Στο άρθρο 101 του Συντάγματος αναφέρεται χαρακτηριστικά: «Η Διοίκηση του κράτους οργανώνεται σύμφωνα με το αποκεντρωτικό σύστημα» και συνεχίζει στο άρθρο 102: «Η Διοίκηση των τοπικών υποθέσεων ανήκει στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης Α’ και Β’ βαθμού».
Συνταγματικά, λοιπόν, κατοχυρωμένος ο σημαντικότερος θεσμός της Διοικητικής Δομής της χώρας, που είναι η Αυτοδιοίκηση.
Είναι ο πλέον κοντινός, στον πολίτη, θεσμός, αφουγκράζεται τις αγωνίες, τις επιθυμίες, τα προβλήματά του και τα μετουσιώνει σε πολιτικές που υλοποιεί για την ανακούφιση, την επίλυση, αλλά και την ανάπτυξη των περιοχών.
Αντιμετωπίζεται όμως σωστά από τις εκάστοτε κυβερνήσεις ή τους αιρετούς της ίδιας της Αυτοδιοίκησης ή είναι ένα ακόμα «λάφυρο» στα χέρια των εκάστοτε κρατούντων, ως σημαντικός θεσμός;
Σ’ αυτό απαντήσεις παίρνουμε κάθε φορά από το θέμα των θεσμικών παρεμβάσεων για την Αυτοδιοίκηση, με κορυφαίο το θεσμικό πλαίσιο για την εκλογή των τοπικών αρχόντων (κάθε γένους).
Η προηγούμενη διακυβέρνηση έκανε νόμο του κράτους την απλή αναλογική, ως εκλογικό σύστημα για την Αυτοδιοίκηση.
Σημαντικό, θα μου πείτε. Αίτημα δεκαετιών της κεντροαριστεράς, η απλή αναλογική υλοποιήθηκε.
Κάθε νέος θεσμός όμως, επιβάλλεται να έχει τη μεταβατική του περίοδο και τις ασφαλιστικές δικλείδες προστασίας του, στην πορεία της υλοποίησης.
Διαφορετικά, λεηλατείται.
Αν πάρουμε εικόνες από τις σημερινές ηγεσίες ανά την Ελλάδα, για το τι συμβαίνει στη Διοίκηση των Δήμων και των Περιφερειών, που δεν διαθέτουν πλειοψηφία στα συμβούλιά τους, θα καταλάβετε τι εννοώ.
Και ποιος «πληρώνει» για αυτό; Μα φυσικά οι πολίτες, οι πόλεις τους και οι Περιφέρειες. Άρα η Χώρα.
Και έρχεται νέος νόμος για το εκλογικό σύστημα.
Και «όταν πονάει το κεφάλι, ο γιατρός δεν το κόβει», διορθώνει το πρόβλημα. Για να το πετύχει, ενημερώνεται για τις μελέτες περίπτωσης που «ταιριάζουν».
Στην προκειμένη περίπτωση, έπρεπε να μελετηθούν, τουλάχιστον τα εκλογικά συστήματα άλλων χωρών, που έχουν πετυχημένους θεσμούς αυτοδιοίκησης και πρώτα απ’ όλα, χωρών – μελών της Ε.Ε.
Για να μην πούμε ότι η Ε.Ε., στο σύνολό της, πρέπει να διαμορφώσει ενιαία πολιτική στα κράτη – μέλη της, για τη λειτουργία του θεσμού της Αυτοδιοίκησης! (Ας το δούμε όμως αυτό σε επόμενη φάση).
Ποσοστό Εκλογής Ηγετών σε Δήμους και Περιφέρειες
Οριοθετείται με τον νέο νόμο το 43% για την εκλογή Δημάρχων και Περιφερειαρχών.
Αν λάβουμε υπόψη μας ότι η σημερινή κυβέρνηση, το 2006 είχε φέρει ξανά το 42% ως όριο, θα θέλει να το επιβάλλει ξανά, όμως σ’ αυτή την περίπτωση, πρέπει να προστεθεί το θέμα της αναλογικότητας στον αριθμό των συμβούλων που δικαιούται ο συνδυασμός.
Δεν μπορεί ο εκλεγμένος τοπικός ηγέτης, σε όποιο βαθμό, με 43% να έχει τον ίδιο αριθμό συμβούλων, με αυτόν σε άλλο Δήμο ή Περιφέρεια, που έχει εκλεγεί με 50% ή 55% ή 60% κ.λπ.
Εφαρμογή του θεσμού της Λίστας Επικρατείας, από την οποία να εκλέγεται το 20% των συμβούλων, για παράδειγμα και κάθε παράταξη να εκλέγει συμβούλους και από αυτή τη Λίστα, ανάλογα με τη δύναμή της.
Έτσι, θα δοθεί η δυνατότητα συμμετοχής προσωπικοτήτων εγνωσμένου κύρους στις συνθέσεις των Περιφερειακών ή Δημοτικών Συμβουλίων.
Η κατάθεση Ψηφοδελτίων 3,5 μήνες πριν την εκλογική διαδικασία, βάζει σε περιπέτειες τους θεσμούς, αφού ολόκληρος ο τελευταίος χρόνος, τουλάχιστον, θα είναι χρόνος αυτοδιοικητικής αδράνειας, λόγω εκλογολογίας, χάνοντας τελικά πολύτιμο χρόνο δουλειάς.
Συμμετοχή και από τα 2 φύλα στις συνθέσεις των Συμβουλίων
Δεν γίνεται αναφορά καθόλου και εδώ φαίνεται καθαρά ότι δεν μελέτησαν τα επιτυχημένα εκλογικά συστήματα άλλων χωρών.
Αν δούμε εκλογικά συστήματα σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες, θα δούμε ότι όχι μόνο μπαίνει ικανός αριθμός και από τα 2 φύλα στα ψηφοδέλτια, αλλά και κατά την ψηφοφορία, διασφαλίζεται οι πολίτες να μπορούν να βάλουν και δεύτερο σταυρό στο ψηφοδέλτιο, μόνο εφόσον είναι διαφορετικού φύλου τα πρόσωπα που επιλέγονται.
Έτσι επιτυγχάνεται η αποτύπωση της σύνθεσης της κοινωνίας και στα εκλεγμένα σώματα και όχι μόνο στα ψηφοδέλτια.
Σε ότι αφορά στην κυβερνησιμότητα στην Αυτοδιοίκηση, αυτό είναι ένα σημαντικό θέμα, μέσα από το οποίο μπορούσε να βάλει και η προηγούμενη κυβέρνηση, τις ασφαλιστικές δικλείδες, για να μη λεηλατηθεί η απλή αναλογική στην πρώτη εφαρμογή της. Αλλά και αυτό μπορούμε να το δούμε αργότερα.
Ας ελπίσουμε ότι η κυβέρνηση που θέλει να λέγεται μεταρρυθμιστική, θα λάβει υπόψη της στη διαδικασία συζήτησης και ψήφισης του Νόμου, όλα τα δεδομένα για τη διαμόρφωση καλύτερων όρων εκλογής των τοπικών ηγετών.
*Η Ευαγγελία Σχοιναράκη-Ηλιάκη είναι Πρ.Βουλευτής & Νομάρχης Ηρακλείου, Μέλος Επιτροπής Ισότητας της Κ.Ε.Δ Ελλάδας
