Του Κώστα Μήλα*
Η συζήτηση στην Ελλάδα κινείται στα όρια του παραλόγου. Από την στιγμή που ο Αλέξης Τσίπρας υπόσχεται καθαρή (sic) έξοδο από τον Αύγουστο και μετά, γιατί γίνεται θέμα με το εάν το Δ.Ν.Τ. συνεχίσει στο πρόγραμμα (ποιο πρόγραμμα κ. Τσίπρα;) ως ενεργό μέλος ή απλός τεχνικός σύμβουλος.
Αφήνω κατά μέρος το παραπάνω παράλογο και προχωρώ στην ουσία. Ο κ. Τσίπρας σίγουρα θα «τρίβει τα χέρια του» αφού θα παρουσιάσει στην εκλογική πελατεία του ως μεγάλη επιτυχία την «απομάκρυνση» του «σκληρού» Δ.Ν.Τ. από το πρόγραμμα. Δεν έχει σημασία που το πρόγραμμα παραμένει. Κατά τον κ. Τσίπρα, από την στιγμή που θα αρχίσουν να φεύγουν οι ενεργοί «παίκτες» του προγράμματος (έστω και εάν αυτό σημαίνει μείον ένας «παίκτης»), αυτό θα παρουσιασθεί ως μεγάλη νίκη. Για να δούμε όμως το θέμα πιο προσεκτικά.
Εκτιμώ ότι δύσκολα το Δ.Ν.Τ. θα παραμείνει στο πρόγραμμα ως τεχνικός σύμβουλος-επίτιμος πρόεδρος, αφού, στην περίπτωση αυτή, η όποια τεχνική του υποστήριξη κάθε άλλο παρά θα λαμβάνεται υπόψιν. Επιπλέον, τι σημαίνει η παροχή τεχνικής υποστήριξης από το Δ.Ν.Τ.; Ηχηρή παραδοχή ότι, παρά τις αποτυχημένες, από ιστορική άποψη, προβλέψεις του Δ.Ν.Τ., οι εναπομείναντες στο πρόγραμμα δεν διαθέτουν τα ποσοτικά/ποιοτικά εχέγγυα έτσι ώστε το (όποιο) πρόγραμμα να προχωρήσει μπροστά. Πράγματι, έρευνα των Financial Times συμπεραίνει ότι επί 27 συναπτά έτη, το Δ.Ν.Τ υποεκτιμά κατά πολύ τον αριθμό των κρατών που καταλήγουν σε ύφεση στην διάρκεια του επομένου έτους. Από την στιγμή λοιπόν που οι 27 παραπάνω προβλέψεις του ΔΝΤ είναι τόσο άστοχες, μήπως η παραμονή του, ως τεχνικός σύμβουλος, απλά σημαίνει ότι οι εναπομείναντες στο πρόγραμμα διαθέτουν ακόμα χειρότερη προγνωστική ικανότητα οπότε το λειψό πρόγραμμα θα καταστεί παρωδία ;
Στο βαθμό λοιπόν που αυτό αληθεύει, δεν είναι λογικό οι χρηματοοικονομικές αγορές να αντιμετωπίσουν το «κουτσό» πρόγραμμα (ήτοι Τρόικα μείον Δ.Ν.Τ.) ως πρόγραμμα-παρωδία, οπότε, στην περίπτωση αυτή, το ελληνικό spread να καταστεί περισότερο ανελαστικό;
Υπάρχουν, άραγε ,αφελείς που να πιστεύουν ότι, ελλείψει Δ.Ν.Τ., οι φίλοι μας Γερμανοί θα καταστούν περισσότερο διαλακτικοί ως προς τις απόψεις τους σχετικά με την απομείωση του ελληνικού χρέους; Για παράδειγμα, η γαλλική πρόταση απομείωσης του ελληνικού χρέους ως συνάρτηση του ρυθμού ανάπτυξης μας (αποπληρώνουμε περισσότερα χρήματα όσο μεγαλύτερος είναι ο ρυθμός ανάπτυξης μας) θα προχωρήσει μόνο στο βαθμό που «ενισχυθεί» με ρήτρα διαρθρωτικών αλλαγών. Χωρίς την παρουσία του Δ.Ν.Τ. στο πρόγραμμα, οι Γερμανοί θα απαιτήσουν (και μάλλον ορθά κατά την γνώμη μου) «τεράστιο» ειδικό βάρος (weight) στις διαρθρωτικές αλλαγές έτσι ώστε η όποια απομείωση χρέους να καταστεί παρωδία.
Σε κάθε περίπτωση, θυμάμαι ακόμα το 1976 όταν η κυβέρνηση των Labour (με πρωθυπουργό τον James Callaghan) βρέθηκε αντιμέτωπη με τις διεθνείς αγορές, οι οποίες, πιστεύοντας ότι η στερλίνα ήταν υπερεκτιμημένη, «σκότωσαν» το Βρετανικό νόμισμα. Το αποτέλεσμα ήταν να προκληθεί μεγάλη χρηματοοικονομική κρίση και αποσταθεροποίηση της Βρετανικής οικονομίας. Ο James Callaghan κατέφυγε στο ΔΝΤ για την χορήγηση δανείου της τάξης των 3,9 δισ. δολλαρίων (περίπου 2% του Βρετανικού ΑΕΠ) το οποίο πράγματι εδόθηκε στη Βρετανική κυβέρνηση υπό την προϋπόθεση να μειωθεί το δημοσιονομικό της έλλειμμα. Παρακάμπτοντας λοιπόν τον ιδεολογικό «λόξιγκα» των συντρόφων του από το «βαθιά» σοσιαλιστικό τμήμα του Labour party, o Callaghan, μείωσε, με συνοπτικές διαδικασίες, μέσα σε ένα έτος, το δημοσιονομικό έλλειμμα κατά 20% παρακαλώ! Το γεγονός ότι ο Callaghan «κατάπιε» την αριστερή του περιφάνεια και εφάρμοσε αντι-αριστερή (sic) πολιτική εξυγίανσης, του έδωσε, εκ νέου, την ψήφο εμπιστοσύνης των αγορών. Το αποτέλεσμα ήταν η Βρετανική οικονομία να «πάρει τα πάνω της» από ύφεση 1,45% το 1975 σε ανάπτυξη 2,5% το 1977 και ανάπτυξη 3,6% το 1978.
Μήπως λοιπόν ο Αλέξης Τσίπρας θα πρέπει να διαβάσει λίγο Βρετανική (πολιτική και οικονομική) Ιστορία προτού πανηγυρίσει την μετάβαση του Δ.Ν.Τ. σε επίτιμο πρόεδρο του (όποιου) προγράμματος;
* Ο κ. Κώστας Μήλας είναι Καθηγητής και Πρόεδρος του Ερευνητικού Τομέα στο Τμήμα Οικονομικών, Χρηματοοικονομικών και Λογιστικής, University of Liverpool.
