Του Δημήτρη Κουρέτα
Εκτός από τον Κυριάκο Μητσοτάκη, στην Αμερική βρίσκεται και η Νίκη Κεραμέως. Μεγάλη πρόκληση η επίσκεψη του πρωθυπουργού και της υπουργού Παιδείας στις ΗΠΑ. Για πολλούς λόγους. Όσον αφορά στα Ελληνικά πανεπιστήμια θα ξεχώριζα τα εξής που πιστεύω μπορούν να μεταφέρουν στη χώρα μας ως εμπειρία και ως πρακτικές.
1) Θεμελιώδες σήμερα για όλα τα πανεπιστήμια της χώρας είναι ότι δεν διαθέτουν ερευνητική στρατηγική, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να ανταποκριθούν στις σύγχρονες προκλήσεις της κοινωνίας που ζούμε. Φανταστείτε έναν οργανισμό όπως το πανεπιστήμιο που θέλει να παίξει ρόλο σήμερα στα δρώμενα μια κοινωνίας και να μην έχει απαντήσει στα ερωτήματα: Που βρίσκομαι, που θέλω να πάω, με ποια βήματα θα πάω εκεί που θέλω. 
Επίσης στην πράξη το Ελληνικό ΑΕΙ πρέπει να έχει πνευματικά δικαιώματα σε όποια γνώση παράγεται εντός του από οποιονδήποτε (ότι γίνεται στα σοβαρά πανεπιστήμια έξω). Και στα δύο παραπάνω μπορεί να βοηθήσουν αρκετοί συνάδελφοι που έζησαν η ζουν στις ΗΠΑ. Θα φανούν πολύ χρήσιμοι.
2) Στις χώρες της ΕΕ (και στην Ελλάδα), τα χρήματα που δίνει η ΓΓΕΤ μετά το 2016 και μέχρι το 2026, μέσω ερευνητικών προγραμμάτων τα δίνει στα πλαίσια του προγράμματος «Ερευνώ-Καινοτομώ». Με κάποιο τρόπο ο υπουργός πρέπει να φτιάξει ένα θεσμό (Το ΕΣΕΚ –Εθνικο Συμβούλιο Έρευνας και Καινοτομίας, μπορεί να παίξει αυτόν τον ρόλο), ο οποίος θα εποπτεύει και θα συντονίζει στην πράξη, την διαδικασία της Έξυπνης Εξειδίκευσης (RIS3), μέσω της οποίας έχουν χτιστεί για τη χώρα μας οι δεσμεύσεις του πως θα απορροφούμε τα χρήματα και σε ποιους τομείς.
Μπορεί σε εθνικό επίπεδο να γίνεται κάποια δουλειά αλλά σε επίπεδο περιφερειών τα τοπικά συμβούλια που έφτιαξαν οι περιφερειάρχες αποδείχτηκαν στην πράξη μη ικανά να βοηθήσουν και τελικά σε πολλές περιπτώσεις είναι φρένο.
3) Στις ΗΠΑ, το κράτος που επενδύει τεράστια ποσά στην έρευνα αφού τελειώσει η έρευνα, δημοσιοποιεί τα αποτελέσματα στον καθένα προκειμένου να τα χρησιμοποιήσει. Αυτό είναι ένα μεγάλο πλεονέκτημα για κάθε ιδιωτική εταιρεία, αφού χωρίς να έχει πληρώσει μπορεί να εκμεταλλευτεί τα αποτελέσματα που πλήρωσε το κράτος και να δημιουργήσει θέσεις εργασίας. Σωστό και δίκαιο. Εδώ η ΓΓΕΤ που χρηματοδοτεί πολλά προγράμματα, μετά την λήξη τους, τα αποτελέσματα παραμένουν στα συρτάρια. Γιατί παρακαλώ; Και εδώ δομημένα ο ΕΣΕΚ μπορεί να παίξει ρόλο, διαχέοντας με τις επιτροπές του με ημερίδες τα αποτελέσματα ερευνών που πλήρωσε ο φορολογούμενος (Ευρωπαίος κατά 80% , Ελληνας κατά 20%, αλλά ξοδεύτηκαν στην χώρα μας), σε επιχειρήσεις προκειμένου αυτές να αναπτυχθούν.
Υπόψιν ότι στον αγροδιατροφικό τομέα που είναι προτεραιότητα εθνική και το 2014-2020 και για το 2021-2026, οι επιχειρήσεις της χώρας στο 97% τους δεν έχουν τμήματα R&D (ανάπτυξης). Άρα ποτέ δεν θα λάβουν νέα γνώση δομημένα. Μόνο από εφημερίδες και περιοδικά και αυτά συνήθως λάθος.
4) Ο έλληνας φοιτητής έχει μυηθεί εδώ και χρόνια να γίνει υπάλληλος, και κυρίως του κράτους. Θα είναι πολύ χρήσιμο κυρίως οι καθηγητές ΑΕΙ να στέλνονται σε σεμινάρια σε πανεπιστήμια των ΗΠΑ, ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ, να μυηθούν στην επιχειρηματικότητα. Τα πράγματα διεθνώς έχουν αλλάξει. Δεν γίνεται το 2019, να υπάρχουν καθηγητές ΑΕΙ που να αγνοούν αυτά τα πράγματα.
Το Πανεπιστήμιο «παράγει» δύο πράγματα: την έρευνα και τον απόφοιτο. Δεν γίνεται η πρώτη να μένει στα συρτάρια αχρησιμοποίητη ακόμη και ο απόφοιτος να φεύγει στο Βέλγιο, γιατί δεν έχουμε μπορέσει να τον ενσωματώσουμε στον Ελληνικό παραγωγικό ιστό , και εμείς να σφυράμε αδιάφορα.
Και για τα τέσσερα τα παραπάνω, όσοι περάσαμε κρίσιμα χρόνια της ζωής μας σε ξένα ΑΕΙ, ξέρουμε τη σημασία τους. Καιρός είναι να γίνουν πράξη από κάποια κυβέρνηση. Και νομίζω ότι η σημερινή μπορεί.
*Ο κ. Δημήτρης Κουρέτας είναι καθηγητής και πρώην αναπληρωτής Πρύτανης στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και ιδρυτής της spin-off του πανεπιστημίου Θεσσαλίας foodoxys.
