Του Κωνσταντίνου Χαροκόπου
Μετά από αρκετούς μήνες σιωπής από την πλευρά του κράτους, κατά τη διάρκεια των οποίων το περιβάλλον των βραχυπρόθεσμων μισθώσεων άρχισε να βρίσκει τις ισορροπίες του, ακούστηκαν και πάλι τα γνωστά περί κρατικών ρυθμίσεων και παρεμβάσεων, εναντίον των μισθώσεων τύπου Airbnb.
Είναι γεγονός που καταγράφεται πλέον με καθαρότητα, πως οι δυνάμεις της αγοράς, οι τιμές της ενοικίασης των ακινήτων, το μέγεθος των αφίξεων των ξένων τουριστών και η θέσπιση της ρυθμιστικής φορολογικής πλατφόρμας των βραχυχρόνιων μισθώσεων, έχουν οδηγήσει εμφανώς στην επόμενη ημέρα, μετά την περίοδο έξαρσης των μισθώσεων τύπου Airbnb. To είχαμε αναλύσει εκτενώς σε σειρά άρθρων, πως ενώ οι βραχυπρόθεσμες μισθώσεις ήρθαν για να καλύψουν κάποιες νέες ανάγκες της αγοράς, τόσο από την πλευρά των ιδιοκτητών όσο και των ενοικιαστών, ο κίνδυνος δημιουργίας ενός νέου φαινομένου τύπου «Video Club», «ΑΕΛΔΕ» και «Frozen Yogurt», ήταν ορατός.
Που βρισκόμαστε λοιπόν τώρα; Ασφαλώς και βιώνουμε τον κύκλο της ωρίμανσης, διότι αφενός το εύκολο κέρδος φαντάζει τώρα πιο δύσκολο, με τις τιμές να έχουν υποχωρήσει και αφετέρου η επιμελής ενασχόληση με την υποστήριξη των παροχών των βραχυπρόθεσμων αστικών μισθώσεων απαιτεί χρόνο και πόρους. Ταυτόχρονα πολλά ακίνητα επιστρέφουν στις παλαιές μακροχρόνιες μισθώσεις, αφού οι ιδιοκτήτες τους μετά από πιο ψύχραιμους υπολογισμούς και βάζοντας κάτω τα κόστη και τα έξοδα, διαπιστώνουν πως ίσως να μην υπάρχει μια τόσο σημαντική διαφορά στα τελικά καθαρά έσοδα.
Παράλληλα, στους αμιγώς τουριστικούς προορισμούς, όπως είχε γίνει και παλαιότερα, όταν τα «rooms to let» είχαν περάσει στα χέρια των οργανωμένων γραφείων παροχής τουριστικών υπηρεσιών, έτσι και τώρα ταξιδιωτικοί πράκτορες από το εξωτερικό και το εσωτερικό, αναλαμβάνουν τις θερινές μισθώσεις με ιδιαίτερα ικανοποιητικούς όρους για τους ιδιοκτήτες. Αλλά και στα μεγάλα αστικά κέντρα, οι μισθώσεις τύπου Airbnb, περνάνε σταδιακά σε εταιρίες που δημιουργήθηκαν με αυτόν τον σκοπό, δηλαδή την παροχή υπηρεσιών στο χώρο των βραχυπρόθεσμων μισθώσεων, απευθυνόμενες σε τουρίστες, σε Έλληνες ιδιώτες, σε επαγγελματίες που ταξιδεύουν, σε εταιρίες που φέρνουν στελέχη από το εξωτερικό ή φιλοξενούν συνεργάτες και πελάτες τους.
Εκείνο που είναι όμως αστείο, είναι η εκ νέου κινητοποίηση του κράτους που δήθεν ανταποκρίνεται στο «λαϊκό αίτημα» για φτηνή και προσιτή στέγη, που αρχίζει να αποτελεί είδος υπό εξαφάνιση. Μα είναι το ίδιο το κράτος που συμβάλλει σε αυτήν την ανισορροπία. Ένα κλασσικό παράδειγμα είναι η παρέμβαση του, εκτός των κανόνων της ελεύθερης αγοράς και ενοικίασης κατοικίας, με τις αποφάσεις του για την ίδρυση πανεπιστημίων, άνευ προγραμματισμού και μελέτης. Οι νέες σχολές που φυτρώνουν σαν τα μανιτάρια μέσα στις βροχές σε όλη την επικράτεια, για να στηρίξουν το δήθεν προοδευτικό αίτημα για «πλέρια μόρφωση», έρχονται να δημιουργήσουν πολύ μεγαλύτερες στρεβλώσεις στην αγορά, από τις μισθώσεις τύπου Airbnb. Γονείς και φοιτητές στέλνονται ως όμηροι σε διάφορους γεωγραφικούς προορισμούς, που δεν διαθέτουν τις απαραίτητες υποδομές, τις συγκοινωνίες και τις σχετικές ευκολίες για την διαμονή των φοιτητών.
Αυθαίρετα το κράτος, δημιουργεί νέες άτυπες μικρές φοιτητουπόλεις εντός των μικρών ή μεγάλων αστικών κέντρων, προκαλώντας ανισορροπία ανάμεσα στην προσφορά και στη ζήτηση διαμερισμάτων και διαστρέφοντας πλήρως την αγορά ακινήτων. Αναγκαστικά οι φοιτητές στοιβάζονται σε υπόγεια η σε εξαιρετικά μικρά διαμερίσματα που δεν τηρούν ούτε τους ελάχιστους κανόνες ευπρεπούς διαβίωσης. Και αυτό, διότι οι μεν φοιτητές δεν μπορούν να ανταποκριθούν σε υψηλά μισθώματα λόγω της κρίσης, οι δε ιδιοκτήτες δεν επενδύουν στην ανακαίνιση των παλαιών διαμερισμάτων τους, αφού το κράτος διατηρεί και ενισχύει την εύκολη και φτηνή ζήτηση.
Κατά τη γνώμη μας, πέρα από το παραπάνω παράδειγμα, το κράτος προκαλεί από μόνο του σημαντική παρέμβαση στο χώρο των μισθώσεων και φυσικά αυτό δεν γίνεται με όρους αγοράς. Άραγε αναλογίζεται κάνεις τις αιτίες για την υπερβολική ζήτηση για ολιγοήμερες μισθώσεις σε διαμερίσματα γύρω από δημόσια νοσοκομεία; Μήπως μια από τις αιτίες αυτές, είναι η άρνηση των συγγενών των ασθενών, να αφήσουν τους δικούς τους ανθρώπους στα χέρια ενός δυστοπικού συστήματος νοσοκομειακής περίθαλψης; Μήπως μια άλλη ανάγκη, είναι η παραμονή των ασθενών κοντά στα δημόσια νοσοκομεία, εν αναμονή της ανάρρωσης τους ή της επανεξέτασης τους; Πως θα αντιμετωπιστεί αυτή η πραγματικότητα, στα πλαίσια του περιορισμού των βραχυχρόνιων μισθώσεων;
Η αργή απονομή δικαιοσύνης σε περιπτώσεις δυστροπίας των μισθωτών και σε περιπτώσεις εξώσεων, είναι και αυτή μέρος του προβλήματος. Όταν μια μισθωτική διαφορά ή μια αίτηση αποζημίωσης για ζημίες στο ακίνητο, ή μια υπόθεση απόδοσης του μίσθιου, φτάνει να τελεσιδικήσει μετά από 3 και 4 χρόνια, δεν είναι φυσικό να λειτουργεί ως αντικίνητρο στην επιλογή των κλασσικών και παραδοσιακών μορφών μίσθωσης; Δεν είναι κι αυτό ευθύνη του κράτους;
Η αγορά των μισθώσεων, βραχυχρόνιων ή μακροχρόνιων, θα βρει τις ισορροπίες της με τους δικούς της διαφανείς όρους. Η έξαρση των μισθώσεων Airbnb αφού γέμισε τα αστικά κέντρα και τους τουριστικούς προορισμούς με νέα ή ανακαινισμένα ακίνητα, γέμισε τις πόλεις με τουρίστες τριημέρου, έδωσε ζωή σε γειτονιές που ήταν υποβαθμισμένες, ζωντάνεψε άλλες γειτονιές λόγω της μεταφοράς παραδοσιακών ενοικιαστών σε αυτές, τώρα μπαίνει στον χώρο της ωρίμανσης και της ισορροπίας της. Η προσφορά και η ζήτηση ακινήτων, η εμφάνιση νέων επιχειρηματικών σχημάτων και πρακτικών, η προσφορά παράπλευρων υπηρεσιών, περνούν σε ένα νέο στάδιο ισορροπίας και ανάπτυξης. Αρκεί το κράτος να μείνει μακριά με παρεμβάσεις και ρυθμίσεις, που επιβαρύνουν ακόμα περισσότερο την κοινωνία.
Ο αρθρογράφος είναι οικονομικός αναλυτής, με ειδίκευση στο σχεδιασμό σύνθετων επενδυτικών στρατηγικών.
Αποποίηση Ευθύνης: Το περιεχόμενο της στήλης, είναι καθαρά ενημερωτικό και πληροφοριακό και δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση επενδυτική συμβουλή, ούτε υποκίνηση για συμμετοχή σε οποιαδήποτε συναλλαγή. Ο αρθρογράφος δεν ευθύνεται για τυχόν επενδυτικές και λοιπές αποφάσεις που θα ληφθούν με βάση τις πληροφορίες αυτές.
