Του Θοδωρή Πελαγίδη*
Αναρωτήθηκε κανείς γιατί η κυβέρνηση δεν έχει κάποια θέση σχετικά με τη ρύθμιση του δημοσίου χρέους την οποία να διαπραγματεύεται (λέμε τώρα…) με τους πιστωτές; Όση ανικανότητα και να περισσεύει κάποια γραμμή θα μπορούσε να ψελλίσει, έστω. Κι όμως, σιγή ιχθύος. Και οι περισπούδαστες αναλύσεις ότι την πάτησε καλά κρατούν. Η κυβέρνηση (λέμε τώρα...) στην πραγματικότητα έχει τακτική Tom Kane, δημάρχου του Σικάγο στην τρομερή τηλεοπτική σειρά Boss. «Πολιτική είναι η καθημερινή επιβίωση» λέει ο δήμαρχος, σε ένα φιλοσοφικό κήρυγμα κυνικού ρεαλισμού.
Πώς μπορεί ένα θέμα να κλείσει τώρα για μετά από μισό αιώνα; Μπορεί να υπάρχουν γενικές αρχές και κανόνες, μπορεί να παρακολουθείται τακτικά ή και να αναθεωρείται. Κλείσιμο όμως προβλέποντας το ΑΕΠ και το δημοσιονομικό πλεόνασμα για μισό αιώνα μπροστά θυμίζει ταινία του Christopher Nolan.
Έτσι, πάντα ο κ. Τσίπρας θα μένει ανικανοποίητος και συχνά πυκνά θα θυμίζει στους ψηφοφόρους του ότι οι πιστωτές φταίνε για την λιτότητα και ότι η απροθυμία τους να χαρίσουν ει δυνατόν το μεγαλύτερο μέρος του χρέους μας καταδικάζει στη φτώχεια. Για τους φόρους, τον ΕΦΚΑ, τον ΕΝΦΙΑ-συμπληρωματικό φόρο, την κατάσταση στα σχολεία, τα Πανεπιστήμια, τα νοσοκομεία, κτλ φταίνε οι άλλοι. Ό,τι ακριβώς λένε και πολλοί «γονείς» στα παιδιά τους όταν βλέπουν ένα παράπτωμα: πάντα φταίνε τα παιδιά των άλλων.
Έτσι και ο κ. Τσίπρας. Θέλει να έχει και το κέικ ολόκληρο και να το έχει γευτεί. Φυσικά, εκτός από τους πιστωτές –με εξαίρεση τον σοσιαλιστή της πλάκας κ. Moscovici- φταίνε, έτσι, και οι εγχώριοι συνεργάτες τους, οι νεοφιλελεύθεροι κτλ. Η ίδια λογική υπάρχει και με την ποσοτική χαλάρωση, ένα συμβολικά κυρίως σημαντικό θέμα, που θα μπορούσε να βοηθήσει, μόνο ως μέρος όμως μιας συνολικής πολιτικής ανάκαμψης.
Εν τω μεταξύ η έξοδος στις αγορές, δηλαδή η πέτσινη, στημένη έξοδος, εξελίσσεται σε πεδίο προνομιακό για την κυβέρνηση. Και οι πιστωτές το επιθυμούν για να απαλλαγούν από τη δανειοδότηση και ο Σύριζα για να βρει λίγα χρήματα για να κάνει την πελατειακή πολιτική του. Μόνον αυτό.
Σε κάθε περίπτωση, το Πουέρτο Ρίκο της Ευρώπης, δηλαδή η Ελλάδα, θα πάρει στο τέλος ένα ψευτοπακέτο αναπτυξιακό για να καταπιεί το δικό της το δηλητήριο και όλοι μαζί θα πετάξουν τον τενεκέ λίγο πιο κάτω***. Μετά το 2018 δε, θα χρησιμοποιηθούν τα κεφάλαια που θα έχουν περισσέψει από το τρίτο μνημόνιο για να κρατηθούν τα όποια προσχήματα.
Εν τω μεταξύ, καμιά ανάπτυξη δεν θα έχει καταφέρει να «πάει» κάτω στον λαό –ούτε και πρόκειται τα αμέσως επόμενα χρόνια έτσι που πάμε- με αποτέλεσμα άλλη μια θεατρική σύγκρουση Τσίπρα-πιστωτών να λάβει χώρα. Ακριβώς πριν τις εκλογές του 2019.
*Ο κ. Θοδωρής Πελαγίδης είναι καθηγητής οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς. NR senior fellow, Brookings Institution.
**Το βιβλίο του Θ. Πελαγίδη, Μέση Γη. Η επιστροφή του πολιτικού κέντρου, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Παπαζήση.
***Μια τηλεπερσόνα του δελτίου ειδήσεων το κρατικού καναλιού, πίσω το 2012, με ρώτησε στον αέρα των ειδήσεων, «…τώρα που ψηφίσαμε τα μέτρα, τα ΠΑΚΕΤΑ πότε θα έρθουν;». Deja vu?
