Του Ανδρέα Ζαμπούκα
Η Σουαζιλάνδη είναι ένα μικρό κράτος ανάμεσα στη Νότια Αφρική και τη Μοζαμβίκη. Έχει έκταση 17.363 τ.χλμ. και πληθυσμό 1.391.385 κατοίκους και είναι από φτωχότερα κράτη. Το «προσδόκιμο ζωής» στο σύνολο του πληθυσμού, σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2016, του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας ήταν 57,7 χρόνια...
Σ΄αυτή τη χώρα, υπάρχει μία ιδιαιτερότητα. Τα πολιτικά κόμματα παραμένουν απαγορευμένα! Έτσι, όλοι οι υποψήφιοι για την πλήρωση των 55 εδρών της Βουλής ήταν ανεξάρτητοι. Μετά τις εκλογές, ο Βασιλιάς διορίζει 10 ακόμα βουλευτές. Η Εθνοσυνέλευση τότε εκλέγει 10 μέλη για τη Γερουσία και ο Βασιλιάς διορίζει άλλους 20 γερουσιαστές! Άρα λοιπόν, ο βασιλιάς είναι αυτός που "ρυθμίζει" κατά βούληση το πολιτικό σύστημα, τους θεσμούς και την δημοκρατία της χώρας...
Πώς μας προέκυψε η Σουαζιλάνδη στον δημόσιο διάλογο; Η αιτία βρίσκεται στο ότι μοιράζεται με την χώρα μας, την 108η θέση στη φετινή μελέτη του Ινστιτούτου Fraser του Καναδά για την οικονομική ελευθερία. Η μελέτη παρουσιάζεται για τρίτη συνεχόμενη από το Κέντρο Φιλελεύθερων Μελετών (ΚΕΦΙΜ) και αφορά τα στοιχεία του 2016.
Για να γίνει αντιληπτή η θέση της Ελλάδας αξίζει να σημειωθεί ότι η Αλβανία βρίσκεται στη 34η θέση, η Ρουμανία καταλαμβάνει την 20η θέση και η Βουλγαρία την 46η. Η Ελλάδα συνεχίζει σταθερά να καταλαμβάνει τη χειρότερη θέση μεταξύ όλων των κρατών-μελών της ΕΕ, αλλά και όλων των χωρών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.
Λαμβάνοντας υπόψη τους δείκτες μετρήσεων της μελέτης, συμπεραίνουμε πως οι συμπαθέστατοι Σουαζιλανδινοί, για να διαθέτουν την ίδια οικονομική ελευθερία με μας θα πρέπει να έχουν περίπου ίδιο μέγεθος κράτους, παρόμοιο κράτος δικαίου, ανάλογη πρόσβαση σε ισχυρό νόμισμα, κοινή ελεύθερη σύνδεση στο διεθνές εμπόριο και ισότιμο ρυθμιστικό περιβάλλον στην τραπεζική πίστη, τα εργασιακά και την επιχειρηματικότητα.
Μπορεί όλα τα παραπάνω να φαίνονται περίεργα, αλλά οι μελέτες του ινστιτούτου Fraser θεωρούνται παγκοσμίως αξιόπιστες. Οπότε, δεν μπορούμε παρά να θεωρήσουμε ότι βρισκόμαστε στην ίδια κατάσταση ελευθερίας οικονομικών δραστηριοτήτων - προσοχή, όχι πλούτου και ευημερίας- με την χώρα αυτή της νότιας Αφρικής.
Τι σημαίνει αυτό για το μέλλον μας; Θα βοηθούσε να καταλάβουμε, αν παρατηρούσαμε ότι η μελλοντική..."Βόρεια Μακεδονία" βρίσκεται στην 68η θέση. Πράγμα που καταδεικνύει ότι οι Σκοπιανοί γείτονές μας, μπορεί να είναι πολύ φτωχότεροι από μας, τώρα, αλλά, ξεκινώντας από μία αφετηρία ανάπτυξης, σε μερικά χρόνια, θα μας έχουν ξεπεράσει. Εξάλλου δεν μιλάμε για μεγέθη συσσώρευσης πλούτου- αυτό μπορεί να συμβεί και δια μέσου του κρατισμού- αλλά για υγιείς συνθήκες ανάπτυξης της οικονομίας σε ένα ελεύθερο επιχειρηματικό και θεσμικό περιβάλλον.
Αν, επομένως, υποθέσουμε ότι το διεθνές οικονομικό περιβάλλον εξελίσσεται πάνω στο πλαίσιο της ελεύθερης αγοράς που υποστηρίζεται από το κράτος, τότε δεν μένει παρά να ανησυχούμε. Γιατί εμείς, μολονότι διαθέτουμε όλα τα προνόμια μιας "εν δυνάμει" ευρωπαϊκής αστικής δημοκρατίας, σχεδόν αποποιούμεθα όλες τις προϋποθέσεις που θα μας εξασφάλιζαν τους δείκτες απελευθέρωσης της αγοράς μας: το μικρό κράτος, τους ισχυρούς θεσμούς τους κράτους δικαίου, τις εγγυήσεις του ισχυρού νομίσματος, τις εξαγωγές και το λειτουργικό πλαίσιο ανάπτυξης.
Ναι, είμαστε πλουσιότεροι από τους φίλους Σουαζιλανδούς. Και ζούμε περισσότερο και περνάμε καλύτερα. Οι χώρες, όμως, οι λαοί και οι κοινωνίες δεν επιβιώνουν μόνο από την τυχαιότητα ή την περιοδικότητα των οικονομικών συνθηκών.
Το μέλλον μας δεν μπορεί να είναι ευοίωνο, με αυτό το Δημόσιο, με αυτό το Ασφαλιστικό, με αυτό το Εκπαιδευτικό και με αυτό το σύστημα Ανάπτυξης.
Οι δείκτες και τα μεγέθη είναι τα μόνα ευρήματα της λελογισμένης πρόβλεψης συνθηκών για τους ανθρώπους και τις κοινωνίες. Κατά τα άλλα, έχει έκτακτο κλίμα στην Σουαζιλάνδη, όπως έλεγε και η Καρέζη σε κάποια ελληνική ταινία για το Σουφλί. Αρκεί βέβαια, να μην μας "μεταθέσουν" όλους εκεί...
