Περίμενα αυτές τις μέρες έναν φίλο από την Κρήτη, ο οποίος κάθε χρόνο τέλος Σεπτέμβρη ή το πρώτο δεκαήμερο Οκτώβρη κλείνει το μαγαζί με τα τουριστικά και κάνει τις διακοπές του για κανέναν μήνα, πριν επιστρέψει κάτω για να μαζέψει τις ελιές του. Κι ενώ είχαμε προγραμματίσει διάφορα, με ενημέρωσε ότι το ταξίδι ματαιώνεται. «Πώς να έρθω; Οι δρόμοι είναι γεμάτοι τουρίστες ακόμα, δεν γίνεται να κλείσω το μαγαζί.»
Να σας πω ότι δεν χάρηκα, ψέματα θα πω. Έζησα την δίχρονη αγωνία των ανθρώπων που ασχολούνται με τον τουρισμό, είτε ως επιχειρηματίες είτε ως εργαζόμενοι και σας βεβαιώνω ότι πέρασαν όλοι τους πολύ δύσκολες στιγμές. Αυτή την στιγμή στα Χανιά, με συννεφιασμένους ουρανούς, φθινοπωρινές βροχούλες και τη νύχτα να πέφτει απ’ τις 6.30 το απόγευμα, τα παραλιακά ξενοδοχεία έχουν πληρότητα σχεδόν 60%. Ούτε Ιούνιος. Τα δε σπίτια Airbnb μέσα στα σοκάκια της παλιάς πόλης, είναι όλα κλεισμένα ως τέλος Νοεμβρίου, πολλά και για τα Χριστούγεννα.
Μου το ‘λεγε ο Φραγκάκης του ΕΟΤ, αρχές καλοκαιριού, ότι είμαστε άριστα προετοιμασμένοι και γι' αυτό η χρονιά θα πάει καλά, αλλά δεν τον πίστευα. Φαίνεται ότι υπήρξε ένας αριστοτεχνικός συνδυασμός συγκυριών και κρατικού σχεδιασμού. Οι γύρω τουριστικές αγορές (Τουρκία, Αίγυπτος, Τυνησία, κλπ) είναι πολλαπλώς προβληματικές κι αυτό μας ευνόησε, όμως το γεγονός ότι αφήσαμε πίσω σε πληρότητες τουριστικές υπερδυνάμεις όπως η Ισπανία, η νότια Γαλλία ή η Ιταλία, δείχνει ότι κάτι κάναμε καλά.
Το γεγονός ότι από νωρίς ενημερώσαμε το διεθνές κοινό ότι ανοίγουμε ως τουριστική χώρα (ακόμα ακούω τους Συριζαίους να διαμαρτύρονται ότι βιαζόμαστε), το γεγονός ότι ο ΕΟΤ είχε σωστό προσανατολισμό στην διαφημιστική του καμπάνια, το γεγονός ότι ξενοδόχοι και άνθρωποι της εστίασης έδειξαν αξιοπρόσεκτη ευελιξία στην προσέγγιση καινούριων αγορών (Βούλγαροι, Πολωνοί, Τσέχοι, Ρουμάνοι) και δεν έκατσαν άπραγοι να περιμένουν τον Άγγλο ή τον Σκανδιναβό, συνέτειναν στο τελικό αποτέλεσμα.
Είναι ίσως από τις λίγες φορές που μπορούμε να πούμε «μπράβο» σε όλους.
Και μην μου πείτε «ωχ καημένε, μας πρήξατε με τον τουρισμό σας εσείς οι νησιώτες κι οι παράλιοι», διότι αν σήμερα αν βρέθηκαν πέντε δραχμές να δοθούν στους πυρόπληκτους της Εύβοιας ή για να επιδοτηθεί το φυσικό αέριο, από τον τουρισμό βρέθηκαν. Για φανταστείτε αν αντί για 12 δις ευρώ τουριστικά έσοδα φέτος, η χώρα να είχε τα μισά ή και λιγότερα. Πούθε θα περίσσευε χρήμα για να ανακουφιστούν οι πληγέντες από σεισμούς, λιμούς και καταποντισμούς;
Του χρόνου, λογικά τα πράγματα θα πάνε πολύ καλύτερα. Αρκεί κράτος και ιδιώτες να δουλέψουν όπως φέτος. Να έχουν ανοικτά μάτια και κεραίες στραμμένες παντού, δίχως αγκυλώσεις. Διότι αν θέλετε να ξέρετε, το μυστικό της φετινής επιτυχίας ήταν ο εξοβελισμός της αρτηριοσκλήρωσης κι από τους ιδιώτες κι απ’ το κράτος. Το «έτσι τα ‘καναν οι πατεράδες μας, έτσι τα κάνουμε κι εμείς» πέθανε.
