Toυ Ανδρέα Ζαμπούκα
«I know what I am talking about when I say that is not possible to build freedom, democracy and the rule of law on the foundation of Communist ideology» στην προτελευταία παράγραφο. Και λίγο πιο πάνω: «I am forty years old, and thus I completed basic education under the Soviet occupation…».
Συγκράτησα, ως πιο εμβληματικές, τις παραπάνω φράσεις από την επιστολή που έστειλε ο Εσθονός υπουργός Δικαιοσύνης, Urmas Reinsalu, στον Σταύρο Κοντονή. Θεωρώντας ότι δεν υπάρχει τίποτα πιο δυνατό στην τέχνη της πειθούς από την μαρτυρία του πάσχοντος. Όπως επίσης, τίποτα πιο πολύτιμο, για τον στερημένο, από τις δημοκρατικές αξίες της αστικής δημοκρατίας. Και τίποτα πιο ενδεικτικό για την ποιότητα ενός πολιτεύματος, από την δημοκρατική Εκπαίδευση που προσφέρει στους πολίτες του.
Όλη αυτή η ιστορία που ξεκίνησε με την απόφαση Κοντονή να μην παραστεί στο συνέδριο της Εσθονίας δεν έχει καμία αξία αν δεν αφήσει, στο τέλος, μια εκκρεμότητα: Την απαίτηση για μία ενιαία εθνική κατάφαση στον σεβασμό για την αστική δημοκρατία!
Τι θέλω να πω; Ότι έχουμε ξεχάσει να συμπεριλάβουμε στο πολιτικό μας αφήγημα, την συνειδητοποίηση της λειτουργίας των θεσμών κάτω από μία πανταχόθεν ομολογημένη φιλελεύθερη αστική δημοκρατία. Το θεωρήσαμε αυτονόητο με την ψήφιση του νέου Συντάγματος του ΄74 και, σε ολόκληρη την Μεταπολίτευση, αποφύγαμε να το εμπεδώσουμε ως αναγκαιότητα.
Η διαφορά μας λοιπόν, με τον σαραντάρη Εσθονό υπουργό, είναι ότι εκείνος πέρασε τα πρώτα χρόνια της ζωής του, απροστάτευτος, κάτω από έναν ολοκληρωτισμό, ενώ εμείς, απολαμβάνοντας την «κηδεμονία» ενός ιδιότυπου «καπιταλιστικού κρατισμού». Κατά συνέπεια εκείνος έχει την ευκαιρία να αισθανθεί την ευλογία της απελευθέρωσης μέσα από το freedom, το democracy και το rule of law, ενώ εμείς, τα βιώνουμε ως αυτονόητες υπεραπλουστευμένες και κακοποιημένες συνθήκες.
Τι γίνεται όμως, από δω και πέρα; Είναι προφανές ότι οι δημόσιες «εμφύλιες» αντιπαραθέσεις δεν πρόκειται να μας διδάξουν τι θα πει κράτος δικαίου και ανθρώπινα δικαιώματα. Ούτε και τι σημαίνει αστική δημοκρατία με κυριαρχία θεσμών και κανόνων.
Έχουμε ανάγκη από μία νέα χάραξη της κυρίαρχης εθνικής ιδεολογίας στο πολίτευμά μας. Πρέπει όλοι να συμφωνήσουμε ότι οι βασικές αρχές της Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας είναι από όλους ανεξαιρέτως αποδεκτές. Μηδενός πολίτη και μηδενός αντιπροσωπευτικού κόμματος εξαιρουμένου! Η πιστεύουμε στην πολιτεία του κράτους δικαίου ή δεν πιστεύουμε. Να το ξεκαθαρίσουμε μια και καλή, αν θέλουμε να προχωρήσουμε από κοινού στην ιστορική μας πορεία.
Βεβαίως, επειδή δεν θα ακολουθήσουμε ολοκληρωτικές μεθόδους εκδημοκρατισμού της κοινωνίας – όπως άλλοι «δημοκράτες» - δεν έχουμε άλλον τρόπο από την Παιδεία και την πλήρη εννοιολογική κατανόηση του Συντάγματος. Αναφέρομαι, δηλαδή, σε ένα δημοκρατικό σχολείο που θα εγκαταλείψει την μονοδιάστατη προσήλωση στην παράδοση, τις εμμονές με το παρελθόν και τις παρωχημένες ιδεολογικές επικλήσεις. Και ταυτόχρονα, θα εισάγει τον νέο άνθρωπο στις κλασικές αξίες της σύγχρονης βιωμένης δημοκρατίας των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεων.
Επιπλέον, δεν νομίζω ότι υπάρχει άλλος τρόπος από την αποβολή, από το πολιτικό σύστημα, κομμάτων που ξεκάθαρα ευαγγελίζονται κατάλυση της Δημοκρατίας και απαξίωση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Με νέες διατάξεις του Συντάγματος και αποφάσεις ανώτατων δικαστηρίων.
Αυτή λοιπόν, είναι και η διαφορά μας από τους Εσθονούς: Ότι αυτοί ξέρουν καλά για ποιο πράγμα μιλούν γιατί γνωρίζουν από πρώτο χέρι, τις διαφορές. Αντίθετα, εμείς, επιδεικνύουμε, με τραγικό τρόπο, αλαζονική χυδαιότητα μεταξύ μας αλλά και απέναντι στους προγόνους μας, μη έχοντας προφανώς, ιδέα τι είναι η Πολιτεία και το Κράτος Δικαίου που κάποτε, δημιούργησαν….
