματα ιλαράς. Ιλαράς, ξαναλέμε. Θα έλεγε κανείς πως μοιάζει να έχουμε σηκώσει τα χέρια ψηλά.
Αίφνης, δεν γίνεται καν μία μεγάλη ενημερωτική καμπάνια από το κράτος, που φαίνεται μάλλον ανίσχυρο να προστατεύσει τόσο τα παιδιά όσων αποφασίζουν να τα εκθέσουν σε τεράστιους κινδύνους για την υγεία και τη ζωή τους, όσο και εμάς τους υπόλοιπους. Έτσι, απευθύναμε μία σειρά από (τυπικές, προφανείς, γνωστές και μάλλον συχνά επαναλαμβανόμενες) ερωτήσεις στον Γιώργο Παππά, παθολόγο που ζει και εργάζεται στα Γιάννενα και έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις λοιμώξεις. Τον ευχαριστούμε θερμά. Ελπίζουμε να βρείτε τις απαντήσεις του χρήσιμες και, κυρίως, να τις διαδώσετε.
- Κύριε Παππά, αντιγράφω από το Κεφάλαιο «Εναντιώσεις στον εμβολιασμό» στο οικείο λήμμα (Εμβόλιο) της Wikipedia: «Εναντιώσεις στον εμβολιασμό, από ένα ευρύ φάσμα επικριτών, υπάρχουν σχεδόν από τις πρώτες εκστρατείες εμβολιασμού. Παρόλο που τα οφέλη της πρόληψης του πόνου και του θανάτου από σοβαρές μολυσματικές ασθένειες υπερνικούν σε πολύ μεγάλο βαθμό τον κίνδυνο για σπάνια δυσμενή αποτελέσματα τα οποία ακολουθούν τον εμβολιασμό, επικρίσεις έχουν ανακύψει σε σχέση με την ηθική, την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια του εμβολιασμού. Μερικές κριτικές απέναντι στον εμβολιασμό αναφέρουν ότι δεν είναι αποτελεσματικός απέναντι στις ασθένειες ή ότι οι μελέτες για την ασφάλειά του είναι ανεπαρκείς. Μερικές θρησκευτικές ομάδες απαγορεύουν τον εμβολιασμό, ενώ κάποιες πολιτικές ομάδες εναντιώνονται στον υποχρεωτικό εμβολιασμό στα πλαίσια της ατομικής ελευθερίας». Και ξεκινώ με τις «παραδοσιακές» ερωτήσεις, αυτές που τίθενται συνήθως στη δημόσια συζήτηση:
Είναι ασφαλή τα εμβόλια; Γιατί εγώ ξέρω πως δεν είναι.
- Κατανοώ ότι στη μεταμοντέρνα εποχή μας όλοι είναι ειδικοί σε όλα, οφείλω όμως να σας ρωτήσω πώς το ξέρετε εσείς. Πού σπουδάσατε ιατρική, βιολογία, βιοτεχνολογία, σε ποια επιστημονικά τεκμηριωμένα άρθρα και μελέτες βασίζεστε, ποιες είναι οι ατράνταχτες αποδείξεις σας ότι τα εμβόλια δεν είναι ασφαλή. Από την άλλη, μπορώ να σας καταδείξω με σωρεία επιστημονικών δεδομένων, αδιαμφισβήτητων, με την εμπειρία εκατομμυρίων εμβολιασθέντων και δεκάδων χρόνων εμβολιασμού, ότι τα εμβόλια είναι όσο ασφαλέστερα γίνεται, και σώζουν ετησίως εκατομμύρια ζωές.
- Έχουν όμως συντηρητικά, έτσι δεν είναι;
Είναι πρόσφατη μόδα να μη φταίει το εμβόλιο αυτό καθαυτό (αφού και τα στοιχεία δεν βοήθησαν τους αντιεμβολιαστές…) αλλά τα έκδοχα: τα εμβόλια όντως μπορεί να περιέχουν ίχνη από ουσίες που χρησιμοποιήθηκαν στην παρασκευή τους, όπως για παράδειγμα ίχνη αντιβιοτικών. Ίχνη όμως, και μάλιστα αντιβιοτικών του είδους των αμινογλυκοσιδών που δεν προκαλούν αλλεργίες. Τα εμβόλια επίσης μπορεί να περιέχουν έλαια ως ανοσοενισχυτικά, αυτά τα έλαια είναι όμως του τύπου του σκουαλενίου, που το παράγει καθημερινά και ο οργανισμός μας. Άλλο ένα στοχοποιημένο δυνητικό περιεχόμενο εμβολίων είναι τα ίχνη φορμαλδεΰδης, που είναι λιγότερα συνολικά από το 1% της παραγόμενης από το ίδιο μας το σώμα ποσότητας.
- Και σίγουρα περιέχουν υδράργυρο, και νομίζω και αλουμίνιο. Για να μην πούμε για τα αντιγόνα. Όλα αυτά δεν είναι πολύ επικίνδυνα πράγματα;
Δεν υπάρχουν πολύ επικίνδυνα πράγματα στα εμβόλια, υπάρχουν πολύ επικίνδυνα πράγματα στα μυαλά ορισμένων. Επί της ουσίας, το αλουμίνιο όντως χρησιμοποιείται σε ορισμένα εμβόλια ως ανοσοενισχυτικό, επιτρέποντας να επιτυγχάνεται ανοσία με λιγότερες και μικρότερες δόσεις. Όμως, το αλουμίνιο υπάρχει παντού: χαρακτηριστικά, ένα βρέφος που θηλάζει θα πάρει από τον θηλασμό 7 mg και από τα εμβόλια 4,4 mg στο πρώτο εξάμηνο της ζωής του. Όσον αφορά τον υδράργυρο, η θειομερσάλη μπορεί να περιέχεται ΜΟΝΟ σε εμβόλια γρίπης, είναι μορφή αιθυλικού (και όχι μεθυλικού) υδραργύρου και άρα δεν συσσωρεύεται στο σώμα. Σειρά επιστημονικών μελετών κατέδειξαν ότι ΔΕΝ συνδέεται με αναπτυξιακές διαταραχές, ενώ η περιεχόμενη σε εμβόλια ποσότητα απέχει πολύ από το να θεωρηθεί δυνητικά καρκινογόνος.
- Αλλά σίγουρα έχουν σοβαρές παρενέργειες. Σωστά;
Λάθος. Ας πάρουμε για παράδειγμα ένα από τα πλέον δυσφημισμένα εμβόλια, αυτό της ιλαράς: Αν κάνουμε 5.000.000 εμβόλια (εξυπακούεται ότι δεν θα κάνουμε εμβόλιο σε όσους αντενδείκνυται, όπως σε ανοσοκατασταλμένους), θα έχουμε 1 επεισόδιο εγκεφαλίτιδας, 5 μείζονα αλλεργικά επεισόδια, και 165 παροδικές μικροενοχλήσεις. Αν έχουμε όμως 5.000.000 κρούσματα ιλαράς, θα έχουμε 10.000 θανάτους, άλλα τόσα επεισόδια εγκεφαλίτιδας, και 250.000 επεισόδια πνευμονίας. Τι είναι ασφαλές και τι όχι, είναι προφανές.
- Τα εμβόλια όμως προκαλούν αυτισμό. Και ποιος ξέρει και τι άλλες ασθένειες.
Τα εμβόλια ΔΕΝ προκαλούν ασθένειες, προλαμβάνουν ασθένειες. Ειδικά για τον αυτισμό, η ιστορία είναι άκρως διδακτική: Το 1998, μια βρετανική μελέτη του Wakefield συνέδεσε το εμβόλιο ιλαράς-ερυθράς-παρωτίτιδας με ένα είδος αυτισμού με βάση 12 περιστατικά. Σύντομα, οι 11 από τους 13 συγγραφείς του άρθρου ανακάλεσαν την υπογραφή τους και άρχισε μακρά έρευνα του General Medical Council για την υπόθεση, που έδειξε ότι: για 9 από τα 12 περιστατικά υπήρχε σαφής διαστρέβλωση στοιχείων, τόσο για τα κριτήρια του αυτισμού, όσο και για τη χρονική συσχέτιση με τον εμβολιασμό, ακόμη και για τα πορίσματα των βιοψιών εντέρου που έγιναν στα παιδιά. Τελικά, ο Wakefield και ο μέντορας της μελέτης Walker Smith έχασαν την άδεια άσκησης επαγγέλματος και το περιοδικό όπου δημοσιεύθηκε το άρθρο, το Lancet, προχώρησε στην πρωτοφανή κίνηση απόσυρσης του άρθρου. Δεν κάνει αυτισμό το εμβόλιο: η μεγάλη δανική μελέτη 537.000 παιδιών έδειξε ότι δεν υπάρχει σχέση. Η όποια αύξηση των ποσοστών αυτισμού τις τελευταίες δεκαετίες δεν έχει συνδεθεί αιτιολογικά με εμβόλια ΣΕ ΚΑΜΙΑ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ. Περισσότερο μπορεί να αποδοθεί στην τροποποίηση των διαγνωστικών κριτηρίων που «χωράνε» περισσότερα κλινικά σύνδρομα πια.
- Αφού όμως κάποιες ασθένειες δεν υπάρχουν στην Ελλάδα, γιατί να εμβολιαζόμαστε ντε και καλά για αυτές;
Για να συνεχίσουμε να μην τις έχουμε στην Ελλάδα. Τα νοσήματα δεν περιορίζονται από τα σύνορα. Για παράδειγμα, μετά το άνοιγμα των συνόρων με την Αλβανία το 1991, περιστατικά πολιομυελίτιδας από τη γείτονα χώρα νοσηλεύτηκαν σε ελληνικά νοσοκομεία. Φαντάζεστε τι θα γινόταν αν δεν υπήρχε ανοσία διάχυτη στον ελληνικό πληθυσμό;
- Αν πάντως ζω σε καθαρό σπίτι και σε περιβάλλον με καλό επίπεδο υγιεινής, δεν νομίζω να υπάρχει ανάγκη για εμβολιασμό, ναι; Άλλωστε, οι αρρώστιες εξαφανίστηκαν λόγω της βελτίωσης των συνθηκών ζωής, όχι επειδή μάς επέβαλε το κράτος τα εμβόλια!
H πρόοδος της ιατρικής και της δημόσιας υγείας συνέβαλε στον περιορισμό ορισμένων ασθενειών. Ναι, για τον περιορισμό της ελονοσίας δεν συνέβαλαν τα εμβόλια, για παράδειγμα. Όμως κανένα μέτρο υγιεινής, από την άλλη, δεν θα εξαφάνιζε την ευλογιά και δεν θα περιόριζε δραματικά τα περιστατικά μηνιγγίτιδας — παρά μόνο ο εμβολιασμός. Υπάρχουν αδιάψευστα επιδημιολογικά δεδομένα γι'' αυτό.
- Έχω διαβάσει στο ίντερνετ ότι το λεγόμενο πολυδύναμο εμβόλιο διφθερίτιδας-τετάνου-κοκίτη αλλά και το εμβόλιο της πολιομυελίτιδας μπορούν να προκαλέσουν σύνδρομο αιφνίδιου θανάτου σε βρέφη. Οπότε λέω να τα αποφύγω.
Αυτή είναι άλλη μια διδακτική ιστορία, και σημαντικότατη, καθώς πυροδότησε τη δεκαετία του 1970 την αναζωπύρωση του αντιεμβολιαστικού κινήματος: Υπήρξαν πράγματι αναφορές νευρολογικών βλαβών με το τότε εμβόλιο του κοκίτη. Έχει βελτιωθεί το εμβόλιο έκτοτε σημαντικά ως προς τις επιπλοκές του. Η ελάττωση όμως της εμβολιαστικής κάλυψης για τον κοκίτη που ακολούθησε, οδήγησε σε πολλές χώρες σε επιδημίες κοκίτη και σε σωρεία βρεφικών θανάτων από τον κοκίτη, σε αριθμό πολύ μεγαλύτερο αυτού των αναφερόμενων επιπλοκών. Η ιστορία αυτή είναι που ξεκίνησε στις ΗΠΑ και τη βιομηχανία μηνύσεων (που αποτελεί μείζονα παράμετρο του αντιεμβολιαστικού κινήματος — δεσμοί τέτοιου είδους υπήρχαν και στην περίπτωση του Wakefield με τον αυτισμό και το εμβόλιο της ιλαράς). Διδακτική εδώ είναι και η επίδραση των ΜΜΕ (το 1982 κυκλοφόρησε το —βραβευμένο μάλιστα με ΕΜΜΥ!— ντοκιμαντέρ «DTP: Vaccination Roulette», που επέδρασε αρνητικά στα ποσοστά εμβολιασμού), αλλά ακόμη πιο διδακτικά είναι τα γεγονότα: σε χώρες όπου παρατηρούνται αυξημένα ποσοστά μη εμβολιασμού για κοκίτη και αυξημένο ενδιαφέρον των ΜΜΕ για το εμβόλιο του κοκίτη, η επίπτωση του κοκίτη στον γενικό πληθυσμό είναι 10πλάσια έως 100πλάσια!
- Επίσης μού έχει πει ένας φίλος ότι είναι προτιμότερο η ανοσοποίηση να επιτυγχάνεται από την ίδια την ασθένεια και όχι από τον εμβολιασμό. Είμαστε καλύτερα προφυλαγμένοι έτσι.
Τους ενδεικτικότατους αριθμούς των επιπλοκών της ιλαράς τούς αναφέραμε, και δυστυχώς τους ζούμε και στη χώρα μας με την επιδημία και τους 3 νεκρούς. Πολύ περισσότεροι (αλλά δυστυχώς όχι αρκετοί) εμβολιάστηκαν, χωρίς νεκρούς και επιπλοκές. Η φυσική ανοσοποίηση ενέχει τους κινδύνους της. Ακόμη γίνονται, υποθέτω, πάρτι ανεμοβλογιάς, για να αποκτήσουν ανοσία τα παιδιά μέσω ασθένειας: σε μια τέτοια περίπτωση, τα περισσότερα κρούσματα θα ήταν ήπια, κάποια όμως θα έφταναν στη μονάδα εντατικής θεραπείας. Ίσως θα πρέπει όλοι οι σκεπτικιστές περί των εμβολιασμών να επισκέπτονται τέτοιους ασθενείς, διασωληνωμένους και ημιθανείς, μήπως και πάψουν να έχουν αμφιβολίες.
- Ξέρω ανθρώπους που δεν εμβολίασαν το παιδί τους και αυτό δεν έχει πάθει τίποτα. Οπότε λέω να μην εμβολιάσω ούτε το δικό μου παιδί — ποτέ δεν ξέρεις.
Επίσης ξέρω πολλούς που περνούσαν με κόκκινο κάθε μέρα και δεν έπαθαν τίποτε, μέχρι που έπαθαν. Ξέρω πολλούς που κάπνιζαν και δεν έπαθαν τίποτε, αλλά και πολλούς που πέθαναν εξαιτίας του τσιγάρου. Το να μην εμβολιάσεις το παιδί σου σημαίνει ότι τζογάρεις την έκθεσή του σε δυνητικά βαρύτατα νοσήματα. Ναι, στατιστικά δεν θα έρθει ο μηνιγγιτιδόκοκκος να συναντήσει το παιδί σου, αλλά, αν έρθει, ούτε να μετανιώσεις που δεν το εμβολίασες δεν θα προλάβεις.
- Τα πολλά μαζεμένα εμβόλια στα παιδιά μας δεν υπερφορτώνουν το ανοσοποιητικό τους σύστημα;
Ο χρονισμός των εμβολιαστικών προγραμμάτων βασίζεται σε μελέτες της ανοσιακής απόκρισης. Οι μελέτες αυτές μάς έχουν δείξει αν μπορούμε να κάνουμε συγκεκριμένα εμβόλια μαζί, όπως και ποια είναι η ανοσολογικη απάντηση του οργανισμού του παιδιού. Το ανοσοποιητικό σύστημα των παιδιών κινδυνεύει μόνο αν ήταν εξαρχής ελαττωματικό.
- Μία κυρία στη Σελίδα Μανούλες στο Facebook έγραψε τις προάλλες ότι οι φαρμακευτικές εταιρείες θέλουν να μειωθεί ο πληθυσμός της γης, και ότι αυτό το κάνουν μέσω των εμβολίων. Ανατρίχιασα!
Είπαμε, ζούμε σε μια εποχή όπου όλοι είναι ειδικοί και προκρίνεται η από κοινού απόφαση, ειδικού και ενδιαφερόμενου. Όμως πόσο αξιόπιστη είναι η πρόσληψη πληροφοριών από τον ασθενή ή τους γονείς; Στην εποχή του Web 2.0, όπου ο καθένας μπορεί να διηγηθεί την ιστορία του ή να πει τη γνώμη του, όπως και στην πολιτική, ελλοχεύει κίνδυνος λαϊκισμού, κίνδυνος απόρριψης της επιστήμης και των δεδομένων, κίνδυνος διαστρέβλωσης αριθμών και αποτελεσμάτων κατά το δοκούν, και φυσικά ψεκασμοί και συνωμοσίες ευγονικής. Μαζί με τον λαϊκισμό συνυπάρχει η λογοκρισία όποιων διαφωνούν, η μαζική αναπαραγωγή του ψεύδους, και η επιθετικότητα εναντίον όσων προσπαθούν να μιλήσουν τη γλώσσα της λογικής (κοινά στοιχεία με την έκφραση του λαϊκισμού και στην πολιτική, και αλλού). Διότι ποιος είσαι εσύ που θα αμφισβητήσεις τη μανούλα του Facebook και θα της πεις ότι ο πληθυσμός της γης ΑΥΞΑΝΕΤΑΙ, όπως και η επιβίωση σε απόλυτο αριθμό ετών. Ευκαιρία να δηλώσω υπεύθυνα εδώ, πριν γίνουν οι αναπόφευκτοι συνειρμοί (αγαπημένη ρετσινιά του αντιεμβολιαστικού κινήματος), ότι δεν έχω καμία σύγκρουση συμφερόντων: δεν έχω λάβει επιχορηγήσεις οιασδήποτε μορφής από φαρμακευτικές εταιρίες, από εταιρίες βιοτεχνολογίας, από ουδένα γενικώς, ούτε κατέχω μετοχές κάπου. Απλά διαβάζω και παρακολουθώ την επιστήμη γιατί αυτή είναι η δουλειά μου, όπως δουλειά κάθε γιατρού οφείλει να είναι η ενημέρωση, με στοιχεία, των ασθενών του για τα οφέλη του εμβολιασμού. Και ο παραδειγματισμός: οφείλω να εξηγώ στους γονείς ότι το εμβόλιο για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας είναι ασφαλέστατο, και γι' αυτό θα το κάνω και στην κόρη μου.
- Αν όμως τα βάλουμε όλα κάτω, εμβόλια, ταυτότητες, πλαστικό χρήμα, τσιπάκια… βλέπουμε ότι υπάρχει μία μεθοδευμένη εκστρατεία εδώ. Θέλουν να μας ελέγξουν.
Το εντυπωσιακότερο από όλα τα σενάρια που έχουν κατά καιρούς κυκλοφορήσει είναι αυτό που διαδόθηκε ευρέως στη Νιγηρία το 2003, ότι με τα εμβόλια μεταφέρουν AIDS και στειρώνουν ταυτόχρονα μουσουλμάνες — σε μια επαρχία επικράτησε το σενάριο αυτό και έτρεχε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας να ελέγξει την πολιομυελίτιδα μετά από τόσα χρόνια… Δεδομένα θα υπάρχει πάντα ένα μικρό ποσοστό αρνητών που ξέρει πως μας… ψεκάζουν, και έχει και τον Γαλιλαίο εύκαιρο (γιατί κι αυτόν τον καταδίωκαν!). Έχει σημασία όμως να πειστεί το πολύ μεγαλύτερο ποσοστό των σκεπτικιστών, που κινδυνεύει να παραπλανηθεί από τη μεθοδευμένη λαϊκίστικη αντιεμβολιαστική εκστρατεία.
- Πάντως οι φαρμακευτικές εταιρείες βγάζουν απίστευτα πολλά χρήματα από τα εμβόλια. Άρα κάποιο λάκκο έχει η φάβα εδώ.
Το κόστος δημιουργίας και παραγωγής ενός εμβολίου το έχετε σκεφτεί; Τις αποτυχημένες προσπάθειες πριν ακόμη φτάσουμε σε κλινικές δοκιμές; Έχει σκεφτεί κανείς το κόστος τόσων χρόνων προσπαθειών δημιουργίας εμβολίου για το AIDS; Φυσικά και δεν είναι φιλανθρωπικοί οργανισμοί οι φαρμακευτικές εταιρίες, φυσικά θα σκεφτούν και το κέρδος. Όμως, (και) στις φαρμακευτικές εταιρίες θα στραφούμε αν προκύψει κίνδυνος πανδημίας, είτε από τη γρίπη είτε από κάποιο άλλο παθογόνο.
- Αν όμως δείτε τα σάιτ των αντιεμβολιαστών, θα διαπιστώσετε ότι τα λένε πολύ ωραία. Και παρουσιάζουν επιστημονικά δεδομένα, δεν τα βγάζουν από το μυαλό τους.
Επιστημονικά δεδομένα σαν αυτά του Wakefield και του αυτισμού που αναφέραμε πριν; Παραποιημένα στοιχεία ή απομονωμένες παρατηρήσεις; Έχετε προσέξει πώς αξιολογούνται τα δήθεν επιστημονικά στοιχεία (αν είναι, π.χ., από το Κέντρο Ελέγχου Λοιμώξεων των ΗΠΑ είναι αυτόματα αναξιόπιστα…); Όχι, ΔΕΝ υπάρχει επιστημονικό δεδομένο που να μην είναι χαλκευμένο στα συγκεκριμένα σάιτ, και δεν θα είμαι ο πρώτος που θα προκαλέσει τους αντιεμβολιαστές να αποδείξουν το αντίθετο…
- Έπειτα, οι αντιεμβολιαστές δεν έχουν να κερδίσουν κάτι από τη σταυροφορία που κάνουν. Άρα, θέλουν το καλό μας. Εγώ λέω να τους δώσω μία ευκαιρία.
Η βιομηχανία των μηνύσεων που άνθησε στις ΗΠΑ (και για χρόνια κατέστειλε πλήρως τη βιοτεχνολογική έρευνα στα εμβόλια) είναι αθώα; Το παραεμπόριο φυσικών προϊόντων τόνωσης του ανοσοποιητικού είναι αθώο; Οι παράλληλες δράσεις των αντιεμβολιαστικών σταυροφόρων έχουν διερευνηθεί επαρκώς; Μπορούν να δηλώσουν απουσία σύγκρουσης συμφερόντων όπως εγώ;
- Εν πάση περιπτώσει, καλά τα λέτε κι εσείς, αλλά συγγνώμη, δεν με πείθετε. Θα κάνω ό,τι θέλω εγώ με το παιδί μου. Δικό μου είναι, δεν είναι δικό σας. Ούτε ανήκει στην κοινωνία. Ανήκει σε εμένα.
No man is an island θα σας έλεγα, και το παιδί έχει δικαίωμα στη σωστή πληροφόρηση. Το παιδί, και εσείς ως γονείς του, ανήκετε κάπου. Εκτός αν αποφασίσετε να γίνετε αναχωρητές, επιστρέφοντας στα δάση. Αλλιώς, η κοινωνία των ανθρώπων έχει κανόνες και συμφωνίες. Δεν είναι αγέλη, ακόμη κι αν έτσι ονομάζουμε την ανοσία που θέλουμε να επιτύχουμε.
- Το πιο σοφό είναι να αφήσω το παιδί μου να αποφασίσει μόνο του τι θα κάνει, όταν μεγαλώσει. Ο εμβολιασμός άλλωστε μπορεί να γίνει σε μεγαλύτερη ηλικία, σωστά;
Ναι, αλλά για να μεγαλώσει μετά βεβαιότητος το παιδί σας καλό είναι να εμβολιαστεί. Ο μηνιγγιτιδόκοκκος, ο κοκίτης, η ιλαρά, η διφθερίτιδα, δεν περιμένουν την ενηλικίωση, ξέρετε.
- Αφού εσείς είστε εμβολιασμένοι, τι σας νοιάζει αν εγώ κάνω ή όχι τα εμβόλια στο παιδί μου;
Γιατί αν όλοι σκεφτούμε με τον ίδιο τρόπο θα έχουμε μια διάτρητη κοινοτική ανοσία, και θα επιτρέπουμε στα παθογόνα να κυκλοφορούν στην κοινότητα χωρίς να συναντούν συμπαγές τείχος γενικευμένης ανοσίας. Η ευλογία έτσι εξαλείφθηκε, με ένα τέτοιο συμπαγές τείχος.
- Καλά… Και κάτι τελευταίο: πρέπει να προστατεύομαι από τη γρίπη με εμβολιασμό; Αλήθεια τώρα;
Αλήθεια τώρα, ακόμη δεν έχετε πειστεί; Μετρήστε τους φετινούς (και τους περσινούς, και τους προπέρσινους…) νεκρούς από τη γρίπη: οι περισσότεροι ήταν ανεμβολίαστοι. Είχαν ονοματεπώνυμο, αμφιβολίες, παραπληροφόρηση ή ελλιπή πληροφόρηση, αμέλεια. Ειδικά αν ανήκετε σε μια ομάδα υψηλότερου κινδύνου (μιας και το ελληνικό κράτος επί του παρόντος δεν αποζημιώνει τον καθολικό εμβολιασμό), ναι, κάντε το.
- ΥΓ. Πώς πρέπει να δράσει η πολιτεία και η επιστημονική κοινότητα απέναντι στο κίνημα των αντιεμβολιαστών;
Με τη διάχυση αξιόπιστης πληροφορίας, πρώτα στο επίπεδο του προσωπικού γιατρού, και εστιάζοντας όχι στο 5% που είναι αρνητές αλλά στο 30% που είναι σκεπτικιστές. Με τη δημιουργία ενός θεσμού του τύπου Εισαγγελέα Δημόσιας Υγείας για διασπορά ψευδών ειδήσεων. Με την εισαγωγή, όσο και αν αυτό προκαλέσει αντιδράσεις από συνδικαλίζουσες σταθερές, του υποχρεωτικού εμβολιασμού ιατρικού και παραϊατρικού προσωπικού (με αυστηρά καθορισμένο πλαίσιο ή ευέλικτο εσωτερικό κανονισμό ώστε να αντιμετωπίζονται περιπτώσεις αντενδείξεων, ιατρικών κυρίως και λιγότερο συνειδησιακών: δεν συνάδουν οι τελευταίες με την εργασία στον χώρο της δημόσιας υγείας απλά).
