Του Δημήτρη Κούρκουλα*
Έχει επικρατήσει η άποψη ότι ο διπλωμάτης είναι άνθρωπος κρυψίνους, που αποκρύπτει κατά το δυνατόν τα πραγματικά του αισθήματα, τις προθέσεις του ή τα γεγονότα. Η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Οι διπλωμάτες και ιδίως οι ικανοί διπλωμάτες είναι πράγματι εγκρατείς στις δηλώσεις τους. Το γεγονός αυτό δεν οφείλεται σε κάποια διαστροφή του χαρακτήρα τους, αλλά στην ανάγκη σεβασμού και στην υποχρέωση μη παρέμβασης στις εσωτερικές υποθέσεις της φιλοξενούσας χώρας. Όσο πιο κλειστό, πιο ολοκληρωτικό ή αυταρχικό είναι το καθεστώς της χώρας στην οποία φιλοξενείται ο διπλωμάτης, τόσο πιο εγκρατής στη διατύπωση γνώμης πρέπει να είναι. Γιατί τέτοια καθεστώτα είναι αλλεργικά στην έκφραση διαφορετικής γνώμης ή κριτικής.
Πολλές φορές οι δηλώσεις διπλωματών που εκπροσωπούν ισχυρές χώρες γίνονται αντικείμενο μικροπολιτικής εκμετάλλευσης και αντιπαράθεσης. Η προσωπική μου εμπειρία από την πολυετή διπλωματική μου πορεία είναι ότι όσο πιο διαιρεμένη είναι μια χώρα και μια κοινωνία, όσο πιο ασταθές και κατακερματισμένο το πολιτικό της σύστημα, τόσο πιο πιθανό είναι να προσπαθήσει η μία ή άλλη πλευρά να «αξιοποιήσει» τις δηλώσεις ενός διπλωμάτη. Δεν θα ξεχάσω την ιδιαίτερη προσοχή και εγκράτεια που όφειλα να επιδεικνύω όταν υπηρετούσα ως πρέσβης της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο Σεράγεβο, την πρωτεύουσα μια βαθιά διαιρεμένης Βοσνίας-Ερζεγοβίνης. Ακόμα και η απάντηση στην αθώα δημοσιογραφική ερώτηση, ποια μάρκα μπίρας προτιμώ, χρειαζόταν «διπλωματική» απάντηση, αφού οι εταιρείες παραγωγής μπίρας είχαν εθνοτική ταυτότητα.
Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις στις οποίες η αποστολή του διπλωμάτη απαιτεί όχι εγκράτεια, αλλά αντιθέτως ευθύτητα και σαφήνεια χωρίς περιστροφές. Κάτι τέτοιο συνέβη στη χθεσινή συνάντηση του αρχηγού της Νέας Δημοκρατίας με τον Αμερικανό πρέσβη. Αφού τα παπαγαλάκια της κυβέρνησης βυσσοδομούσαν επί ημέρες περί δήθεν στοιχείων του FBI για εμπλοκή των 10 πολιτικών προσώπων στο σκάνδαλο Novartis, ο έμπειρος διπλωμάτης έβαλε τα πράγματα στη θέση τους διαφυλάσσοντας τη σοβαρότητα της χώρας του.
Δεν έχει τύχει να γνωρίσω τον Τζέφρι Πάιατ, αλλά αντιλαμβάνομαι ότι πρόκειται για ένα εμπειρότατο στέλεχος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Είμαι σίγουρος ότι όταν έκανε το retweet με το οποίο επιβεβαίωνε όσα είχε δηλώσει στον κ. Μητσοτάκη, γνώριζε ότι θα προκαλούσε τη δυσαρέσκεια του Μαξίμου. Δεν θα μπορούσε όμως να φανταστεί ότι οι ένοικοι του Μαξίμου θα είχαν το θράσος να κάνουν διάβημα στην πρεσβεία των ΗΠΑ. Όχι για τα Ίμια, όχι για την Κυπριακή ΑΟΖ, αλλά για να εκφράσουν τη δυσαρέσκειά τους επειδή το FBI δεν έχει ενοχοποιήσει 10 εκλεγμένους Έλληνες πολιτικούς. Ενώ αν τους είχε βάλει στο στόχαστρο, θα μπορούσε ο κ. Τσίπρας να ανοίγει σαμπάνιες μαζί με τους ΑΝΕΛ και τη Χρυσή Αυγή.
* Ο Δημήτρης Κούρκουλας ήταν υφυπουργός Εξωτερικών υπεύθυνος για Ευρωπαϊκές Υποθέσεις, την περίοδο Ιούνιος 2012 - Ιανουάριος 2015. Υπήρξε στέλεχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και διετέλεσε πρέσβης της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον Λίβανο, στη Βουλγαρία και στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη.
*Το άρθρο δημοσιεύτηκε στον Φιλελεύθερο την Τετάρτη 28 Φεβρουαρίου.
