Η χειρότερη χρονιά της ιστορίας εδώ και δεκαετίες φεύγει σε τρεις ημέρες, ωστόσο κληροδοτεί στο 2021 πολλά από τα δεινά που επέφερε στην παγκόσμια οικονομία.
Η έναρξη των πρώτων εμβολιασμών σε όλη την Ευρώπη είναι αναμφισβήτητα καλό νέο, ωστόσο μοιραία η νέα χρόνια θα φέρει για αρκετές χώρες τον λογαριασμό από την εκτόξευση του δανεισμού, και τα δυσθεώρητα πακέτα στήριξης των οικονομιών.
Η Ελλάδα δεν αποτελεί εξαίρεση στον κανόνα. Το δεύτερο κύμα μας ανάγκασε να κλείσουμε την οικονομία έστω και με πιο στοχευμένο τρόπο απ’ ότι το πρώτο, αλλά με εξίσου σοβαρά υφεσιακά αποτελέσματα με αποτέλεσμα να παραταθεί η καχεξία. Αν και το πρόγραμμα εμβολιασμών σηματοδοτεί την αντίστροφη μέτρηση προς την επίτευξη ανοσίας, αυτό δεν σημαίνει ότι θα αρθούν ως δια μαγείας οι περιορισμοί στην οικονομία.
Ακόμη και αν δεχθούμε ότι από επιδημιολογικής πλευράς βρισκόμαστε, καλώς εχόντων των πραγμάτων, «λίγο πριν το νήμα», είναι προφανές ότι η κυβέρνηση, φοβούμενη επιστροφή στα δεδομένα του Νοεμβρίου, θα αποφύγει την γενική χαλάρωση στην τήρηση των μέτρων. Τέσσερις επομένως εξελίξεις θα δώσουν μέσα στους επόμενους μήνες τον τόνο στην οικονομία:
Το πρόγραμμα εμβολιασμών
Οι περιορισμοί της οικονομικής δραστηριότητας
Η βελτίωση των προσδοκιών η οποία ωστόσο θα τελεί συνεχώς υπό την αίρεση του πότε θα επιτευχθεί ανοσία στην κοινότητα
Το γεγονός ότι παρόμοιο θα είναι το κλίμα και στην υπόλοιπη Ευρώπη.
Με βάση τις παραπάνω παραδοχές, οι προβλέψεις μας (μοντέλο Oxford Economics και ΕΚΠΑ), δείχνουν ότι το πρώτο τρίμηνο θα είναι στην ουσία μια συνέχεια των όσων συνέβησαν στην οικονομία το 2020. Στο σενάριο, αυτό δηλαδή της συνέχισης των περιορισμών και των ανησυχιών για την πορεία της πανδημίας, το ΑΕΠ του πρώτου τριμήνου θα κινηθεί γύρω στο -12,7% έναντι του αντίστοιχου του 2020. Και αυτό καθώς η σύγκριση γίνεται με ένα τρίμηνο όπου η ύφεση ήταν σχεδόν μηδενική (0,9%), έναντι του αντίστοιχου του 2019.
Τα καλά νέα αναμένεται να έρθουν από το δεύτερο τρίμηνο και μετά. Καθώς ο αριθμός των εμβολιασμένων θα αυξάνεται τόσο στην Ελλάδα, όσο και διεθνώς, αναμένεται η ανάκαμψη να κινηθεί στο 4,75% το δεύτερο τρίμηνο και στο 8,14% στο τρίτο. Εντέλει το ΑΕΠ αναμένεται να αυξηθεί για όλο το 2021 γύρω στο 4%.
Αντίστοιχα θετικές αναμένονται και οι εξελίξεις στην αγορά εργασίας καθώς οι απασχολούμενοι αναμένεται να αυξηθούν κατά περίπου 42.000 από τον Απρίλιο και μετά, δηλαδή κατά το δεύτερο, τρίτο και τέταρτο τρίμηνο του 2021. Σαν αποτέλεσμα το ποσοστό ανεργίας θα μειωθεί, από το 20,8% το τέταρτο τρίμηνο του 2020 σε 20,3% το πρώτο τρίμηνο, 19,5% στο δεύτερο τρίμηνο και σε 18,6% στο τρίτο.
Ελλειμματικό θα πρέπει να αναμένεται και το πρωτογενές ισοζύγιο της οικονομίας αφού αναμένεται να είναι της τάξης του -8,3% του ΑΕΠ το πρώτο τρίμηνο του 2021, -3,1% το δεύτερο τρίμηνο, ωστόσο αναμένεται να περάσει σε θετικό πρόσημο (4,6% του ΑΕΠ) κατά το τρίτο τρίμηνο του 2021.
Τέλος, αναφορικά με το χρέος μετά την μεγάλη του φετινή αύξηση (από 176,9% του ΑΕΠ το 2019 σε 206,8% του ΑΕΠ το 2020) αναμένεται να αρχίσει να μειώνεται κυρίως λόγω των θετικών αναμενόμενων εξελίξεων μετά το δεύτερο τρίμηνο του 2021. Έτσι, το πρώτο τρίμηνο του 2021, το χρέος αναμένεται να αυξηθεί περεταίρω στα 217,3% του ΑΕΠ, όμως από εκεί και μετά θα αρχίσει να μειώνεται (216,1% στο δεύτερο τρίμηνο και 211,3% στο τρίτο τρίμηνο).
Με άλλα λόγια η εκτίμησή μας για την ανάπτυξη, είναι ότι θα πρέπει να κάνουμε υπομονή για ένα ακόμη δύσκολο τρίμηνο. Η χρονιά ωστόσο θα κλείσει τελικά γύρω στο 4% (πρόβλεψη όχι μόνο η δική μας αλλά και της κυβέρνησης, όπως και των διεθνών οργανισμών), εκτίμηση που έχει συνυπολογίσει το δύσκολο πρώτο τρίμηνο.
Ο κ. Παναγιώτης Πετράκης είναι καθηγητής Οικονομικών στο ΕΚΠΑ
