Στη συζήτηση που διοργάνωσε την περασμένη Παρασκευή το think tank The Catalyst με θέμα τον αντισημιτισμό στο σύγχρονο δημόσιο λόγο και με αφορμή την ανάληψη από την Ελλάδα της προεδρίας της Διεθνούς Συμμαχίας για τη Μνήμη του Ολοκαυτώματος (IHRA), αναφερθήκαμε στο ρόλο των σόσιαλ μήντια στη διάδοση θεωριών συνωμοσίας αλλά και στην αναπαραγωγή του ρατσιστικού μίσους.
Αυτή η παρατήρηση που γίνεται «δια γυμνού οφθαλμού» δηλαδή και με μια απλή ακόμα περιήγηση στις διάφορες πλατφόρμες και στα γκρουπ και τις σελίδες συγκεκριμένων ομάδων χρηστών, λέει τη μισή αλήθεια.
Πράγματι, η πρόσβαση στα σόσιαλ μήντια, δηλαδή η δυνατότητα παραγωγής και διάδοσης απόψεων, θέσεων και ιδεών αδιαμεσολάβητα, δηλαδή, χωρίς το «φίλτρο» των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης και των δημοσιογράφων που επιμελούνται το περιεχόμενο που αυτά αναπαράγουν σύμφωνα με κανόνες δεοντολογίας, γέμισε τη δημόσια σφαίρα με κάθε λογής ασχήμια: αντισημιτισμός, αντι-αθιγγανισμός, μισογυνισμός, ομοφοβία, μίσος κατά των προσφύγων και μεταναστών, εχθροπαθής λόγος.
Τα τελευταία χρόνια και στη χώρα μας, έχουμε βρεθεί εκτεθειμένοι σε μια συνθήκη, σε μια κατάσταση που δημιουργεί ο λόγος μίσους πρωτόγνωρη για όσους γεννήθηκαν τη δεκαετία του ‘70 απ’όταν ξεκίνησε ο εκσυγχρονισμός και της ελληνικής νομοθεσίας με τρόπο που δήλωνε κατηγορηματικά ότι ο ρατσισμός και οι διακρίσεις δεν είναι ανεκτές στην ελληνική δημοκρατία.
Κι όμως, η κατάσταση ή το φαινόμενο που περιγράφουμε παραπάνω είναι η μισή αλήθεια γιατί ποτέ ξανά στην ιστορία τόσοι πολλοί Έλληνες δεν είχαν την ευκαιρία να βροντοφωνάξουν, να δηλώσουν την απέχθειά τους, την αηδία τους για τον αντισημιτισμό, τον ρατσισμό, τον μισογυνισμό, την ομοφοβία, τον αντι-αθιγγανισμό.
Για κάθε προσβλητικό για τη δημοκρατική συνείδηση σχόλιο εμείς βλέπουμε τουλάχιστον πέντε σχόλια κατά των διακρίσεων.
Ποτέ στο παρελθόν δεν είχαμε συζητήσει σε τόση έκταση και με τόσο μεγάλη συμμετοχή πολιτών για το Ολοκαύτωμα, την ολοσχερή καταστροφή των ελληνικών εβραϊκών κοινοτήτων στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης. Μάθαμε ιστορίες συμπολιτών μας, τις μοιραστήκαμε και στα δικά μας κανάλια διαδίδοντάς τες, πολύς κόσμος, καθημερινά, καταδικάζει τις βεβηλώσεις εβραϊκών μνημείων, νεκροταφείων και συναγωγών. Συμπολίτες μας που δεν σχολιάζουν την πολιτική σε καθημερινή βάση εκφράζουν τον αποτροπιασμό τους για το φαινόμενο του ρατσισμού απευθυνόμενοι ο καθένας στο δικό του κοινό που αποτελείται από φίλους, συγγενείς, συναδέλφους, γείτονες.
Οι δημοκρατικοί Έλληνες για πρώτη φορά στην ιστορία έχουμε κι εμείς την ευκαιρία να υπερασπιστούμε τις αρχές της δημοκρατίας και του ανθρωπισμού σε επίπεδο καθημερινής συζήτησης.
Τα σόσιαλ μήντια είναι ένα εργαλείο για την ελεύθερη έκφραση και το δικαίωμα στην ελεύθερη έκφραση απόψεων και ιδεών δεν το απολαμβάνουν μόνο οι ρατσιστές και συνωμοσιολόγοι. Το απολαμβάνει και η συντριπτική πλειοψηφία, όλοι εμείς που δεν έχουμε καμία σχέση με ρατσιστικές θεωρίες, δεν εμφορούμαστε από αντιδημοκρατικές απόψεις.
Γι' αυτό και αντιμετωπίζω με μεγάλη καχυποψία τις κραυγές για νομοθετική ρύθμιση και έλεγχο των σόσιαλ μήντια. Ο λόγος δεν μπορεί να περιορίζεται και να ελέγχεται. Για κάθε αντισημίτη, για κάθε ρατσιστή υπάρχουν άλλοι πέντε πολίτες, ίσως και περισσότεροι, έτοιμοι να αποδομήσουν τις θέσεις του.
Τα σόσιαλ μήντια λοιπόν δεν είναι η «κατάρα» όπως ισχυρίζονται αρκετοί γιατί την ίδια στιγμή είναι και «ευλογία». Για πρώτη φορά στην ιστορία έχουμε την ευκαιρία να εκφράσουμε άμεσα, αδιαμεσολάβητα, τα δημοκρατικά μας φρονήματα, να δηλώσουμε την αποστροφή μας απέναντι σε κάθε είδους διάκριση. Το κάνουμε ήδη και θα συνεχίσουμε να το κάνουμε. Ελεύθερα, χωρίς κανένα έλεγχο και περιορισμό της δυνατότητας έκφρασης.
