Του Θανάση Διαμαντόπουλου*
Στη μεταϊδεολογική εποχή που εδώ και αρκετές δεκαετίες ζούμε, εποχή χαμηλών ταυτίσεων με πολιτικά υποκείμενα καθώς και αβαθών παραταξιακών συνειδήσεων, η εξαέρωση κομματικών οντοτήτων που άλλοτε υπήρξαν κυρίαρχες ή δεσπόζουσες δεν είναι κάτι ασύνηθες. Αναρίθμητες σχετικές περιπτώσεις θα μπορούσαν να μνημονευθούν από τον ευρωπαϊκό πολιτικό χάρτη, με αυτές της Ιταλικής Democracia Christiana και του ιστορικού γαλλικού Κομμουνιστικού Κόμματος να είναι ίσως οι πιο χαρακτηριστικές αλλά, βέβαια, καθόλου οι μοναδικές. Και η τάση για αποδυνάμωση ή εξαφάνιση των πολιτικών δεινόσαυρων του παρελθόντος αδιαμφισβήτως επιτάθηκε πανευρωπαϊκά κατά την περίοδο της Κρίσης, με παράλληλη εμφάνιση –και σταδιακή ενσωμάτωση- πρώην αντισυστημικών δυνάμεων.
Θύμα της πλήρους ενοχοποίησης του παρελθόντος, το ΠΑΣΟΚ -τις περισσότερες αμαρτίες του οποίου ο λαός κατά το παρελθόν είχε στηρίξει και υποστηρίξει- πλήρωσε το τίμημα της διάθεσης της κοινωνίας να μεταθέσει και να εναποθέσει κάπου τις δικές της ευθύνες. Και έτσι, το ιστορικό κόμμα βρέθηκε –από το επίκεντρο- στο περιθώριο της δημόσιας ζωής της χώρας. Κάποιοι υποστήριζαν πως η αποδυνάμωσή του ήταν το ενδιάμεσο στάδιο προς την πλήρη εξαφάνισή του. Και είναι κάτι που ενδεχομένως θα μπορούσε να συμβεί. (Μολονότι άλλα ιστορικά κόμματα εξουσίας, όπως το βρετανικό Φιλελεύθερο, που «κατέβηκαν επίπεδο», επιβίωσαν επί πάρα πολύ στο νέο πολιτικό στάτους τους).
Ειλικρινά πιστεύω, ωστόσο, πως η προσπάθεια του καταρρέοντος τσιπρισμού όχι απλά να διεμβολίσει αλλά να απορροφήσει «το Κίνημα της 3ης του Σεπτέμβρη» ουσιαστικά έδωσε σε αυτό φιλί ζωής. Σε θλιβερό γλωσσικό περιτύλιγμα («απεύθυνση πλατιού καλέσματος», με την «απεύθυνση», μολονότι ανεύρετη στη συντριπτική πλειονότητα των λεξικών, να είναι μεν λέξη υπαρκτή, πλην όμως μόνο υπό προϋποθέσεις συντακτικής δομής ανεκτή, πάντως δε όχι στο στόμα ανθρώπων εγνωσμένης και πασίδηλης απαιδευσίας), το εγχείρημα είχε και εξίσου θλιβερό άμεσο πολιτικό αποτέλεσμα: μεταγραφές υφυπουργών ανύπαρκτου πολιτικού βάρους… Στήριξη με αστεία επιχειρήματα από λίγους πεπαλαιωμένους κεντροαριστερούς/πασοκογενείς διανοούμενους… Μηδενική απήχηση της «απεύθυνσης» στην κοινωνία: Οι ομιλητές στην προσκλητήρια εκδήλωση στο Polis Art Cafe και οι παρευρεθέντες πρωτοκλασάτοι Συριζιστές –υπουργοί και μέλη του προεδρείου της Βουλής- ίσως ήταν πολυπληθέστεροι του αυθορμήτως προστρέξαντος κοινού. Ενώ ως προς την ποιότητα των προβληθέντων υπέρ της συμπόρευσης με τον Τσίπρα επιχειρημάτων, νομίζω πως το σοβαρότερο εξ αυτών δεν ελέχθη δημόσια. Μου το είπε κατ' ιδίαν ένας εκ των ομιλητών (ιστορικός πασόκος, πολλές φορές υποψήφιος βουλευτής του κινήματος, που επί των «πράσινων ημερών» άσκησε σημαντικά καθήκοντα στους δημόσιους επικοινωνιακούς μηχανισμούς): «Αξίζει να τον στηρίξουμε. Επτά η ώρα σηκωνόταν κάθε πρωί για να μάθει αγγλικά»!
Δύσκολα μπορώ να φανταστώ –αυτό είναι το έμμεσο πολιτικό αποτέλεσμα- πιο ωφέλιμη για το ΠΑΣΟΚ συμπεριφορά από αυτή την εναντίον του άγαρμπη, άκομψη και ακαλαίσθητη επίθεση τού ψυχορραγούντος συριζισμού. Εν πρώτοις συσπειρώνονται οι εναπομείνατες στον χώρο και δεύτερον δυσφορεί το τμήμα του –ηλικιωμένου κατά βάση- εκλογικού ακροατηρίου που στο παρελθόν είχε ταυτιστεί με το συγκεκριμένο πολιτικό υποκείμενο. Μπορεί ο εν λόγω κόσμος να αποστασιοποιήθηκε από αυτό, μπορεί να του μετάφερε και να του εναπέθεσε τις δικές του αμαρτίες, μπορεί να τον χαροποίησε η τιμωρία των πλέον διεφθαρμένων κυττάρων του πράσινου οργανισμού, ωστόσο η πισώπλατη ολική και άνευ αρχών επίθεση καθιστά και πάλι συμπαθές στα μάτια τους το ιστορικό κόμμα. Άρα και συμπαγές. Ως θύμα μιας ηθικά απαράδεκτης μεθόδευσης.
Πλέον ένα διψήφιο εκλογικό ποσοστό για το Κίνημα δεν θα με εξέπληττε πολύ. Πολλώ μάλλον που η υπόθεση Νίκου Γεωργιάδη ίσως βλάψει τη ΝΔ. (Μπορεί όλες οι άλλες φορές που υψώθηκε από τους, με διακηρυσσόμενη ιδιοτέλεια, «εισαγγελομόρφως» κυβερνώντες η σημαία της κάθαρσης –πχ Νοβάρτις, Μαρέβα, Ριχάρδος κλπ- να κατέληξαν ή να δείχνουν πως καταλήγουν σε φιάσκο… Μπορεί ο πρωτοδίκως καταδικασθείς να μην έχει πλέον επίσημη ιδιότητα στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης… Μπορεί η κρίση για την ενοχή του να δίχασε ακόμη και το πρωτοβαθμίως αποφανθέν δικαστήριο, ενώ έχει μπροστά του και άλλους βαθμούς δικαιοδοσίας, όπου πιθανόν να αθωωθεί… Μπορεί οι πολιτικές σκοπιμότητες της δίωξής του –με δεδομένη τη γνωστή στενή φιλία του με τον Κυρ. Μητσοτάκη, αλλά και τα χαρακτηριστικά του μηχανισμού που την προκάλεσε, να είναι διαφανείς… Ωστόσο η ηθική απαξία της καταλογισθείσης πράξης –που ευφυώς αφήνεται να εννοηθεί πως, πέραν της ασέλγειας, περιλαμβάνει και ανοχή στην εκμετάλλευση ανηλίκων- είναι στα μάτια της κοινής γνώμης μεγαλύτερη από την ποινική της απαξία). Και έτσι ο θόρυβος, που μάλλον θα συνεχιστεί, ενδεχομένως να περιορίσει κάπως τις άμεσες εισροές προς τη ΝΔ ψηφοφόρων του Σύριζα. Πλην, όμως, οι απογοητευμένοι από τις επιδόσεις, το ήθος, το ύφος και τις μεθοδεύσεις της κυβέρνησης κάπου πρέπει να πάνε. Μήπως, λοιπόν, η Φώφη Γεννηματά θα έπρεπε να στείλει ευχαριστήριο μπιλιέτο στον Αλέξη Τσίπρα; Μάλλον της έδωσε φιλί ζωής…
*Ο κ. Θανάσης Διαμαντόπουλος είναι Ομότιμος Καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης του Παντείου Πανεπιστημίου.
