Της Μαίρης Βενέτη
H επανέναρξη πριν δύο εβδομάδες των εμπορικών συνομιλιών ανάμεσα στις δύο μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου, ΗΠΑ και Κίνα, σημαδεύτηκαν με μια νέα όξυνση του εμπορικού πολέμου και μ' ένα αυξημένο volatility στις διεθνείς χρηματοπιστωτικές αγορές.
Έναντι όμως να κατανοήσουμε το εύρος της εμπλοκής, ας πάρουμε από την αρχή τα γεγονότα.
Εκπρόσωποι των ΗΠΑ, μεταξύ των οποίων ο υπουργός Οικονομικών Στίβεν Μνούχιν και ο εμπορικός αντιπρόσωπος Robert Lighthizer, πριν δυο εβδομάδες συναντήθηκαν με τον αντιπρόεδρο Liu He και τους άλλους Κινέζους ομολόγους τους κάτω από ένα ιδιαίτερα βεβαρημένο κλίμα, που επιστεγάστηκε με το επιθετικό tweet του Αμερικανού Προέδρου ότι «η Κίνα θα έχει τη χείριστη έκβαση εάν συνεχίσει έτσι».
Η αλήθεια είναι ότι η αμερικανική διαπραγματευτική ομάδα ξεκίνησε εκ νέου τον εμπορικό διάλογο με την ελπίδα πως η Κίνα θα δεσμευτεί να αγοράσει συγκεκριμένο όγκο αμερικανικών αγροτικών προϊόντων, καθώς μετά την κατάρρευση των διμερών επαφών τον Μάιο, έχει μειώσει σημαντικά τις εισαγωγές τους.
Αυτό που φαίνεται λοιπόν να εξόργισε τον Ντόναλτ Τραμπ ήταν ακριβώς ότι δεν υπήρξαν ενδείξεις ότι η Κίνα προτίθεται να υλοποιήσει την υπόσχεσή της και να αυξήσει τις αγορές αμερικανικών αγροτικών προϊόντων.
Η αλήθεια είναι ότι παρά την επίσημη γραμμή μέσω του ειδησεογραφικού πρακτορείου της Κίνας «Ξιν Χουά», ότι οι κινεζικές εταιρείες εισάγουν και πάλι από τις ΗΠΑ σόγια, μπαμπάκι, και χοιρινό κρέας σε αρκετά σημαντικές ποσότητες, εντούτοις, σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσε το Bloomberg, οι ποσότητες αυτές δεν είναι αρκετές ώστε να αντιστρέψουν τη βαθιά κρίση του αγροτικού τομέα των ΗΠΑ λόγω του εμπορικού πολέμου.
Ως εκ τούτου, Αμερικανοί αγρότες έχουν δεχθεί το μεγαλύτερο χτύπημα, καθώς οι Κινέζοι αγοραστές μετατοπίζονται στις αγορές της Λατινικής Αμερικής για να προμηθευτούν γεωργικά προϊόντα.
Οι αμερικανικές εξαγωγές σόγιας στην Κίνα οι οποίες κατέρρευσαν το α' εξάμηνο του 2019 στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων δέκα ετών, καταδεικνύουν από μόνες τους το τεράστιο πρόβλημα που έχει δημιουργήσει η σινοαμερικανική διαμάχη στον αγροτικό τομέα των ΗΠΑ.
Από την εξαγγελία των νέων δασμών προς την Κίνα, είτε πρόκειται να εφαρμοστούν από τον Σεπτέμβριο, είτε η ισχύς τους θα είναι από μέσα Δεκεμβρίου, έως τη διολίσθηση του κινεζικού γουάν, όλα δείχνουν ότι έχει ανοίξει ίσως το πιο τρομακτικό κεφάλαιο του εμπορικού πολέμου ΗΠΑ-Κίνας, εκτός και αν ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, την τελευταία έστω στιγμή, δρομολογήσει ένα happy end.
Εμπορικό πόκερ με στόχο τα νομίσματα
Όσοι έχουν παρακολουθήσει από την αρχή της πολιτικής του καριέρας τον Ντόναλτ Τραμπ, έχουν κατανοήσει ότι έχει έναν εξαιρετικά σύνθετο τρόπο σκέψης και ότι η ερμηνεία των κινήσεων του πρέπει να γίνεται μέσα από ένα πολλαπλό πρίσμα ανάλυσης των δεδομένων.
Βάση αυτής της παραδοχής , τα γεγονότα των τελευταίων εβδομάδων χρειάζονται μια πολύπλευρη προσέγγιση, έναντι να κατανοήσουμε τους βαθύτερους στόχους της στρατηγικής του.
Ποιά είναι λοιπόν η «μετάφραση» των πρόσφατων εξελίξεων;
Ο Τραμπ, τράβηξε εκ νέου το σκοινί των εμπορικών αψιμαχιών αμέσως μετά τη συνέντευξη τύπου του κεντρικού τραπεζίτη της Fed, Ζερόμ Πάουελ.
Αυτό δεν είναι τυχαίο.
Ο επικεφαλής της Federal Reserve, παρόλο που έκανε αυτό ακριβώς που περίμενε η
διάμεσος των αναλυτών, δηλαδή μείωσε τα επιτόκια κατά 25 μονάδες βάσης,
απογοήτευσε τον Αμερικανό Πρόεδρο, που είχε εμμέσως πλην σαφώς απαιτήσει μείωση κατά πενήντα μονάδες βάσης.
Ο πρόεδρος της Fed όμως εξόργισε εκ νέου τον Πρόεδρο των ΗΠΑ, όταν ξεκαθάρισε ότι η Κεντρική Τράπεζα δεν βλέπει την πρόσφατη μείωση των επιτοκίων κατά 25 μονάδες βάσης σαν την αρχή ενός παρατεταμένου κύκλου μειώσεων.
Εδώ ακριβώς κρύβεται και η γενεσιουργός αιτία της επανέναρξης του εμπορικού πολέμου.
Καθώς ο Πάουελ ανακοίνωσε τον πρόωρο τερματισμό της συρρίκνωσης του ισολογισμού της Fed και μια δέσμευση για περαιτέρω δράση αν... οι συνθήκες το απαιτήσουν, ο πρόεδρος Trump αποφάσισε πολύ απλά ... να «δημιουργήσει» αυτές τις συνθήκες, οξύνοντας και πάλι τους τόνους με την Κίνα.
Ο στόχος του είναι προφανής.
Να αναγκαστεί η Fed να μειώσει περαιτέρω τα επιτόκια, έναντι να αποδυναμωθεί το δολάριο και να ευνοηθούν περαιτέρω οι εξαγωγές.
Το γεγονός ότι το Πεκίνο επέτρεψε στο γουάν να διολισθήσει έως κατά 7%, έναντι να αντισταθμίσει εν πολλοίς το κόστος από τους επιπλέον δασμούς, σίγουρα έριξε λάδι στη φωτιά στις σχέσεις με την Ουάσινγκτον.
Η πιθανότητα δε οι οι κρατικές εταιρείες της Κίνας να αναστείλουν τις εισαγωγές σιτηρών από τις ΗΠΑ, θα είναι βούτυρο στο ψωμί των νέων αντιποίνων από τον Πρόεδρο των ΗΠΑ.
Μεταξύ άλλων, ένα από αυτά τα «καυτά» αντίποινα θα μπορούσε να είναι η «ανάδυση» του ζητήματος του Χονγκ Κονγκ και της περαιτέρω εμπλοκής με τα εξοπλιστικά της Ταϊβάν.
Αν φτάσουμε μέχρι εκεί, τότε η γεωοικονομική αντιπαράθεση θα έχει μετουσιωθεί σε γεωπολιτική, με απρόβλεπτες συνέπειες όχι μόνο για τους άμεσα εμπλεκομένους ,αλλά και για ολόκληρο το χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Τι σημαίνει για τις αγορές ο εμπορικός και νομισματικός πόλεμος
Οι ανησυχίες ότι οι δύο μεγαλύτερες οικονομίες του πλανήτη βαίνουν σε περαιτέρω κλιμάκωση της εμπορικής τους αντιπαράθεσης με νέο όπλο στην φαρέτρα τους την κόντρα των νομισμάτων τους, οδήγησαν ήδη τους βασικούς ευρωπαϊκούς, ασιατικούς και αμερικανικούς δείκτες κοντά στην σημαντικότατη αντίσταση του κινητού μέσου όρου των 200 ημερών, με τον S&P 500 να έχει σταθεί λίγες μονάδες υψηλότερα.
Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι το συγκεκριμένο τεχνικό επίπεδο επιφυλακής βρίσκεται στις 11600 για τον γερμανικό δείκτη Dax, στις 5200 για τον γαλλικό Cac, στη ζώνη 2760- 2830 για τον SSEC της Σανγκάης, ενώ ο Hang Seng το έχει διασπάσει προ πολλού με νέα στήριξη τις 25730 μονάδες, στις 25533 μονάδες για τον Dow Jones και στη ζώνη 2726-2788 για τον S&P.
Αν ο Αύγουστος ολοκληρωθεί με τις αγορές να βρίσκονται κάτω από αυτά επίπεδα, τότε η διόρθωση δεν αποκλείεται να μας φέρει σε χαμηλότερα επίπεδα κατά 12%-15% και ...βλέπουμε.
Ο λόγος της απαισιοδοξίας της στήλης είναι ότι αν συνεχιστεί η όξυνση της σινοαμερικανικής αψιμαχίας, θα αποδυναμωθεί περαιτέρω ο παγκόσμιος ρυθμός ανάπτυξης, ο οποίος έχει ήδη επιβραδυνθεί από το πρώτο κύμα δασμών μεταξύ ΗΠΑ-Κίνας.
Οι πρόδρομοι οικονομικοί δείκτες άλλωστε εδώ και μήνες «ουρλιάζουν» και καταδεικνύουν αυτήν την επιβράδυνση.
Και δεν αναφερόμαστε μόνο στην συρρίκνωση της γερμανικής οικονομίας, η οποία έσκασε σαν βόμβα την Τετάρτη 14 Αυγούστου.
Η δραστηριότητα του μεταποιητικού κλάδου της Ευρωζώνης συρρικνώθηκε τον Ιούλιο με τον ταχύτερο ρυθμό από τα τέλη του 2012, με τον μεταποιητικό δείκτη PMI της Markit να παραμένει για έκτο διαδοχικό μήνα κάτω από το επίπεδο των 50 μονάδων που διαχωρίζει την επέκταση της δραστηριότητας από τη συρρίκνωση, στις 46,5 μονάδες.
Ο επικεφαλής οικονομολόγος της Markit, Chris Williamson, περιέγραψε σε μια φράση την όλη κατάσταση: “Tο εύρος της επιβράδυνσης στη μεταποίηση αρχίζει να είναι συντριπτικό”.
Και έχει δίκιο καθώς η δραστηριότητα του αμερικανικού μεταποιητικού κλάδου επιβράδυνε επίσης περαιτέρω τον Ιούλιο, με τον δείκτη PMI της Markit να διολισθαίνει σε χαμηλά δεκαετίας, στις 50,4 μονάδες, ενώ με μετρήσεις κάτω του 50 εμφανίζεται για τον βιομηχανικό τομέα και η μεταποιητική δραστηριότητα στην Κίνα.
Με την μεταποίηση σε αυτά τα χάλια και εν μέσω καταιγισμού δασμών, ο κλάδος δύσκολα να ανακάμψει.
Αντίθετα, πιθανότατα να αποτελέσει σημαντικό τροχοπέδη για την οικονομία στο γ΄ τρίμηνο, τη στιγμή που η οικονομική ανάπτυξη βαίνει ήδη επιβραδυνόμενη παγκοσμίως και το επενδυτικό συναίσθημα υποδέχτηκε τον Αύγουστο με σαφή επιδείνωση.
Μια επιδείνωση που στην ευρωζώνη έφτασε στο χαμηλότερο επίπεδο από τον Οκτώβριο του 2014, σύμφωνα με έρευνα του γερμανικού ερευνητικού ομίλου Sentix, ο οποίος μεταξύ άλλων προειδοποίησε ότι είναι βέβαιο πως θα υπάρξει ύφεση στην μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης τη Γερμανία.
Τα νούμερα είναι αποστομωτικά: Ο δείκτης υποχώρησε στις -13,7 μονάδες τον Αύγουστο από τις -5,8 μονάδες ένα μήνα νωρίτερα, ενώ ο δείκτης προσδοκιών υποχώρησε στις -20,0 από τις -13,0 μονάδες, το χαμηλότερο επίπεδο από τον Αύγουστο του 2012.
Αυτό που καταδεικνύουν όλοι οι πρόδρομοι οικονομικοί δείκτες είναι ότι ήδη όλοι πληρώνουν το τίμημα της εμπορικής και νομισματικής κόντρας.
Το θέμα είναι αν θα μεγαλώσει και πόσο ο λογαριασμός.
Ποιά στοιχεία ενεργητικού θα «σπάσουν» πρώτα
Αναδυόμενες αγορές
Αυτές που θα πληρώσουν το μεγαλύτερο τίμημα από την εκ νέου επιβράδυνση της οικονομίας εξαιτίας του εμπορικού και νομισματικού πολέμου είναι οι αναδυόμενες αγορές.
Και αυτό γιατί το τσουνάμι της επιβράδυνσης τις βρίσκει στην πιο «κακή» στιγμή με το χρέος κρατών, επιχειρήσεων, χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και νοικοκυριών στο σύνολο των αναδυόμενων οικονομιών να έχει εκτιναχτεί σε ύψη ρεκόρ, στα 69,1 από 68,9 τρισ. δολάρια πριν από ένα χρόνο. Ήτοι στο 216% του ΑΕΠ.
Μια σημαντική επίσης λεπτομέρεια είναι ότι ομόλογα και κοινοπρακτικά δάνεια ύψους περίπου 3 τρισ. δολαρίων, λήγουν έως το τέλος του 2020.
Από αυτά, το 1/3 έχουν το δολάρια ως νόμισμα αναφοράς.
Η αυξανόμενη εξάρτηση από βραχυπρόθεσμο χρέος αφήνει πολλές αναδυόμενες αγορές εκτεθειμένες σε απότομες αλλαγές στην παγκόσμια διάθεση για ανάληψη ρίσκου.
Και αυτή τη στιγμή ζούμε ακριβώς μια τέτοια αλλαγή, η οποία μεταξύ άλλων συνοδεύεται και από υποτίμηση των νομισμάτων τους!
Αυτό από μόνο του είναι ένα εξαιρετικά εύφλεκτο υλικό στα θεμέλια του χρηματοπιστωτικού συστήματος.
Αγροτικός τομέας ΗΠΑ
Και οι ΗΠΑ όμως θα έχουν τις απώλειες τους.
Οι επενδυτές στη σόγια και στο σιτάρι ΗΠΑ έχουν αν μη τι άλλο νιώσει στο πετσί τους τις επιπτώσεις του εμπορικού πολέμου, καθότι οι Κινέζοι αγοραστές τιμωριτικά μετατοπίζονται στις αγορές της Λατινικής Αμερικής για να προμηθευτούν γεωργικά προϊόντα, βυθίζοντας τις αμερικανικές εξαγωγές του τομέα.
Πετρέλαιο
Οι πρόσφατες πρωτοβουλίες του Προέδρου των ΗΠΑ επανέφεραν το πετρέλαιο σε πτωτική τροχιά, ξεπερνώντας σε θόρυβο ακόμα και την προοπτική ανάφλεξης στη Μέση Ανατολή, εξαιτίας των κατασχέσεων τάνκερ.
Εξέλιξη που δημιουργεί προβλήματα τόσο στις ΗΠΑ, καθώς μια πτώση της τιμής του ακριβού στην εξόρυξη σχιστολιθικού αργού κάθε άλλο παρά βοηθάει ένα σεβαστό περιθώριο κέρδους στις αμερικανικές εξαγωγές, όσο και στη Σαουδική Αραβία .
Στο σημείο αυτό να υπενθυμίσουμε ότι η Κίνα είναι από τους μεγαλύτερους αγοραστές ιρανικού πετρελαίου και εκτιμάται ότι εξακολουθεί να εισάγει μικρές ποσότητες, παρά το αμερικανικό εμπάργκο. Αν ωστόσο θελήσει να δείξει ότι αψηφά τις ΗΠΑ και επαναλάβει σε κανονικούς ρυθμούς τις αγορές ιρανικού αργού, θα φέρει τα πάνω- κάτω στην αγορά.
Οι αναλυτές της BofA Merrill Lynch εκτιμούν ότι ο τελευταίος κύκλος των αμερικανικών δασμών θα μπορούσε να μειώσει τη ζήτηση πετρελαίου παγκοσμίως κατά 250.000-500.000 βαρέλια ημερησίως, προσθέτοντας ανησυχίες για επιβράδυνση της ζήτησης.
Πώς μπορούν να προστατευτούν οι επενδυτές
Παρά την πρόσφατη διόρθωση, οι επενδυτές θα πρέπει να εκμεταλλευτούν το γεγονός ότι τα περισσότερα στοιχεία ενεργητικού εμφανίζουν σημαντικά κέρδη από την αρχή της χρονιάς, ώστε να ανεβάσουν τη ρευστότητα τουλάχιστον σε ένα ποσοστό 25%-30%, έναντι όχι μόνο να μειώσουν το συνολικό ρίσκο, αλλά και για να αποκτήσουν τη δυνατότητα να εκμεταλλευτούν στην πορεία τις αναταράξεις.
Βασική προϋπόθεση άμυνας είναι να ανέβει η ποιότητα των κρατικών και εταιρικών τους ομολόγων, εστιάζοντας σε εκδότες με πιο ισχυρούς ισολογισμούς και διαφοροποιημένα επιχειρηματικά μοντέλα.
Προτεραιότητα σε αυτή τη φάση είναι η διατήρηση του κεφαλαίου και όχι οι μεγάλες αποδόσεις.
Οι στρατηγικές hedging για τους έχοντες γνώση ή επενδυτικό σύμβολο, στο κομμάτι του χαρτοφυλακίου που θα αποφασιστεί η διακράτηση του, είναι απαρραίτητες.
Τέλος, η μετακίνηση μέρους του χαρτοφυλακίου στα επενδυτικά καταφύγια του χρυσού, ιαπωνικού γεν και του ελβετικού φράγκου είναι μια κλασσική λύση.
Τα οχυρά
Χρυσός
Οι επενδυτές του χρυσού απολαμβάνουν αυτές τις μέρες τιμές πάνω από τα 1500 δολάρια /ουγγιά, με σαφές τεχνικό ζητούμενο την ανοδική διάσπαση των 1548 δολαρίων/ ουγγιά σε weekly βάση, συνθήκη η οποία «ανοίγει» το διάγραμμα προς νέα υψηλά επίπεδα, πέριξ των τιμών του Απριλίου του 2013.
Ελβετικό φράγκο
Το ελβετικό φράγκο κατέχει τον τίτλο του νομίσματος με τις καλύτερες επιδόσεις κατά τους τελευταίους τέσσερις κύκλους μειώσεων των επιτοκίων.
Το νόμισμα ήδη καλπάζει, είτε το εξετάσει κανείς σε συνάρτηση με το ευρώ, είτε με το δολάριο και όσο η επιβράδυνση του ρυθμού της παγκόσμιας ανάπτυξης θα στέκεται σαν δαμόκλειος σπάθη πάνω από τις αγορές, προφανώς το ελβετικό φράγκο θα ανοίγει την αγκαλιά του σε όλο και περισσότερους αγχωμένους επενδυτές.
Παρόλο που δεν είναι το μόνο νόμισμα με χαρακτηριστικά επενδυτικού καταφυγίου, εντούτοις το πλεόνασμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών της Ελβετίας -ανέρχεται στο 10% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος κι είναι τρεις φορές μεγαλύτερο από το αντίστοιχο της Ιαπωνίας- καθιστά το φράγκο ακαταμάχητο, ακόμα και απέναντι του ισχυρότερου ανταγωνιστή του, του γιέν.
Από τεχνικής πλευράς, η διάσπαση του 0,9694 για το ζεύγος USD/CHF θα ανοίξει το δρόμο του ζεύγους για τη ζώνη του 0.9540-0,9586, ενώ όσον αφορά το ζεύγος EUR/CHF, η διάσπαση εδώ και μέρες του 50αρη σε επίπεδο monthly διαγράμματος- όπερ η ζώνη του 1,1087-άνοιξε το διάγραμμα για άλλα νούμερα.
Η διάσπαση του 1,0948 οριοθετεί πλέον τη νέα αντίσταση στο 1,0840, το τελευταίο προπύργιο πριν τα νούμερα πέριξ του 1,0660.
Γιέν
Όσον αφορά τους κυνηγούς του γιέν, το στοίχημα εδώ και καιρό είναι το ζεύγος usd/jpy να πλησιάσει τη σημαντική ζώνη του 104,08, η διάσπαση της οποίας θα προσφέρει 3-4 extra φιγούρες ενίσχυσης στο γιεν, ενώ η τεχνική εικόνα του ζεύγους eur/jpy από τη στιγμή που έσπασε τη γραμμή τάσης στο 120,67 έχει ανοίξει το δρόμο για το 115,06, με την εικόνα να αναιρείται φυσικά αν επανακτηθεί η γραμμή τάσης.
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή, ή προτροπή για αγορά ή πώληση των αναφερομένων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται, βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, καμία διασφάλιση δεν δίνεται ότι είναι ακριβείς ή πλήρεις και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
