Της Σοφίας Βούλτεψη*
Αναξιοπιστία, ψέματα, στρεψοδικίες: Μια ματιά στις κατά καιρούς δηλώσεις του Πάνου Καμμένου αποδεικνύει πως σχεδόν τρία χρόνια τώρα διαψεύδει συνεχώς τον εαυτό του. Πότε «δεν έχει καμιά αρμοδιότητα», πότε «αναλαμβάνει την ευθύνη», πότε «δεν υπάρχουν απευθείας αναθέσεις» ενώ αυτές παίρνουν και δίνουν, πότε τα εκατομμύρια παραμένουν στάσιμα την ώρα που οι μήνες περνούν. Μερικά παραδείγματα θα σας πείσουν:
- Πάνος Καμμένος, 22 Σεπτεμβρίου 2018 στο Twitter: «Δεν είχα ποτέ καμία αρμοδιότητα στο προσφυγικό, ούτε σε κονδύλια Ε.Ε.».
- Πάνος Καμμένος, 8 Φεβρουαρίου 2016, συνέντευξη Τύπου: «Στο πλαίσιο της εβδομαδιαίας ενημέρωσης, όπως σας είχαμε υποσχεθεί με την ανάληψη της ευθύνης από την πλευρά του υπουργείου Εθνικής Άμυνας…», «Θέλω να διευκρινίσω και να ξεκαθαρίσω ότι το υπουργείο Εθνικής Άμυνας ανέλαβε την τελευταία στιγμή, προκειμένου -με τις δυνατότητες που έχουν οι Ένοπλες Δυνάμεις- να ολοκληρώσει μία υποχρέωση του κράτους».
- Πάνος Καμμένος, 16 Φεβρουαρίου 2016, συνέντευξη Τύπου: «Δεν υπάρχει πουθενά απευθείας ανάθεση. Θα γίνουν παντού διαγωνισμοί, έστω και πρόχειροι, με τις προϋποθέσεις ότι θα προηγηθεί η εντοπιότητα, ιδίως για τη σίτιση, αλλά βεβαίως και οι απαιτούμενες από την Ευρωπαϊκή Ένωση πιστοποιήσεις».
- Πάνος Καμμένος, 25 Φεβρουαρίου 2016, συνέντευξη Τύπου: «Στο πλαίσιο της ενημέρωσης που έχουμε συμφωνήσει από τη στιγμή που οι Ένοπλες Δυνάμεις και το υπουργείο Εθνικής Άμυνας ανέλαβαν το θέμα του μεταναστευτικού, θα σας κάνουμε μία πρώτη ενημέρωση». «Εμείς έχουμε αναλάβει την κατασκευή υποδομών, τη διεύθυνση και τον συντονισμό των κέντρων σε συνεργασία με την Υπηρεσία Ασύλου και την Υπηρεσία Πρώτης Υποδοχής αποκλειστικά όσον αφορά τη μεταφορά από τα hotspots των νησιών στα relocation centers, σε Σχιστό και Διαβατά, τη διαμονή -όχι την καθαριότητα, την οποία έχουν οι τοπικοί δήμοι- και τη σίτιση. Θα σας πω ότι μόνο σε Σχιστό και Διαβατά προσφέρουμε 7.000 μερίδες και σύνολο 10.900 μερίδες καθημερινά».
- Γενικό Επιτελείο Στρατού, ανακοίνωση, 23 Αυγούστου 2016: «Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 96 του Ν. 4368/16, έχουν ανατεθεί στις Ε.Δ. οι αρμοδιότητες σύναψης και υλοποίησης παρακολούθησης συμβάσεων με αντικείμενο τη σίτιση προσφύγων - μεταναστών στα υφιστάμενα Κέντρα - Δομές Φιλοξενίας».
- Υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης, ανακοίνωση για τα κονδύλια για το προσφυγικό, 2 Νοεμβρίου 2017: Στους πίνακες που παρατίθενται, το υπουργείο Άμυνας έχει τη μερίδα του λέοντος με ποσοστό 41% και ακολουθούν η ΕΛ.ΑΣ. (20%), το υπουργείο Ναυτιλίας (14%), η Υπηρεσία Ασύλου (9,5%) και τα ποσοστά βαίνουν μειούμενα.
- Νόμος υπ' αριθμ. 4375, ΦΕΚ Α 51/3-4-2016, άρθρο 74: «Δαπάνες που εκτελέστηκαν προς μεταφορά προσφύγων και μεταναστών, που διενεργήθηκαν εντός των ορίων της Ελληνικής Επικρατείας από την 1η Δεκεμβρίου 2015 έως και τη δημοσίευση του παρόντος από ΚΤΕΛ και ΚΤ.ΕΛ Α.Ε. των Περιφερειών της χώρας ή τουριστικά γραφεία, λόγω του κατεπείγοντος χαρακτήρα τους θεωρούνται νόμιμες και εξοφλούνται κατά παρέκκλιση κάθε αντίθετης γενικής ή ειδικής διάταξης νόμου». Οι δαπάνες αφορούν, όπως σαφώς αναφέρεται στον νόμο, «το υπουργείο Εθνικής Άμυνας για το χρονικό διάστημα από 10 Μαρτίου 2016 έως και τη δημοσίευση του παρόντος, καθ' υπέρβαση των εγγεγραμμένων στον προϋπολογισμό τους πιστώσεων και καλύπτονται από πιστώσεις του κρατικού προϋπολογισμού». Αναφέρεται επίσης ότι «το άρθρο 96 του ν. 4368/2016 (Α'' 21), καθώς και οι διαδικασίες χρηματοδότησης δαπανών που αναλαμβάνονται από το υπουργείο Εθνικής Άμυνας εξακολουθούν να ισχύουν». (Ως γνωστόν, το περίφημο άρθρο 96 αφορά τις απευθείας αναθέσεις).
- Πάνος Καμμένος, 24 Σεπτεμβρίου 2018, συνέντευξη Τύπου: «Προφανώς η διαχείριση των εκτάκτων κονδυλίων είναι πιο άμεση, αφού ο μόνος εμπλεκόμενος μετά την έγκριση της Κομισιόν είναι το ΥΠΕΘΑ, χωρίς να μεσολαβούν οι υπηρεσίες άλλου υπουργείου» (…) «καθώς και στην πεποίθηση που υπάρχει απόλυτα δικαιολογημένα στον κόσμο ότι το ΥΠΕΘΑ είναι σαφώς το πιο οργανωμένο μέρος της ελληνικής δημόσιας διοίκησης, η δε διασπορά αυτού με μονάδες ανά τη χώρα δικαιολογούσε και τη σχετική παρέμβασή του».
- Ευρωπαϊκή Επιτροπή, έγκριση επιπλέον έκτακτης χρηματοδότησης ύψους 82,6 εκατ. ευρώ, 22 Ιουλίου 2016: 58,4 εκατ. ευρώ για το υπουργείο Άμυνας και 24,2 εκατ. ευρώ για το υπουργείο Υγείας.
- Πάνος Καμμένος, 25 Φεβρουαρίου 2016, συνέντευξη Τύπου: «Στο σημείο αυτό θα σας πω ότι, επειδή γράφτηκαν και ορισμένα πράγματα, ήδη από το ΓΕΕΘΑ προς τα Επιτελεία έχουν ξεκινήσει οι διαδικασίες των διαγωνισμών για τη σίτιση, με τις προδιαγραφές που προβλέπει η Ευρωπαϊκή Ένωση».
- Πάνος Καμμένος, 24 Σεπτεμβρίου 2018: «Κατ'' αρχήν, όπως προκύπτει από το οικείο νομοθετικό πλαίσιο και ειδικότερα από τον ν. 4368/16 (άρθ. 96) με το οποίο θεσμοθετήθηκε η συνδρομή των Ενόπλων Δυνάμεων στη διαχείριση της προσφυγικής-μεταναστευτικής κρίσης, το υπουργείο Εθνικής Άμυνας κλήθηκε να συνδράμει σε μια δύσκολη περίσταση για τη χώρα, ενώ στον νόμο ειδικότερα περιγράφεται ότι το υπουργείο Εθνικής Άμυνας δύναται κατά παρέκκλιση κάθε άλλης διάταξης (ήτοι πέραν της αποστολής του) να προβαίνει σε όλες τις αναγκαίες ενέργειες για την κάλυψη των αναγκών προσφύγων - μεταναστών σε ό,τι αφορά τη διαμονή, σίτιση, μεταφορά και υγειονομική περίθαλψη. Παράλληλα, ο νομοθέτης, αναγνωρίζοντας τη φύση των αναγκών που το υπουργείο θα καλούνταν να καλύψει, προέβλεψε τη δυνατότητα σύναψης συμβάσεων με τη διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση προκήρυξης διαγωνισμού, η οποία άλλωστε ως διαδικασία υφίσταται και στον ισχύοντα νόμο περί προμηθειών (ν. 4412/16 - έναρξη ισχύος Αύγ. ''16).
- Δ. Βίτσας, 17 Σεπτεμβρίου 2018, Ρ/Σ «Alpha 98.9»: «Ένα μεγάλο κομμάτι δόθηκε και το διαχειρίστηκε το υπουργείο Εθνικής Άμυνας».
Δυστυχώς, στη χώρα όπου ανθεί η φαιδρά πορτοκαλέα είναι δυνατόν ένας υπουργός -και μάλιστα ο υπουργός Άμυνας- να δηλώνει στις 22 Σεπτεμβρίου 2018 ότι ουδέποτε είχε αρμοδιότητα στο προσφυγικό και σε κονδύλια της Ε.Ε., ενώ από το 2016 υπερηφάνως ανακοινώνει την αρμοδιότητά του και αφού δύο μέρες αργότερα, στις 24 Σεπτεμβρίου 2018, σε ακόμη μία συνέντευξη Τύπου, δίνει πλήρεις λεπτομέρειες για τα θέματα στα οποία… δεν είχε την παραμικρή αρμοδιότητα, επικαλούμενος μάλιστα και τον νόμο που του έδινε την αρμοδιότητα!
Και το χειρότερο: Ο άνθρωπος αυτός ισχυρίστηκε ότι οι διάφορες συμβάσεις φέρουν τις υπογραφές των αρχηγών και όχι τη δική του - λες και ήταν δυνατόν σε μια Δημοκρατία οι αρχηγοί ΓΕΣ, ΓΕΝ και ΓΕΑ να συνάπτουν συμβάσεις ερήμην του πολιτικού τους προϊσταμένου.
Τι είπε ο Π. Καμμένος στις 24 Σεπτεμβρίου 2018
Στη συνέντευξη Τύπου -άλλη μία- που ο κ. Καμμένος έδωσε τη Δευτέρα 24 Σεπτεμβρίου 2018, δήλωσε:
«Με μέριμνα του ΥΠΕΘΑ, λοιπόν, έχουν υπογραφεί μέχρι σήμερα πέντε (5) Συμφωνίες Χρηματοδότησης απευθείας με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή µέσω του Μηχανισμού Έκτακτης Βοήθειας (Emergency Assistance-EMAS) του Ταμείου Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης (Asylum, Migration & Integration Fund-AMIF) και του Ταμείου Εσωτερικής Ασφάλειας (Internal Security Fund-ISF) συνολικού προϋπολογισμού περί τα 100 εκατομμύρια ευρώ, εκ των οποίων δύο (2) για το χρονικό διάστημα 1-2-2016 έως 31-7-2016, δύο (2) για το διάστημα 1-08-2016 έως 28-2-2017 (μία εξ αυτών που αφορούσε την ενδοχώρα παρατάθηκε για ορισμένες δομές μέχρι 31-07-2017) και μία για το διάστημα 01-09-2017 έως 28-02-2018, από τα οποία ποσό περί τα 90 εκατομμύρια ευρώ έχει αναλωθεί, µέσω του μηχανισμού ελέγχου και υποβολής δαπανών στο πλαίσιο των Συμφωνιών Επιχορήγησης απευθείας µε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (EMAS), όπως αναφέρεται ανωτέρω».
Σταμάτησαν να τρώνε οι μετανάστες;
Πώς γίνεται, όμως, στην απάντηση που μου δόθηκε να αναφέρεται ότι το συνολικό ποσό των τεσσάρων Συμφωνιών Χρηματοδότησης (έως 28/2/2017) να είναι σχεδόν 93 εκατομμύρια ευρώ και το συνολικό ποσό πέντε Συμφωνιών (η πέμπτη από 1/9/2017 ως 28/2/2018 να είναι πάλι «περί τα 100 εκατ. ευρώ»; Και τι έχει συμβεί μετά τις 28 Φεβρουαρίου 2018;
Σταμάτησαν να τρώνε οι μετανάστες; Προφανώς όχι! Διότι, στη συνέντευξη της 24ης Σεπτεμβρίου, ο κ. Καμμένος είπε πως «σε περίπτωση που δεν υπήρχαν οι Ένοπλες Δυνάμεις τα τινά θα ήταν δύο χωρίς καμία διάθεση υπερβολής, είτε οι άνθρωποι θα ήταν νηστικοί και θα εξεγείρονταν διαρκώς, είτε θα γίνονταν απευθείας αναθέσεις χωρίς καμία διεργασία (ούτε καν αυτή για την οποία εγκαλείται το ΥΠΕΘΑ) και έλεγχο (κατά το μάλλον από κάποιες ΜΚΟ)»!
Τροπολογία απευθείας αναθέσεων
Επιπλέον, στη συνέντευξή του της 24ης Σεπτεμβρίου, ο κ. Καμμένος μας είπε πως με τον νόμο 4368/2016 (άρθρο 96) «θεσμοθετήθηκε η συνδρομή των Ενόπλων Δυνάμεων στη διαχείριση της προσφυγικής-μεταναστευτικής κρίσης» (άλλο τώρα που δύο μέρες νωρίτερα έγραφε στο Τουίτερ πως δεν έχει καμιά σχέση).
Η αλήθεια είναι πως το συγκεκριμένο άρθρο απλώς ήταν μια εκπρόθεσμη τροπολογία που το ίδιο το υπουργείο Άμυνας είχε καταθέσει, με γενικό αριθμό 244 και ειδικό αριθμό 48, το απόγευμα της 19ης Φεβρουαρίου 2016. Δεν πρόκειται δηλαδή για τον «νόμο 4368/16», ο οποίος άλλωστε αφορούσε το περίφημο «Παράλληλο Πρόγραμμα» του Τσίπρα (το θυμάστε, έ;), αλλά για μια τροπολογία που στο ΦΕΚ έγινε άρθρο με δικό του τίτλο («Συνδρομή του υπουργείου Εθνικής Άμυνας στη διαχείριση της προσφυγικής κρίσης και σύσταση συντονιστικού οργάνου»).
Και το συγκεκριμένο άρθρο δεν ρύθμιζε τίποτε άλλο εκτός από τις απευθείας αναθέσεις! Περί αυτής της «συνδρομής» ομιλούμε. Και για του λόγου το αληθές, επαναλαμβάνουμε το συγκεκριμένο άρθρο:
«Το υπουργείο Άμυνας δύναται κατά παρέκκλιση κάθε άλλης διάταξης να προβαίνει σε όλες τις αναγκαίες ενέργειες ή να συνάπτει με τρίτους συμβάσεις εκτέλεσης έργων, παροχής υπηρεσιών, προμήθειας αγαθών ή μισθώσεων σχετικά με την ίδρυση, κατασκευή και συντήρηση των Κέντρων Πρώτης Υποδοχής (ΚΕΠΥ), Κέντρων Υποδοχής και Ταυτοποίησης (ΚΥΤ) και των Ανοικτών Δομών Προσωρινής Υποδοχής και Φιλοξενίας προσφύγων και μεταναστών και τη λειτουργία των Κέντρων και των Δομών αυτών, αποκλειστικά σε ό,τι αφορά τη μεταφορά, διαμονή, σίτιση και υγειονομική περίθαλψη των προσφύγων και μεταναστών. Η διαδικασία σύναψης συμβάσεων του προηγουμένου εδαφίου δύναται, για λόγους κατεπείγουσας και απρόβλεπτης ανάγκης, λαμβανομένων υπόψη και λόγων εθνικής ασφαλείας ή δημόσιας τάξης, οι οποίοι ειδικώς αιτιολογούνται, να διενεργείται κατόπιν διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση προκήρυξης διαγωνισμού, κατά παρέκκλιση κάθε άλλης διάταξης της εθνικής νομοθεσίας, με την επιφύλαξη εφαρμογής της νομοθεσίας της Ε.Ε. για τις δημόσιες συμβάσεις. Οι δαπάνες για τις δράσεις που αναλαμβάνονται στο πλαίσιο της παραγράφου 1 θα καλύπτονται από πιστώσεις είτε του τακτικού προϋπολογισμού, είτε του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων καθ' υπέρβαση των εγγεγραμμένων πιστώσεων του ΥΠΕΘΑ».
Παίρνουν και δίνουν οι απευθείας αναθέσεις
Είπε στις 24 Σεπτεμβρίου ο κ. Καμμένος: «Οι ακολουθούμενες διαγωνιστικές διαδικασίες αφορούσαν σε ανοικτούς διαγωνισμούς και σε διαδικασίες διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση προκήρυξης διαγωνισμού και όχι σε απευθείας αναθέσεις».
Η αλήθεια είναι πως στους Πίνακες που έλαβα από το υπουργείο Άμυνας οι «απευθείας αναθέσεις μέσω οικονομικών προσφορών» παίρνουν και δίνουν.
Είπε επίσης: «Δεν θα πρέπει δε, να ξεχνάμε ότι μιλάμε για την ελληνική αγορά, ήτοι μια αγορά με περιορισμένο εύρος ιδιαίτερα στη νησιωτική χώρα, όπου οι προμηθευτές δεν είναι τόσο πολλοί, ενώ σε πολλές ακόμη περιπτώσεις όπου φάνηκε στην αρχή να λειτουργεί ο ανταγωνισμός στην πορεία είχαμε συμπράξεις (κοινοπραξίες) ανταγωνιστών που διεκδικούσαν από κοινού τις συμβάσεις, κάτι που ήταν εκτός σφαίρας επιρροής των Ενόπλων Δυνάμεων».
Ώστε έτσι; Οι «Ένοπλες Δυνάμεις» (στις οποίες κατά ντροπιαστικό τρόπο πετά το μπαλάκι ο πολιτικός τους προϊστάμενος) δεν μπορούν (βέβαια) να επηρεάσουν τις κοινοπραξίες των ανταγωνιστών (δηλαδή τα καρτέλ!).
Στην προσπάθειά του μάλιστα να δικαιολογήσει ότι τρία χρόνια μετά συνεχίζονται οι «έκτακτες και απρόβλεπτες ανάγκες», ο κ. Καμμένος είπε: «Από έναρξη εμπλοκής του ΥΠΕΘΑ και συγκεκριμένα του ΓΕΣ στο προσφυγικό-μεταναστευτικό και ειδικότερα στη σίτιση αυτών των ανθρώπων, αναγνωρίστηκε άμεσα η ανάγκη μετάβασης σε ομαλό τρόπο σύναψης συμβάσεων μετά τους αρχικούς πρώτους μήνες που αναγκαστικά έλαβε χώρα η διαδικασία με το ως άνω νομοθετικό πλαίσιο. Ως εκ τούτου, άμεσα μετά την αναγνώριση της ανάγκης αυτής, συντάχθηκε τεύχος δημοπράτησης και δημοσιεύθηκε ανοιχτός δημόσιος διαγωνισμός (62/2016) την 28/07/2016 (ΑΔΑ:ΩΛΝΕ6-ΣΩΓ) για συνολικά 43 δομές νησιών-ενδοχώρας που ήταν υπό τη ευθύνη του ΓΕΣ και το συνολικό ποσό ανερχόταν σε 84 εκατ. ευρώ. Ο εν λόγω διαγωνισμός κατέληξε άγονος και εν τέλει ματαιώθηκε κατόπιν των πολλαπλών ενστάσεων/προδικαστικών προσφυγών που είχαν υποβληθεί. Κρίνεται σκόπιμο δε όπως επισημανθεί ότι ο ως άνω διαγωνισμός είχε προκηρυχθεί παρά τις εντονότατες αντιδράσεις από τις τοπικές κυρίως κοινωνίες ότι αποκλείονταν εμμέσως από τους διαγωνισμούς (βάσει όρων περί ISO, πιστοποιητικών κ.λπ. που απαιτούν οι διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας) τοπικές επιχειρήσεις, αντιδράσεις που εκφράστηκαν πέρα από τους τοπικούς φορείς και από φορείς ακόμη και της συμπολίτευσης».
Τι κρίμα! Κηρύχθηκε άγονος ο διαγωνισμός. Και οι τοπικές κοινωνίες αντιδρούσαν, διότι αποκλείονταν λόγω… ISO! (Από το πολύ το ISO, έχουμε γίνει διεθνώς ρεζίλι!).
Αλλά ο ίδιος ο Πάνος Καμμένος, στις 16 Φεβρουαρίου 2016, στο «Star» και στην εκπομπή «Στον Ενικό» του Ν. Χατζηνικολάου είχε δηλώσει: «Κανείς δεν θα αναλάβει τη σίτιση των μεταναστών με απευθείας ανάθεση. Θα υπάρξουν μόνο διαγωνισμοί σε τοπικό επίπεδο για την ενίσχυση της τοπικής οικονομίας και σε ευρύτερο επίπεδο, στη βάση των στάνταρντ που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση».
Οπότε, συνέβη αυτό που ο ίδιος ο κ. Καμμένος μας περιέγραψε στη συνέντευξη Τύπου: «Πέραν αυτών, σημειώνεται ότι ενώ στις αρχικές διαγωνιστικές διαδικασίες υπήρχε έστω στοιχειώδης ανταγωνισμός (δύο ή τρεις εταιρείες) στην πορεία των πραγμάτων αυτές έχουν συμπράξει κάνοντας κοινοπραξίες και ''''χτυπώντας'''' στα όρια της προκήρυξης τις τιμές, είτε έχουν ''''μοιράσει'''' τα νησιά μεταξύ τους, κατόπιν και ορισμένων ''''μέτρων'''' που είχαν ληφθεί από το ΥΠΕΘΑ, π.χ. για αποτροπή διεκδίκησης περισσοτέρων από δύο Κέντρα από τον ίδιο φορέα (μονοπώλιο), γεγονότα που όπως είναι αντιληπτό εκφεύγουν κατά πολύ της σφαίρας ευθύνης ή επιρροής του ΥΠΕΘΑ».
Μας είπε δηλαδή ότι «χτυπούν» τις τιμές στα όρια της προκήρυξης, χωρίς κανέναν ανταγωνισμό, με συμπράξεις και συνεννοήσεις, ενώ επιπλέον «μοιράζονται» και τα νησιά!
Αυτή είναι η κατάσταση!
Και κάτι τελευταίο, πλην όμως σημαντικό: Στις 27 Νοεμβρίου 2016, σε συνέντευξή του στο «Βήμα», ο δήμαρχος Χίου, Μανώλης Βουρνούς, είχε αναρωτηθεί: «Γιατί το υπουργείο Αμυνας δεν προσέφερε ένα από τα στρατόπεδα του νησιού; Ο Πάνος Καμμένος πηγαίνει μόνο εκεί που υπάρχουν τα φράγκα: στις κατασκευές και στη σίτιση - με μια εταιρεία κέτερινγκ που έχει έδρα στην Αθήνα και στέλνει στους μετανάστες φαγητό που δεν τρώγεται»…
Δεν θυμόμαστε να υπήρξε κάποια αντίδραση σε μια τόσο σοβαρή καταγγελία…
Ερώτηση και αίτηση κατάθεσης εγγράφων
Στις 25 Σεπτεμβρίου 2017, υπέβαλα την ακόλουθη ερώτηση στους υπουργούς Μεταναστευτικής Πολιτικής, Εθνικής Άμυνας και Υγείας. Έναν μήνα μετά -και ενώ δεν είχα λάβει απάντηση- επανακατέθεσα την ερώτηση με το πρόσθετο ερώτημα «σκοπεύετε να απαντήσετε;». Τελικώς, η απάντηση ήλθε μόνο από το υπουργείο Άμυνας, από τον τότε αναπληρωτή υπουργό Δ. Βίτσα.
Το κείμενο της ερώτησης:
Όπως έχει επανειλημμένα δηλωθεί αρμοδίως από την πλευρά αξιωματούχων της Ε.Ε., η ελληνική κυβέρνηση έχει εισπράξει διάφορα ποσά για την αντιμετώπιση της προσφυγικής - μεταναστευτικής κρίσης.
Συγκεκριμένα:
- Στις 8 Δεκεμβρίου 2016, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε ότι από τις αρχές του 2015 έχει φθάσει στην Ελλάδα ευρωπαϊκή βοήθεια ύψους 481,9 εκατ. ευρώ από το συνολικό ποσό του 1,059 δισ. ευρώ που έχει δεσμευθεί έως το 2020. Σύμφωνα με τα στοιχεία που είχε δημοσιεύσει η Επιτροπή, η Ελλάδα έχει λαμβάνειν τα εξής:
«Για το προσφυγικό η χώρα δικαιούται 509 εκατ. ευρώ στο πλαίσιο των εθνικών προγραμμάτων της επταετίας 2014-2020. Επιπλέον, από τις αρχές του 2015 έλαβε έκτακτη βοήθεια ύψους 352 εκατ. ευρώ.
Τόσο το ποσό των εθνικών προγραμμάτων (509 εκατ. ευρώ) όσο και το ποσό της έκτακτης βοήθειας (352 εκατ. ευρώ) διατίθενται μέσω του Ταμείου Ασύλου Μετανάστευσης και Ένταξης (ΤΑΜΕ) και του Ταμείου Εσωτερικής Ασφάλειας (ΤΕΑ). Οι δικαιούχοι των χρηματοδοτήσεων είναι οι ελληνικές Αρχές (συνολικά 178 εκατ. έχουν ήδη εγκριθεί σε υπουργεία, αστυνομία, ακτοφυλακή, υπηρεσία πρώτης υποδοχής), καθώς και διεθνείς και ευρωπαϊκοί οργανισμοί και ΜΚΟ (συνολικά 175 εκατ. έχουν ήδη εγκριθεί προς την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, το Ευρωπαϊκό Γραφείο Υποστήριξης Ασύλου, τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης κ.ά.).
Εξ αυτών (των 509 εκατ. ευρώ + 352 εκατ. ευρώ) έχουν καταβληθεί υπό τη μορφή προκαταβολής ή προχρηματοδοτήσεων για μία λίστα από συγκεκριμένες δράσεις περίπου 296 εκατ. ευρώ.
Εξάλλου, το Μέσο Στήριξης Εκτακτης Ανάγκης της Ε.Ε. που διαχειρίζεται ο επίτροπος Ανθρωπιστικής Βοήθειας και Διαχείρισης Κρίσεων, Χρήστος Στυλιανίδης, έχει χορηγήσει στην Ελλάδα από τις αρχές του 2016 περίπου 198 εκατ. ευρώ. Οι δικαιούχοι των χρηματοδοτήσεων είναι η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR), ο Ερυθρός Σταυρός και ακόμη 11 ευρωπαϊκές ΜΚΟ. Από αυτό το ποσό έχουν καταβληθεί τα 185,95 εκατ. ευρώ για μια σειρά από συγκεκριμένες δράσεις (βελτίωση των υφιστάμενων καταλυμάτων, κατασκευή νέων καταυλισμών πριν από τον χειμώνα, βελτίωση των συνθηκών υγιεινής, παροχή απευθείας βοήθειας στους πρόσφυγες με κουπόνια, πρόσβαση των παιδιών προσφύγων στην εκπαίδευση και παροχή βοήθειας σε ασυνόδευτους ανηλίκους).
Σημειώνεται πως οι εταίροι της Ε.Ε., διαμέσου των οποίων χορηγείται η ανθρωπιστική βοήθεια στην Ελλάδα, είναι η Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR), ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης (ΙΟΜ), ο Ερυθρός Σταυρός και ακόμη δέκα ευρωπαϊκές ΜΚΟ (International Rescue Committee, Danish Refugee Council, Medecins du Monde, OXFAM, Save the Children, Arbeiter-Samariter-Bund, Norwegian Refugee Council, Mercy Corps, CARE Germany, Terre des Hommes).
Τέλος, όσον αφορά τα κονδύλια που έχουν εγκριθεί, από τις αρχές του 2015, απευθείας προς τις ελληνικές Αρχές, και χορηγούνται μέσω του Ταμείου Ασύλου Μετανάστευσης και Ένταξης (ΤΑΜΕ) και του Ταμείου Εσωτερικής Ασφάλειας (ΤΕΑ), τη μερίδα του λέοντος έχει το υπουργείο Άμυνας με συνολικά 89 εκατ. ευρώ».
- Στις 12 Ιανουαρίου 2017, η εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής επανήλθε, αναφέροντας ότι από τις αρχές του 2015 έχουν εγκριθεί και λαμβάνονται σταδιακά για την Ελλάδα 352 εκατ. ευρώ έκτακτη βοήθεια. Όπως είπε, από το ποσό των 352 εκατ. ευρώ, περίπου το μισό (178 εκατ. ευρώ) πήγε στις ελληνικές αρχές και το άλλο μισό (174 εκατ. ευρώ) στους εταίρους της Ε.Ε. για ανθρωπιστική βοήθεια, όπως ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης (ΙΟΜ) και η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR). Είχε επίσης σημειώσει ότι έχουν εγκριθεί για την Ελλάδα 198 εκατ. ευρώ από το Μέσο Στήριξης Έκτακτης Ανάγκης της Ε.Ε. και, πέραν αυτού, η Ελλάδα δικαιούται άλλα 509 εκατ. ευρώ, στο πλαίσιο των εθνικών προγραμμάτων της επταετίας 2014-2020, ενώ, όσον αφορά τις εκταμιεύσεις που είχαν γίνει ως τότε, ανέφερε ότι είχαν καταβληθεί υπό τη μορφή προκαταβολής ή προχρηματοδοτήσεων, 295 εκατ. ευρώ, τόσο στις ελληνικές αρχές, όσο και στους εταίρους ανθρωπιστικής βοήθειας της Ε.Ε., εκ των οποίων τα 70 εκατ. προέρχονταν από το πλαίσιο του εθνικού προγράμματος (των 509 εκατ. ευρώ). Από τα 198 εκατ. ευρώ που είχαν εγκριθεί για την Ελλάδα από το Μέσο Στήριξης Έκτακτης Ανάγκης της Ε.Ε., είχαν καταβληθεί τα 185,95 εκατ. ευρώ.
- Στις 10 Ιουλίου 2017, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε τη χορήγηση πρόσθετης βοήθειας έκτακτης ανάγκης, ύψους 6,48 εκατ. ευρώ για τη βελτίωση των συνθηκών υποδοχής προσφύγων στα κέντρα φιλοξενίας στη Λέσβο (Καρά Τεπέ) και τη Χίο (Σούδα).
Σύμφωνα με την ανακοίνωση της Επιτροπής, αυτή η χρηματοδότηση προορίζεται για την Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR), προκειμένου να παράσχει υπηρεσίες, όπως τρόφιμα, νερό και αποχέτευση και να συμβάλει στην προστασία των ευάλωτων μεταναστών, καθώς και στην εκπαίδευση και την υγειονομική περίθαλψή τους.
Σύμφωνα με την ίδια ανακοίνωση και με βάση τα στοιχεία της Επιτροπής, η συνολική χρηματοδότηση έκτακτης ανάγκης που διατέθηκε στις ελληνικές αρχές και σε διεθνείς οργανισμούς που λειτουργούν στην Ελλάδα ανερχόταν σε 361,82 εκατ. ευρώ, επιπλέον των 509,5 εκατ. που χορηγήθηκαν στην Ελλάδα στο πλαίσιο των εθνικών προγραμμάτων για την περίοδο 2014-2020.
- Στις 23 Μαρτίου 2017 από διάλογο του επιτρόπου Ανθρωπιστικής Βοήθειας και Διαχείρισης Κρίσεων της Ε.Ε., Χρήστου Στυλιανίδη, με τον πρόεδρο της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδας, περιφερειάρχη Θεσσαλίας, Κώστα Αγοραστό, στην 122η ολομέλεια της Επιτροπής των Περιφερειών, προέκυψε ότι υπήρχαν ακόμη αδιάθετα 512 εκατομμύρια ευρώ για την Ελλάδα από το Ταμείο Μετανάστευσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (AMIF). Σύμφωνα με τον κ. Στυλιανίδη, είχαν διατεθεί γύρω στα 300-350 εκατ. ευρώ, ενώ άλλα 200 εκατ. επρόκειτο να διατεθούν φέτος στην Ελλάδα ως ανθρωπιστική βοήθεια μέσω των διεθνών ανθρωπιστικών οργανώσεων.
- Στις 22 Ιουλίου 2016, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε τη χορήγηση στην Ελλάδα επιπλέον έκτακτης χρηματοδότησης 82,6 εκατ. στο πλαίσιο του Ταμείου Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης (AMIF) και του Ταμείου Εσωτερικής Ασφάλειας (ISF). Από αυτά, τα 24,2 εκατ. προορίζονταν για το υπουργείο Υγείας και 58,4 εκατ. για το υπουργείο Αμυνας για τη φιλοξενία, την εστίαση, την υγειονομική περίθαλψη και τη μεταφορά των μεταναστών και των προσφύγων.
- Άλλα ποσά εκταμιεύονται από το Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας (TEA) του Ευρωπαίου επιτρόπου Μετανάστευσης, Εσωτερικών Υποθέσεων και Ιθαγένειας, Δημήτρη Αβραμόπουλου. Στις 29 Ιουλίου 2016 ανακοινώθηκε η χορήγηση επιπλέον έκτακτης χρηματοδότησης, ύψους 11 εκατ. ευρώ, από το Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας (TEA) του Ευρωπαίου επιτρόπου Μετανάστευσης, Εσωτερικών Υποθέσεων και Ιθαγένειας, Δημήτρη Αβραμόπουλου, και με τη χρηματοδότηση εκείνη η έκτακτη βοήθεια προς την Ελλάδα από τα ταμεία του χαρτοφυλακίου του κ. Αβραμόπουλου ανερχόταν πλέον στα 353 εκατ. ευρώ.
- Σύμφωνα με απάντηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην ευρωβουλευτή Ελίζα Βόζεμπεργκ, η Ελλάδα δήλωσε περίπου 44.000.000 ευρώ δαπάνες βάσει του εθνικού προγράμματος για το προσφυγικό το 2016, ποσοστό δηλαδή μικρότερο του 10% της συνολικής χρηματοδότησης των 509.000.000 ευρώ, που έχει δεσμευθεί η Ε.Ε. ότι θα παράσχει στη χώρα μας για την αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης την περίοδο 2014-2020. Συγκεκριμένα, στους ετήσιους λογαριασμούς που υπέβαλε στις 15 Φεβρουαρίου 2017, η Ελλάδα δήλωσε στην Επιτροπή πληρωμές που πραγματοποιήθηκαν (συνεισφορά της Ε.Ε.) σε δικαιούχους, ύψους 1.800.000 ευρώ, βάσει του εθνικού της προγράμματος στο πλαίσιο του Ταμείου Ασύλου, Μετανάστευσης και Ενταξης και ύψους 42.100.000 ευρώ βάσει του εθνικού της προγράμματος στο πλαίσιο του Ταμείου Εσωτερικής Ασφάλειας, σχετικά με σκοπούς που αφορούν τις ανάγκες υποδοχής και την επιτήρηση των συνόρων, αντιστοίχως».
- Στις 8 Φεβρουαρίου 2016, σε συνέντευξη Τύπου που ο υπουργός Άμυνας έδωσε για το προσφυγικό, είχε αναφερθεί στις προϋποθέσεις σίτισης, με πιστοποίηση ISO - πρωινό, προάριστο, μεσημεριανό, απογευματινό και βραδινό, αποδεκτή τροφή, λόγω της θρησκείας, άλλη τροφή για τα παιδιά.
Ωστόσο, πληθαίνουν οι καταγγελίες για επιδείνωση των συνθηκών διαβίωσης των προσφύγων και των μεταναστών.
Επιπλέον, οι παραιτήσεις των γενικών γραμματέων του υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής συνοδεύθηκαν από σοβαρές καταγγελίες, στις οποίες ουδέποτε δόθηκε η παραμικρή απάντηση, ενώ η κυβέρνηση έχει «ρυθμίσει» τα σχετικά θέματα με σειρά τροπολογιών που επιτρέπουν τη σύναψη συμβάσεων χωρίς ή με υποτυπώδεις, πρόχειρους διαγωνισμούς -κατ' ουσίαν απευθείας αναθέσεις- κατά παρέκκλιση ισχυουσών διατάξεων.
Κατόπιν όλων των ανωτέρω ερωτάστε:
1. Ποια είναι τα ακριβή ποσά που έχουν φθάσει στην Ελλάδα από το 2015 (στις ελληνικές αρχές και στις ΜΚΟ) και από ποια Ταμεία αναλυτικά.
2. Ποια είναι τα ακριβή ποσά που έλαβαν τα ερωτώμενα υπουργεία.
3. Πώς ακριβώς διατέθηκαν αυτά τα ποσά, σε ποιες επιχειρήσεις και με ποια διαδικασία για κάθε μία σύμβαση.
4. Ποιο είναι το ύψος των ποσών που διατέθηκαν από πιστώσεις είτε του τακτικού προϋπολογισμού είτε του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων καθ' υπέρβαση των εγγεγραμμένων πιστώσεων του ΥΠΕΘΑ, όπως προβλεπόταν από την εκπρόθεσμη τροπολογία του υπουργείου Αμυνας, με γενικό αριθμό 244 και ειδικό αριθμό 48, που κατατέθηκε το απόγευμα της 19ης Φεβρουαρίου 2016 και ψηφίστηκε από την κυβερνητική πλειοψηφία και η οποία προέβλεπε ότι «το υπουργείο Αμυνας δύναται κατά παρέκκλιση κάθε άλλης διάταξης να προβαίνει σε όλες τις αναγκαίες ενέργειες ή να συνάπτει με τρίτους συμβάσεις εκτέλεσης έργων, παροχής υπηρεσιών, προμήθειας αγαθών ή μισθώσεων σχετικά με την ίδρυση, κατασκευή και συντήρηση των Κέντρων Πρώτης Υποδοχής (ΚΕΠΥ), Κέντρων Υποδοχής και Ταυτοποίησης (ΚΥΤ) και των Ανοικτών Δομών Προσωρινής Υποδοχής και Φιλοξενίας προσφύγων και μεταναστών και τη λειτουργία των Κέντρων και των Δομών αυτών, αποκλειστικά σε ό,τι αφορά τη μεταφορά, διαμονή, σίτιση και υγειονομική περίθαλψη των προσφύγων και μεταναστών. Η διαδικασία σύναψης συμβάσεων του προηγουμένου εδαφίου δύναται, για λόγους κατεπείγουσας και απρόβλεπτης ανάγκης, λαμβανομένων υπόψη και λόγων εθνικής ασφαλείας ή δημόσιας τάξης, οι οποίοι ειδικώς αιτιολογούνται, να διενεργείται κατόπιν διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση προκήρυξης διαγωνισμού, κατά παρέκκλιση κάθε άλλης διάταξης της εθνικής νομοθεσίας».
- Ποιο ήταν το τελικό ύψος του κόστους για την κατασκευή των hotspots από το ΥΠΕΘΑ, για την οποία στις 25 Φεβρουαρίου 2016 το υπουργείο Οικονομίας, απαντώντας στην Ενιαία Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΑΑΔΗΣΥ), δήλωσε ότι το ΥΠΕΘΑ αναγκαστικά επέσπευσε τις διαγωνιστικές διαδικασίες.
- Ποιο είναι το ύψος του ποσού των συμβάσεων με απευθείας αναθέσεις.
- Ποιο είναι το ύψος του ποσού των συμβάσεων που ανατέθηκαν με πρόχειρους διαγωνισμούς και πώς (διαδικασία και χρόνος).
- Ποιο είναι το συνολικό ποσό που έχει ξοδευτεί από το 2015 μέχρι σήμερα για την κάλυψη των αναγκών των προσφύγων και μεταναστών, πόσα από αυτά τα χρήματα προέρχονται από ευρωπαϊκά κονδύλια και πόσα από εθνικούς πόρους.
- Για ποιον λόγο υπάρχει τόσο μικρή απορρόφηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων.
Αίτηση κατάθεσης εγγράφων
Παρακαλώ να καταθέσετε αναλυτικό κατάλογο όλων των ποσών που έχουν διατεθεί από τα υπουργεία σας για κάθε κατηγορία κάλυψης αναγκών (σίτιση, ένδυση, υπόδηση, διάφορα άλλα αναγκαία είδη, διαμονή, κοντέινερ, έργα υποδομής κ.λπ.), συνοδευόμενο από τις επωνυμίες και την έδρα των εταιρειών στις οποίες ανατέθηκαν τα συγκεκριμένα έργα.
Παρακαλώ να καταθέσετε τα τιμολόγια εξόφλησης των ανωτέρω εταιρειών.
Η ερωτώσα βουλευτής
Σοφία Βούλτεψη, Ν.Δ., Β'' Αθηνών
Η απάντηση
Από την απάντηση προέκυπτε ότι οι συμβάσεις γίνονται με απευθείας αναθέσεις και αναθέσεις μέσω «διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση προκήρυξης διαγωνισμού», ενώ πολύ λίγες είναι εκείνες που προκύπτουν από «συνοπτικούς διαγωνισμούς».
Στην απάντησή του, ο κ. Βίτσας αφού αναφέρεται στη νομοθεσία (που επιτρέπει τις απευθείας αναθέσεις) αναφέρει: «Έχει ανατεθεί στο ΥΠΕΘΑ να συνδράμει σε συγκεκριμένες δράσεις στη διαχείριση της προσφυγικής κρίσης (σίτιση, διαμονή, μεταφορές, υγειονομική περίθαλψη). Στο ως άνω πλαίσιο (τον γνωστό νόμο 4368/2016) έχουν υπογραφεί μέχρι σήμερα τέσσερις Συμφωνίες Χρηματοδότησης απευθείας με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή μέσω του μηχανισμού Έκτακτης Βοήθειας (Asylum, Migration & Integration Fund - AMIF) και του Ταμείου Εσωτερικής Ασφάλειας (Internal Security Fund - ISF) συνολικού ύψους 92.761.004 ευρώ, εκ των οποίων δύο για το χρονικό διάστημα 1-2-2016 έως 31-7-2016 και δύο για το διάστημα 1-8-2016 έως 28-2-2017».
Με ενημερώνει επίσης ότι τα ποσοστά απορρόφησης από κάθε ένα από τα Ταμεία είναι 97% και 70%.
Στην απάντηση επισυνάπτονται και τα σχετικά Παραρτήματα ανά Γενικό Επιτελείο και εκεί αναφέρεται πως αυτά είναι αρμόδια για τη διενέργεια των σχετικών διαγωνιστικών διαδικασιών. (Με τη διαφορά ότι καλό το κόλπο με τα Επιτελεία, αλλά αυτά εφαρμόζουν τον νόμο που ο Καμμένος φρόντισε να ψηφιστεί).
Όσον αφορά τα ποσά, από την απάντηση προκύπτει ότι:
«Το ΥΠΕΘΑ διέθεσε στα Γενικά Επιτελεία, τα οποία ανάλωσαν από 1/1/2016 μέχρι 31/8/2017 πιστώσεις ύψους 109.869.130 ευρώ για την κάλυψη των αναγκών των προσφύγων και μεταναστών (μεταφορά, διαμονή, σίτιση και υγειονομική περίθαλψη), από καθ' υπέρβαση εγγραφή πιστώσεων στον Τακτικό Προϋπολογισμό του, όπως προβλέπεται άλλωστε στον Ν. 4368/16 (σ.σ. αχ, αυτός ο νόμος!), καθώς και ποσό 1.288.266 ευρώ μέσω του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων».
Αναφέρεται επίσης ότι δηλώθηκαν στο υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης στοιχεία δαπανών από τους φορείς του ΥΠΕΘΑ για το διάστημα 1/1/2014 ως 30/9/2016, συνολικού ύψους 59.468.475,76 ευρώ.
*Η Σοφία Βούλτεψη είναι βουλευτής Β'' Αθηνών, πρώην υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ και κυβερνητική εκπρόσωπος, δημοσιογράφος.
Αναδημοσίευση από τον Φιλελεύθερο της Τετάρτης, 26 Σεπτεμβρίου
