Του Ανδρέα Ζαμπούκα
Η ομορφιά ίσως είναι η μόνη αλήθεια. Μπορεί να μην έχει πάντα την δυνατότητα να ορίσει τις δυνάμεις της αλλά δύσκολα χάνει την αίγλη της στην επικοινωνία. Η αστική ομορφιά είναι ακόμα πιο σπουδαία, γιατί παράγεται από τον άνθρωπο και όχι από τη φύση. Προϋποθέτει δηλαδή, έμπνευση, όραμα, σχέδιο, αξίες, ενέργεια και στόχο. Μια εντελέχεια αισθητικής που καθιστά το άτομο δημιουργικό κυρίαρχο μέσα στον χώρο.
Η παραπάνω θέση αποδεικνύεται, καλύτερα, αν σκεφτούμε τι θα ήταν η Αθηναϊκή Δημοκρατία, χωρίς τον Παρθενώνα ή η πνευματική λάμψη του Παρισιού, χωρίς τον πύργο του Άιφελ!
Στο Φάληρο, ολοκληρώθηκε ένα από τα μεγαλύτερα έργα του νεοελληνικού αστικού πολιτισμού: Η Νέα Λυρική Σκηνή και η Εθνική Βιβλιοθήκη, μέσα σε ένα πανέμορφο πάρκο που το διαπερνά ένα τεράστιο κανάλι νερού.
Το συνολικό κόστος της κατασκευής και του εξοπλισμού του ΚΠΙΣΝ αγγίζει τα €584/$816 εκατομμύρια. To 2009, το Ίδρυμα «Σταύρος Νιάρχος» υπέγραψε σύμβαση με το Ελληνικό Δημόσιο με την οποία ανέλαβε το συνολικό κόστος της κατασκευής και του εξοπλισμού του ΚΠΙΣΝ.Η δωρεά είναι μία από τις μεγαλύτερες που έχουν πότε πραγματοποιηθεί στην Ελλάδα και η μεγαλύτερη δωρεά του Ιδρύματος από όταν ξεκίνησε τη δράση του 1996.
Η βόλτα είναι εντυπωσιακή. Διασχίζοντας όμως, όλο τον χώρο, ακούς από παντού την ίδια ακριβώς φράση: «Δεν είναι κρίμα να πάει στο Δημόσιο;» Τόση διάχυτη είναι η αίσθηση της απειλής που οι πάντες θεωρούν βέβαιη την απαξίωση του έργου και την σταδιακή εγκατάλειψή του, εξαιτίας της κακοδιαχείρισης. Με την ολοκλήρωσή του, το ΚΠΙΣΝ θα παραδοθεί στο Ελληνικό Δημόσιο, το οποίο θα αναλάβει τον πλήρη και αποκλειστικό έλεγχο και τη διαχείρισή του…
Πώς ακριβώς θα καλυφθούν τα κόστη λειτουργίας των κτιρίων; Ποια κρατική χρηματοδότηση θα μπορέσει να κρατήσει σε λειτουργία ένα τεράστιο έργο; Πόσοι άραγε υπάλληλοι θα προσληφθούν για να καλύψουν τις ανάγκες από τα πολιτικά γραφεία, εκτινάσσοντας το μισθολογικό κόστος;
Το Ίδρυμα έχει θέσει συγκεκριμένες προϋποθέσεις για να λειτουργήσει το έργο, αλλά και για να μπορέσουν να ικανοποιηθούν οι οικολογικοί όροι διατήρησης του πάρκου και του κτιρίου που υπακούουν στις περιβαλλοντολογικές αρχές της Συμφωνίας του Κιότο. Είναι το πρώτο δημόσιο κτίριο στην Ελλάδα και ένα από τα λίγα αντίστοιχης κλίμακας, παγκοσμίως, το οποίο θα λάβει πιστοποίηση LEED Platinum.
Και το πιο ανησυχητικό από όλα: Στο σχετικό ΦΕΚ που έχει δημοσιευθεί επισημαίνεται πως τη βαρύτητα για την εκτέλεση όλων αυτών έχει ο πρωθυπουργός! Στη συμφωνία που έχει υπογραφεί ήδη, προβλέπεται ρητά: «Ο εκπρόσωπος του γραφείου του πρωθυπουργού θα λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι η υλοποίηση του Κ.Π. θα πραγματοποιηθεί ομαλά εντός των προθεσμιών που τίθενται στο χρονοδιάγραμμα του σχετικού παραρτήματος».
Σε κάθε περίπτωση, το έργο εκπέμπει την αίσθηση του «υψηλού». Και όσο πιο μεγάλος είναι ο θαυμασμός τόσο μεγαλύτερη είναι η ανησυχία στον κόσμο. Άκουσα μάλιστα από διπλανή παρέα έναν κύριο που φαινόταν να γνωρίζει πρόσωπα και καταστάσεις, ότι γίνονται προσπάθειες από το Ίδρυμα να διατηρήσει το μάνατζμεντ για μεγαλύτερο διάστημα από αυτό που προβλέπεται.
Όπως και να ΄χει, είναι άλλη μία αφορμή για όλους μας, να συνειδητοποιήσουμε το κοντράστ μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου έργου, μεταξύ ιδιωτικής και δημόσιας συνέπειας. Είναι ίσως, μια καλή ευκαιρία να δούμε τι θα μπορούσε να συμβεί σε οργανισμούς, συστήματα, υπηρεσίες και θεσμούς, εάν την διαχείριση αναλάμβαναν ιδιωτικοί φορείς με την ελεγκτική εποπτεία του κράτους. Ας πούμε, τι θα συνέβαινε αν το Δημόσιο εκχωρούσε το δικαίωμα ίδρυσης ιδιωτικού πανεπιστημίου στο Ίδρυμα Νιάρχου. Αν επέτρεπε, γενικότερα, στην ιδιωτική δράση να εμπνευστεί, να σχεδιάσει και να παράγει επιτεύγματα στην επιστήμη, στην παιδεία και στον πολιτισμό.
Κι όμως, μπαίνοντας στο αυτοκίνητο, σκεφτόμουν πόσο αισιόδοξο είναι που όλοι είχαν αυτή την αγωνία του Δημοσίου και την εξέφραζαν τόσο δυνατά.
Για όλα τα πράγματα, έρχεται η ώρα της ωριμότητας. Ποιος ξέρει, μπορεί να δούμε και διαδήλωση να μην περάσει το ΚΠΙΣΝ σε κρατικό έλεγχο. Ο κόσμος αλλάζει και έχει ανάγκη από ανάταση. Ο χρόνος θα δείξει πόσο ικανοί είμαστε να την διαχειριστούμε…
