Όπως συνήθως συμβαίνει, ένα μεγάλο μέρος της δημόσιας συζήτησης των τελευταίων ημερών γύρω από το νομοσχέδιο του Υπουργείου Παιδείας για την αναβάθμιση του σχολείου, εγκλωβίστηκε για ακόμα μια φορά στον άγονο αντιπολιτευτισμό.
Όταν όμως «κάτσει» η σκόνη, θα έρθει στην επιφάνεια η σημασία των καίριων μεταρρυθμίσεων που θεσμοθετούνται, διαπερνώντας όλο το εκπαιδευτικό σύστημα. Και μάλιστα αυτή τη φορά «από κάτω προς τα πάνω», με αλλαγές που αρχίζουν από το νηπιαγωγείο, όπως η εισαγωγή των εργαστηρίων δεξιοτήτων και η εισαγωγή δημιουργικών δραστηριοτήτων στα αγγλικά, και φθάνουν μέχρι τις εξετάσεις για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Ας εστιάσουμε όμως σε μία από τις μεταρρυθμιστικές τομές που θεσπίζονται, στην πιλοτική εισαγωγή των «εργαστηρίων δεξιοτήτων» στο υποχρεωτικό ωρολόγιο πρόγραμμα νηπιαγωγείων, δημοτικών και γυμνασίων από το ερχόμενο σχολικό έτος (2020-21). Πρόκειται για μία σημαντική καινοτομία, που, σε αντίθεση με τη λεγόμενη «θεματική εβδομάδα», εισάγει με τρόπο διαρκή και συστηματικό τη διδασκαλία νέων θεματικών.
Στόχος μας είναι η μετακίνηση από ένα μοντέλο στείρας μετάδοσης της γνώσης, με τους μαθητές παθητικούς και αδιάφορους δέκτες, στην ενθάρρυνση και στην καλλιέργεια της δημιουργικότητας και στην ανάπτυξη της κριτικής σκέψης, η στροφή σε ένα σύγχρονο δημόσιο σχολείο, που δίνει έμφαση στην καλλιέργεια των δεξιότητων του 21ου αιώνα, τις δεξιότητες ζωής και τις δεξιότητες τεχνολογίας και επιστήμης.
Πιο συγκεκριμένα, μιλάμε για την καλλιέργεια των ήπιων δεξιοτήτων όπως η συνεργασία, η επικοινωνία, η ευελιξία και προσαρμοστικότητα, η πρωτοβουλία, η οργανωτική ικανότητα, η ενσυναίσθηση και οι κοινωνικές δεξιότητες, η επίλυση προβλημάτων, ο ψηφιακός και τεχνολογικός γραμματισμός.
Όλα τα παραπάνω ενισχύουν θεωρητικές και βιωματικές πτυχές που δομούνται γύρω από 4 βασικούς θεματικούς κύκλους:
- Ευ ζην, με επιμέρους θεματικές όπως η πρόληψη από εξαρτήσεις για παράδειγμα το κάπνισμα, η υγιεινή διατροφή, η οδική ασφάλεια, η σεξουαλική αγωγή.
- Περιβάλλον, με μαθήματα όπως η οικολογική συνείδηση, η πρόληψη και προστασία από φυσικές καταστροφές,
- Κοινωνική Ενσυναίσθηση και Ευθύνη, που περιλαμβάνει προγράμματα εθελοντισμού, αλληλοσεβασμού και διαφορετικότητας,
- Δημιουργική Σκέψη και Πρωτοβουλία, με θεματικές που αφορούν σε τεχνολογίες αιχμής, επιχειρηματικότητα, ρομποτική και επαγγελματικό προσανατολισμό.
Αξίζει να υπογραμμίσουμε πως κάθε θεματική θα είναι προσαρμοσμένη στην εκπαιδευτική βαθμίδα και την ηλικία των μαθητών και προφανώς δεν θα διδάσκονται όλες οι θεματικές σε όλες τις ηλικίες με το ίδιο περιεχόμενο.
Ταυτοχρόνως, είναι καίρια η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών σε μεθοδολογίες εργαστηριακής, μη τυπικής, προσέγγισης της διδασκαλίας. Ενώ πρέπει να σημειωθεί η εξαιρετικά πολύτιμη συνδρομή φορέων που έχουν ήδη εκπονήσει σχετικά εκπαιδευτικά προγράμματα. Στο ΙΕΠ υποβλήθηκαν 313 προτάσεις εκπαιδευτικού υλικού στους επιμέρους αυτούς τομείς.
Επιδιώκουμε την αναβάθμιση του δημόσιου σχολείου, με τον εμπλουτισμό των εφοδίων που προσφέρονται στους μαθητές και την ενίσχυση της δημιουργικότητας των εκπαιδευτικών.
Οι αλλαγές αυτές βεβαίως θα κριθούν τελικά στο πεδίο της εφαρμογής, ωστόσο η γνώση και η σύνεση στη σύλληψη και το σχεδιασμό τους ενισχύουν τις προσδοκίες για την επιτυχία του εγχειρήματος.
Ο χώρος της παιδείας έχει ταλαιπωρηθεί πολύ από τους ερασιτεχνισμούς, τις ιδεοληψίες και την προχειρότητα. Φιλοδοξία μας μας είναι η υπέρβαση αυτής της παθογένειας και η συνάντηση με τις απαιτήσεις του παρόντος και του μέλλοντος με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο.
* Ο Γιάννης Αντωνίου είναι πρόεδρος του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής.
