Δεκαέξι μεγάλες φαρμακευτικές και εταιρείες βιοτεχνολογίας πρωταγωνιστούν αυτή την στιγμή στην παγκόσμια κούρσα για την αντιμετώπιση του κορονοϊού. Έπαθλο τα δισεκατομμύρια ευρώ που θα αποφέρει στα ταμεία τους η κυκλοφορία του πιο αποτελεσματικού εμβολίου και φαρμάκου, για την εύρεση του οποίου θα χρειαστούν ακόμη αρκετοί μήνες.
Από τις αμερικανικές Gilead, Moderna, Amgen και Ιnovio Pharmaceuticals μέχρι την βρετανοσουηδική AstraZeneca, την ελβετική Roche και την γαλλική Sanofi, όλες δίνουν μια μάχη για να βρουν το εμβόλιο που θα απευθύνεται και στα 6 δισεκατομμύρια του παγκόσμιου πληθυσμού. Στο δυσμένες σενάριο της νόσου, τουλάχιστον το 25% όσων ασθενήσουν παγκοσμίως θα χρειαστούν νοσηλεία και το 5% εξ αυτών εντατική θεραπεία, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την κούρσα των φαρμακευτικών.
Διεθνώς από τις αρχές Απριλίου περίπου 200 εταιρείες φαρμάκων, εταιρείες βιοτεχνολογίας, πανεπιστημιακές ερευνητικές ομάδες και οργανώσεις υγείας συμμετέχουν σε διάφορα στάδια ανάπτυξης εμβολίων ή φαρμάκων. Aυτή την στιγμή υπάρχουν 79 υποψήφια εμβόλια και 155 κλινικές μελέτες για διάφορες θεραπείες κατά της νόσου COVID-19 στο στάδιο της ανάπτυξης.
Σε αυτό τον αγώνα δρόμου, η τελευταία εξέλιξη αφορά την απόφαση του Αμερικανού Οργανισμού Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) να εγκρίνει εσπευσμένα την δραστική ουσία remdensivir ως αναγνωρισμένη θεραπεία κατά της νόσου covid - 19, αμέσως μετά τη δημοσίευση των αποτελεσμάτων της πρώτης συγκριτικής μελέτης του Εθνικού Ινστιτούτου Υγείας των ΗΠΑ.
Η μελέτη αυτή, έδειξε ταχύτερη ανάρρωση κατά 31% στους νοσηλευόμενους ασθενείς που πήραν το φάρμακο έναντι εκείνων στους οποίους δεν χορηγήθηκε φάρμακο. Το ποσοστό θνησιμότητας δεν διαφοροποιήθηκε σημαντικά, καθώς με το remdensivir ήταν 8%, έναντι 11,6% θνησιμότητας για τους ασθενείς που δεν πήραν φάρμακο (πήραν εικονικό φάρμακο). Τα θετικά αποτελέσματα αναμένεται να επιβεβαιωθούν περαιτέρω από νέα διευρυμένη μελέτη που προχωρεί η παρασκευάστρια φαρμακευτική Gilead, σε 5.600 ασθενείς και στην οποία θα συμπεριληφθούν και ασθενείς που βρίσκονται σε φάση διασωλήνωσης.
Θετικά δείγματα από τη χρήση της δραστικής αυτής είχαν διαφανεί ήδη από την Κίνα, με αποτέλεσμα η φαρμακευτική από τον περασμένο Ιανουάριο να έχει αυξήσει την παραγωγική της δυνατότητα για το remdensivir κατά 30 φορές και να μειώσει στο μισό το χρόνο παραγωγής του, με στόχο τη διάθεση θεραπειών για ένα εκατομμύριο ασθενείς ως το τέλος του έτους. Η επένδυση αυτή ήταν της τάξης των 50 εκ. δολ. και συνοδεύθηκε από μετάθεση στο μέλλον άλλων ερευνητικών της προγραμμάτων, εξαιτίας της πανδημίας.
Παρόλα αυτά, η εταιρία παρουσίασε μεγαλύτερη αύξηση του τζίρου της από τα προβλεπόμενο για το πρώτο τρίμηνο του έτους, φτάνοντας στα 5,55 δισ. δολ. (η πρόβλεψη ήταν για 5,46 δισ. δολ.), έναντι τζίρου 5,3 δισ. δολ. το πρώτο τρίμηνο πέρυσι.
Ελπίδες από τη Σκωτία
Στο μεταξύ όμως, η θυγατρική του Πανεπιστημίου Σαιντ Άντριους της Σκωτίας, Pneumagen, η οποία εξειδικεύεται στις λοιμώδεις νόσους και την ογκολογία, ανακοίνωσε θετικά αποτελέσματα από τρεις εργαστηριακές μελέτες της σε ότι αφορά την παρεμπόδιση του ιού να περάσει στα ανθρώπινα κύτταρα.
Στο ερευνητικό πρόγραμμα της εταιρίας χρησιμοποιούνται ουσίες οι οποίες δεσμεύουν υδατάνθρακες συνδεδεμένους μέσω πρωτεϊνών στα κύτταρα του οργανισμού. Με την τεχνολογία αυτή, εφάρμοσαν την ουσία νεουμιφίλη, η οποία χρησιμοποιήθηκε τόσο για να προλάβει την προσβολή από τη νόσο COVID-19, όσο και για να τη θεραπεύσει. Η ουσία αυτή βρίσκεται ήδη σε στάδιο ανάπτυξης για λοιμώξεις της αναπνευστικής οδού, συμπεριλαμβανομένου του ιού της γρίπης και του αναπνευστικού συγκυτιακού ιού και πρόσφατα και για τους κορονοϊούς.
Ο μηχανισμός του φαρμάκου, "κρύβει" τους υποδοχείς των γλυκανών στο αναπνευστικό σύστημα των ασθενών και έτσι εμποδίζει τον ιό να εισέλθει στο ανθρώπινο σώμα. Με τον τρόπο αυτό, μπορεί να επιτευχθεί πλήρης προστασία έναντι οποιουδήποτε αναπνευστικού ιού κυκλοφορεί.
Η εταιρία ανακοίνωσε την άμεση έναρξη κλινικών μελετών για την αντιμετώπιση του νέου κορονοϊου.
Fast track στο Ηνωμένο Βασίλειο
Ταυτόχρονα στη Μ. Βρετανία προωθείται διαδικασία fast track για την έγκριση 6 θεραπευτικών σχημάτων τα οποία βρίσκονται αυτή τη στιγμή υπό μελέτη. Τα φάρμακα αυτά έχουν ενταχθεί σε μια ενιαία πλατφόρμα για τον άμεσο έλεγχο της πορείας των μελετών, με το πρώτο από αυτά να ξεκινά μελέτη φάσης ΙΙ, σε ολόκληρη τη χώρα. Πρόκειται για την ουσία bemcetinib, της φαρμακευτικής BerGenBio, η οποία αρχικά ξεκίνησε να μελετάται κατά διαφόρων συμπαγών ή αιματολογικών όγκων.
Εμβόλια
Ενόσω ξεκινά η κλινική μελέτη φάσης ΙΙ για την ανάπτυξη εμβολίου από την αμερικανική Moderna σε συνεργασία με την Lonza, στον κλάδο των εμβολίων μεταπηδά για πρώτη φορά η Βρετανοσουηδική AstraZeneka σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.
Η Moderna, έχει εκφράσει την ελπίδα να μπορεί να παράγει περίπου ένα εκατομμύριο δόσεις από το βιοτεχνολογικό εμβόλιό της (mRNA - 1273) κατά του νέου κορονοϊού, μετά τη σύναψη της συμφωνίας για αύξηση της παραγωγικής της δυνατότητας με την Lonza κατά 10 φορές περισσότερο, προκειμένου να καλύψει όσο το δυνατόν περισσότερο τις ανάγκες του πληθυσμού. Την περασμένη εβδομάδα μάλιστα υπέβαλε αίτηση να προχωρήσει σε συγκριτική κλινική μελέτης φάσης ΙΙ, στην οποία θα μετέχουν 600 υγιείς ενήλικες στους οποίους θα δοθούν δύο δόσεις σε διαφορά 28 ημερών, έναντι εικονικού εμβολίου.
Από την πλευρά του, το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης προχώρησε σε συνεργασία με την AstraZeneka, για την παραγωγή του ανασυνδυασμένου εμβολίου κατά του αδενοϊού, προσαρμοσμένο στην προστασία από τον SARS - CoV - 2, με στόχο να παράγουν 100 εκ. δόσεις ως το τέλος του χρόνου.
Στο μεταξύ η Inovio Pharmaceuticals, επέκτεινε τη συνεργασία της με την Richter - Helm BioLogics, για ευρείας παραγωγή του υπό έρευνα εμβολίου της με την τεχνολογία του DNA, με στόχο την παραγωγή ενός εκατομμυρίου δόσεων ως το τέλος της χρονιάς.
Καταστολή της φλεγμονής
Οι ερευνητές μελετούν επίσης φάρμακα που αφορούν την καταστολή της φλεγμονής που προκαλεί ο νέος κορονοϊός, οδηγώντας τα ζωτικά όργανα των ασθενών σε κατάρρευση. Στην κατεύθυνση αυτή, η Sanofi και η Regeneron μελετούν τη δράση του αντισώματος του υποδοχέα της ιντερλευκίνης 6 (sarilumab) σε κλινική μελέτη 600 ατόμων που βρίσκονται σε κρίσιμη κατάσταση με τη μέγιστη δόση του φαρμάκου.
Αντίστοιχα Γάλλοι ερευνητές διαπιστώνουν θετικά αποτελέσματα σε ασθενείς με μέτρια ή σοβαρή νόσο COVID - 19, με τη χρήση του ανταγωνιστή της ιντερλευκίνης 6 (tocilizumab), της Roche.
Αντίστοιχα η ουσία canacinumab της Novartis, η οποία αποτελεί αναστολέα της ιντερλευκίνης, ερευνάται για την επίδρασή ως προς την καταστολή της φλεγμονής που προκαλεί ο κορονοϊός και μέσω της οποίας καταστρέφονται ζωτικά όργανα.
Εξουδετερωτικά αντισώματα
Η Amgen και η Adaptive Biotechnologies ανακοίνωσαν συνεργασία για την ανάπτυξη πλήρως ανθρώπινων εξουδετερωτικών αντισωμάτων που θα στοχεύουν στον SARS-CoV-2 για την πιθανή πρόληψη ή θεραπεία της νόσου COVID-19. Τα εξουδετερωτικά αντισώματα υπερασπίζονται τα υγιή κύτταρα με την παρεμβολή στη βιολογική λειτουργία του ιού που έχει εισβάλει στον οργανισμό. Τα αντισώματα που θα προκύψουν από τη συνεργασία, θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν τόσο για τη θεραπεία ασθενών, όσο και προληπτικά σε άτομα με αυξημένο κίνδυνο έκθεσης στον SARS-CoV-2, όπως οι εργαζόμενοι στον τομέα της περίθαλψης.
Η CSL Behring και η SAB Biotherapeutics (SAB) συνεργάζονται για την ταχεία ανάπτυξη της θεραπείας SAB-185, η οποία θα τεθεί προς κλινική αξιολόγηση στις αρχές του καλοκαιριού. Η συνεργασία αυτή ενώνει την τεχνογνωσία της CSL Behring, που εξειδικεύεται στην επιστήμη των πρωτεϊνών πλάσματος, με την αντίστοιχη της SAB για την παραγωγή ανοσοθεραπειών, με την αναπαραγωγή με φυσικό τρόπο, ανθρώπινων πολυκλωνικών αντισωμάτων υψηλής εξειδίκευσης, χωρίς την ανάγκη δωρεάς πλάσματος από ασθενείς που έχουν αναρρώσει.
