Η διαχείριση μιας κρίσης προϋποθέτει σειρά ενεργειών προκειμένου να είναι αποτελεσματική και να μην καταλήγει να θρηνούμε θύματα επισημαίνει ο πρώην υπουργός Μιχάλης Χρυσοχοΐδης μιλώντας στο liberal.gr τονίζοντας πως στην περίπτωση της τραγωδίας στο Μάτι δεν έγιναν αυτά που έπρεπε από την ηγεσία και κυρίως δεν υπήρξε εκκένωση και απομάκρυνση των κατοίκων.
Ο κ. Χρυσοχοΐδης αναλύει τις προϋποθέσεις προκειμένου η διαχείριση κρίσεων και ειδικά η αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών να είναι αποτελεσματική ενώ σημειώνει πως πρέπει να γίνει απολογισμός και καταλογισμός ευθυνών, προσθέτοντας πως η ανάληψη της πολιτικής ευθύνης χωρίς να υπάρχουν παραιτήσεις ή αποπομπές δείχνει πως η κυβέρνηση αντιμετωπίζει και αυτό το θέμα όπως όλα τα άλλα.
Μάλιστα αναφέρει ότι διαρκώς αναζητούν εχθρούς και ρίχνουν το φταίξιμο στους άλλους και κυρίως στο «παλαιό σύστημα». «Λένε ουσιαστικά πως φταίνε άλλοι και ότι η σημερινή κυβέρνηση είναι θύμα της πραγματικότητα που παρέλαβε, όπως π.χ. πράττει με το αφήγημα της άναρχης δόμησης» προσθέτει σημειώνοντας όμως παράλληλα πως κάποια στιγμή «οι άνθρωποι γυρίζουν την πλάτη» σε αυτά τα αφηγήματα .
«Η ανοχή εξαντλείται και οι πολίτες αναζητούν το μέλλον τους» τονίζει και παραπέμπει στη «συνάντηση το βράδυ της Δευτέρας στο κέντρο επιχειρήσεων της Πυροσβεστικής» δηλώνοντας πως δεν μπορείς να αντιμετωπίζεις τα πάντα με όρους επικοινωνίας, πολύ δε περισσότερο όταν υπάρχουν τόσοι νεκροί.
Συνέντευξη στον Τάσο Ευαγγελίου
Έχετε διατελέσει υπουργός Δημόσιας Τάξης και κορυφαίος υπουργός σε πολλές κυβερνήσεις. Υπήρξε ορθή διαχείριση της κρίσης στην υπόθεση της πυρκαγιάς το Μάτι όπως υποστηρίζει η σημερινή κυβέρνηση;
Όταν το αποτέλεσμα μιας καταστροφής είναι τόσο θανατηφόρο όσο το προχθεσινό, τότε οφείλουμε, ακριβώς για να τιμήσουμε τη μνήμη των αδικοχαμένων ψυχών, τους συγγενείς τους και τις οικογένειές τους, τους πληγέντες πολίτες της περιοχής που έχασαν το βίος τους, να αποτιμούμε κάθε φορά και να αξιολογούμε τον τρόπο διαχείρισης της κρίσης, έτσι ώστε κάθε φορά να γινόμαστε καλύτεροι, αποτελεσματικότεροι και χρησιμότεροι για τους συμπολίτες μας. Αυτό θα προσπαθήσω να κάνω απαντώντας στο ερώτημα σας.
Η διαχείριση κρίσεων και ιδιαίτερα η αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών απαιτεί τρεις προϋποθέσεις για να είναι αποτελεσματική.
Η πρώτη αφορά το προσωπικό το οποίο καλείται κάθε φορά να συμμετάσχει. Εκεί απαιτείται να υπάρχει ένας επικεφαλής έμπειρος και ικανός αξιωματικός. Και τούτο διότι θα κληθεί να λάβει πολύ σοβαρές αποφάσεις και να οργανώσει τις δυνάμεις ώστε η επιχειρησιακή προσπάθεια που θα καταβληθεί να έχει αποτέλεσμα. Πρέπει αυτός και οι συνεργάτες του να αξιολογήσουν τον κίνδυνο και την απειλή με τρόπο τέτοιο ώστε να αποτραπεί η να ελαχιστοποιηθεί η όποια ζημιά.
Η δεύτερη αφορά στην εξοικείωση και γνώση γύρω από την διαχείριση .Να υπάρχει ετοιμότητα μέσα από διαρκείς ασκήσεις που θα αντιμετωπίζουν όλα τα πιθανά ενδεχόμενα ώστε οποιοδήποτε περιστατικό, ακόμη και το πιο ακραίο, να μην είναι κάτι πρωτόγνωρο. Απαιτείται διαρκής εξάσκηση και εκπαίδευση. Απαιτείται εισαγωγή νέων τεχνολογιών όπως και νέων μεθόδων.
Η τρίτη προϋπόθεση αφορά στην επικοινωνία αυτών που διαχειρίζονται μια κρίση με τους πολίτες. Οι πολίτες πρέπει να είναι ανά πάσα στιγμή ενήμεροι. Να δέχονται μηνύματα, από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, από τα social media, από την κινητή τηλεφωνία, ώστε να γνωρίζουν πως πρέπει να δράσουν είτε για τη προστασία της περιουσίας τους είτε της ζωής τους.
Η πυρκαγιά που εκδηλώθηκε με σφοδρότητα στην Αν Αττική φαίνεται ότι πήρε γρήγορα ανεξέλεγκτες διαστάσεις και στάθηκε αδύνατος ο έλεγχος της από τη πρώτη στιγμή. Το κρίσιμο ερώτημα είναι: Από τη στιγμή που διαπιστώθηκε και αξιολογήθηκε ως ανεξέλεγκτη, τι αποφάσεις ελήφθησαν από τους αρμόδιους του επιτελικού συντονιστικού κέντρου και σε τι ενέργειες διεξάχθηκαν οι εναέριες και χερσαίες δυνάμεις;
Είναι βασανιστικό το ερώτημα, ποιες αποφάσεις ελήφθησαν, με ποια διάταξη μάχης και με ποια μέσα αντιμετωπίστηκε η εξελισσόμενη καταστροφή υπό τα όμματα όλων των αρμοδίων μέσα στον οικισμό στο Μάτι;
Γιατί δεν ελήφθη η αυτονόητη πρωτοβουλία - απόφαση να διαταχθούν δυνάμεις για να διασωθούν άνθρωποι.
Ήταν τελικά δύσκολο να γίνει εκκένωση;
Επαναλαμβάνω είναι βασανιστικό αυτό το ερώτημα. Με απασχολεί πάρα πολύ. Γιατί δεν διατάχθηκε εκκένωση; Αυτό είναι το πρώτο και βασικό μέλημα κάθε επιχείρησης αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών. Όταν θα γίνει επιχειρησιακός απολογισμός πέραν των άλλων ευθυνών, αυτό το σημείο θα αποτελέσει κομβικό ζήτημα και οφείλει να τύχει σοβαρότατης αξιολόγησης. Κόστισε ζωές.
Με βασανίζει επίσης το ερώτημα γιατί εν πάσει περιπτώσει δεν μεταδόθηκαν μαζικά μηνύματα μέσω των ΜΜΕ έτσι ώστε να κινητοποιηθούν οι πολίτες για άμεση απομάκρυνση, να ενεργοποιηθούν εθελοντές διασώστες, καθώς και οι υπηρεσίες όλων των εμπλεκομένων φορέων. Τα υπόλοιπα περί χρόνου που δεν υπήρχε και τα περί αυθαιρέτων κτισμάτων δεν μπορώ να τα αξιολογήσω ως σοβαρά εμπόδια. Αναλογιστείτε ότι μόνο για έναν άνθρωπο, που από χόμπι κάνει ορειβασία στον Όλυμπο και εγκλωβίζεται σε χαράδρα συνδράμουν δεκάδες διασώστες για τη διασώσή του. Και σωστά. Τι πρέπει να κάνουμε για χιλιάδες πολίτες που καίγονται;
Ούτε λίγο ούτε πολύ όμως από την κυβέρνηση λένε πως φταίει η άναρχη δόμηση και οι εμπρηστές που προκάλεσαν την πυρκαγιά.
Ο εμπρησμός δεν συνδέεται ούτε με την κατάσβεση ούτε με την εκκένωση. Είτε είναι εμπρησμός είτε αμέλεια, είτε ατύχημα, όπως δείχνει να είναι σε αυτή την τραγική περίπτωση, η διάσωση δεν συνδέεται με την αιτία πρόκλησης της καταστροφής. Ως προς την άναρχη δόμηση το Μάτι είναι έτσι 60 με 70 χρόνια. Είναι μια πραγματικότητα δεν είναι σημερινά τα δεδομένα. Άρα τα όποια επιχειρησιακά σχέδια έπρεπε να έχουν λάβει υπόψη αυτή την κατάσταση. Ας υποθέσουμε ότι δεν ήταν οικισμός. Ήταν ένα μεγάλο περιαστικό δάσος κοντά στη θάλασσα. Και είχε κόσμο πολύ. Είχε για παράδειγμα μια συναυλία. Τι θα γινόταν θα αφήναμε τον κόσμο να καεί. Θα τον αφήναμε να πάει για παράδειγμα προς τη θάλασσα ή προς μια κατεύθυνση χωρίς οδηγίες; Οι αποφάσεις για διάσωση,εκκένωση κλπ είναι πολύ σοβαρές,λαμβάνονται από τις ηγεσίες και σώζουν ζωές.
Ο υπουργός Δημοσίας Τάξεως είπε πως δεν βλέπει κάποιο λάθος σοβαρό να έχει γίνει
Δυστυχώς, όπως βλέπει όλη η Ελλάδα, η πραγματικότητα είναι εντελώς αντίθετη!
Ο πρωθυπουργός ανέλαβε την πολιτική ευθύνη. Τι σημαίνει αυτό τελικά;
Εδώ και λίγα χρόνια υπάρχει μια αντίληψη που κυριάρχησε και σε μεγάλο τμήμα της ελληνικής κοινωνίας, δηλαδή ότι υπήρξε ένα πολιτικό σύστημα φθαρμένο που δημιούργησε πολλά προβλήματα στη χώρα και τους πολίτες. Και ότι αυτό το σύστημα έπρεπε να φύγει για να έρθει το νέο. Αυτό οδήγησε σε μια παρατεταμένη ανοχή στη σημερινή κυβέρνηση.
Εγώ ξέρω ένα πράγμα. Όταν συμβαίνει κάτι κακό πρώτα ζητάς συγνώμη. Άσχετα αν φέρεις άμεση ευθύνη. Έχουν χαθεί παιδιά,έχουν χαθεί αθώοι. Ζητάς μια συγνώμη. Η ανάληψη πολιτικής ευθύνης δεν αρκεί ως φράση, πρέπει να συνοδεύεται από μια πράξη με ισχυρό συμβολισμό. Φεύγεις, παραιτείσαι ή αποπέμπεσαι από τα καθήκοντά σου. Αυτή είναι η σκληρή πραγματικότητα της πολιτικής όταν συμβαίνει κάτι για το οποίο μπορεί να μην ευθύνεσαι προσωπικά αλλά όταν υπάρχει μια μεγάλη ζημιά οφείλεις να το κάνεις ή να το υποστείς. Θυμίζω το 1999 όταν με την υπόθεση Οτσαλάν έφυγαν τρεις κορυφαίοι υπουργοί διότι ο Πρωθυπουργός θεώρησε τότε ότι δεν διαχειρίστηκαν σωστά την υπόθεση και εκτέθηκε η Ελλάδα.
Επικαλέστηκαν την ώρα της κρίσης όμως
Η κρίση τελείωσε. Τώρα έχει μείνει το μακάβριο έργο της ανεύρεσης των αγνοούμενων και ο πόνος των συγγεμών και των φίλων για τους αδικοχαμένους αυτής της εθνικής τραγωδίας. Αυτή η δικαιολογία δεν ισχύει πλέον.
Νομίζω όμως και όλα αυτά που έγινα είναι μέρος μιας νοοτροπίας. Η μη αποδοχή του λάθους η μη συγνώμη η μη παραίτηση εντάσσεται στη λογική πως για όλα φταίνε οι προηγούμενοι για όλα φταίνε κάποιοι άλλοι. Για κάθε θέμα φταίνε κάποιοι άλλοι και κυρίως το παλιό σύστημα. Αυτή είναι λογική τους από την αρχή.
Αυτή όμως η τακτική έχει εξαντληθεί και δεν αποδίδει.Δείτε για παράδειγμα εκείνη τη συνάντηση το βράδυ της Δευτέρας στο κέντρο επιχειρήσεων της Πυροσβεστικής. Πίστεψαν ότι με την παρουσία του Πρωθυπουργού θα κάλυπταν κάθε πτυχή της επιχειρησιακής και αυτό δείχνει τη νοοτροπία που διέπει το κυβερνητικό επιτελείο.
Δεν είναι λίγοι αυτοί που υποστηρίζουν πως η κυβέρνηση διαχειρίζεται κυνικά αυτή την τραγωδία
Τη διαχειρίζεται με τον τρόπο που διαχειρίζεται όλα τα θέματα. Λένε ουσιαστικά πως φταίνε άλλοι και ότι η ημερινή κυβέρνηση είναι θύμα της πραγματικότητα που παρέλαβε, όπως πχ πράττει με το αφήγημα της άναρχης δόμησης. Ωστόσο κάποια στιγμή οι άνθρωποι γυρίζουν τη πλάτη. Η ανοχή εξαντλείται και οι πολίτες αναζητούν το μέλλον τους.
