Απ’ ότι φαίνεται, τίτλοι τέλους πέφτουν στο σήριαλ των στεγαστικών δανείων σε ελβετικό φράγκο. Σύμφωνα με δημοσιεύματα, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, απέρριψε την προσφυγή μιας δανειολήπτριας, η οποία ζητούσε να κριθεί ως καταχρηστικός ο όρος που προέβλεπε την αποπληρωμή των δανείων, βάσει της τρέχουσας συναλλαγματικής ισοτιμίας με το ευρώ.
Όλοι θυμόμαστε ότι την περίοδο 2006-2009, ένας όχι ευκαταφρόνητος αριθμός δανειοληπτών είχε στραφεί στη λήψη στεγαστικών δανείων με νόμισμα αναφοράς το Ελβετικό Φράγκο. Αφορμή αποτελούσε το σημαντικά χαμηλότερο διατραπεζικό επιτόκιο αναφοράς Libor, εν αντιθέσει με το υψηλότερο Euribor. Έτσι περίπου 70.000 πολίτες επέλεξαν να εκμεταλλευτούν αυτήν την «ευκαιρία» και να κερδίσουν από τα χαμηλότοκα αυτά δάνεια.
Το να αποπληρώνεις ένα δάνειο, σε διαφορετικό νόμισμα από το νόμισμα αναφοράς της ζωής σου, είναι από τη φύση του μια προβληματική και παράτολμη επιλογή, που ενέχει σημαντικό ρίσκο. Όταν όλα τα εισοδήματα σου είναι σε ευρώ, με ποια λογική αποφασίζεις να δεσμευτείς για τη αποπληρωμή των δανειακών υποχρεώσεων σου σε ένα άλλο νόμισμα; Η απάντηση είναι απλή. Με τη λογική του εύκολου και άκοπου κέρδους.
Αλλά αυτή είναι η μια πλευρά του νομίσματος. Η άλλη είναι, ότι οι δανειολήπτες σε Ελβετικό Φράγκο, εστίαζαν την προσοχή τους στο χαμηλό επιτόκιο, αλλά όχι στο γεγονός ότι έμπαιναν χωρίς να το αντιλαμβάνονται, στην αγορά συναλλάγματος. Οι τράπεζες από την πλευρά τους, όταν αποφάσισαν να εκδώσουν αυτήν τη σειρά στεγαστικών δανείων, παρείχαν στους δανειολήπτες δυο σημαντικά εργαλεία, σχετικά με την αντιμετώπιση του νομισματικού κινδύνου.
Το πρώτο ήταν η «εξασφάλιση» μέσω ενός φθηνού ασφαλίστρου, απέναντι τον κίνδυνο ραγδαίας αλλαγής της ισοτιμίας ανάμεσα στο Ευρώ και στο Ελβετικό Φράγκο, που θα ανέτρεπε τη ροή των μηνιαίων πληρωμών και της συνολικής αποπληρωμών των δανείων. Το ασφάλιστρο αυτό ήταν ένα option, το οποίο κλείδωνε ουσιαστικά την ισοτιμία στο 1,61. Μια τακτική που ακολουθείται κατά κόρον, σε εμπορικές συναλλαγές και επενδυτικές κινήσεις σε όλον τον κόσμο. Στα περισσότερα δάνεια το ασφάλιστρο ήταν προπληρωμένο για την πρώτη τριετία, με δυνατότητα παράτασης αυτής της εγγύησης για το σύνολο της 15ετούς δανειακής περιόδου. Όμως οι επενδυτές που απαρνήθηκαν αυτήν την κάλυψη, άνοιξαν ουσιαστικά τους ασκούς του συναλλαγματικού Αιόλου.
Το δεύτερο σημαντικό εργαλείο, που είχαν προσφέρει οι τράπεζες στους δανειολήπτες, που είχαν επιλέξει στεγαστικά δάνεια σε ελβετικό Νόμισμα, αποτελούσε η δυνατότητα της μετατροπής του νομίσματος του δανείου σε ευρώ ανά πάσα στιγμή, με την τρέχουσα ισοτιμία, αλλά και με τα τρέχοντα επιτόκια που θα ήταν συνδεδεμένα με το Euribor.
Ωστόσο, ενώ οι δανειολήπτες είχαν τη δυνατότητα χρήσης αυτών των δύο εναλλακτικών, για λόγους που μόνο οι ίδιοι γνωρίζουν, τις απεμπόλησαν. Έτσι το 2008, με την μεγάλη χρηματοπιστωτική κρίση και το παγκόσμιο σοκ από τη κατάρρευση της Lehman Brothers, οι συνθήκες στην αγορά χρήματος και κεφαλαίων, άλλαξαν ραγδαία. Οι επενδυτές αποφάσισαν να μειώσουν σε σημαντικό βαθμό το ρίσκο τους, με αποτέλεσμα να αναζητήσουν καταφύγια σταθερότητας. Τα δυο κλασσικά καταφύγια σε περιόδους οικονομικής αναταραχής, είναι ο χρυσός και το Ελβετικό Φράγκο.
Η διαρκής και επίμονη ζήτηση για Ελβετικό Φράγκο, οδήγησε στην σημαντική ανατίμηση του έναντι του ευρώ και είχε ως αποτέλεσμα η ισοτιμία ελβετικού φράγκου προς το ευρώ να προσεγγίσει το 1,20. Ως αποτέλεσμα, η Κεντρική Τράπεζα της Ελβετίας αναγκάστηκε να παρέμβει και να «κλειδώσει» την ισοτιμία στο 1,20. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα, την εκτόξευση του κόστους εξυπηρέτησης των τοκοχρεολυτικών δόσεων των δανείων, κατά τουλάχιστον 30%.
Τι ευκολότερο από το να στραφούν νομικά οι δανειολήπτες κατά των τραπεζών; Με τα κλασσικά επιχειρήματα του τύπου «δεν γνώριζα», «δεν κατάλαβα», «δεν μου είχαν εξηγήσει», «ήταν ψιλά γράμματα» και καθοδηγούμενοι από τα δικηγορικά γραφεία που αναλαμβάνουν τέτοιες μαζικές και ηχηρές υποθέσεις, ξεκίνησε ένας σκληρός νομικός αγώνας.
Η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, ήρθε να δώσει ένα τέλος σε όλο το παράλογο γαϊτανάκι του μείγματος κερδοσκοπίας και ανευθυνότητας. Η απόφαση αυτή, κινείται στο ίδιο πλαίσιο λογικής με την Ολομέλεια του Αρείου Πάγου, που το 2019 είχε δικαιώσει τις τράπεζες. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου έκρινε ότι «το Εθνικό Δίκαιο προσέφερε στην προσφεύγουσα, επαρκή μέσα για να διεκδικήσει τα δικαιώματά της, ενώ αντίστοιχες δυνατότητες της προσέφερε η ίδια η δανειακή σύμβαση, που προέβλεπε τη δυνατότητα να ζητήσει ανά πάσα στιγμή τη μετατροπή του νομίσματος του δανείου σε ευρώ, κάτι που δεν έκανε». Με βάση αυτό το σκεπτικό, η προσφυγή κρίθηκε ομόφωνα αβάσιμη με αποτέλεσμα να απορριφθεί.
Οι πολίτες είναι ενήλικοι. Δεν είναι άβουλα παιδιά. Γνωρίζουν τις ευθύνες που αναλαμβάνουν κάθε στιγμή στη ζωή τους, καθώς και τις συνέπειες από αυτές. Άραγε. αν οι εξελίξεις ήταν διαφορετικές και η ισοτιμία από το 1,60 είχε οδεύσει προς το 1,90 αντί για το 1,20, τι θα έλεγαν σήμερα οι δανειολήπτες σε Ελβετικό Φράγκο, που θα εξυπηρετούσαν όλα αυτά τα χρόνια τα δάνεια τους με σημαντικά χαμηλότερο κόστος από την υποτίμηση του ελβετικού νομίσματος, σε σύγκριση με τα «κορόιδα» που είχαν δανειστεί σε ευρώ;
*Ο αρθρογράφος είναι οικονομικός αναλυτής, με ειδίκευση στο σχεδιασμό σύνθετων επενδυτικών στρατηγικών.
Αποποίηση Ευθύνης : Το περιεχόμενο της στήλης, είναι καθαρά ενημερωτικό και πληροφοριακό και δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση επενδυτική συμβουλή, ούτε υποκίνηση για συμμετοχή σε οποιαδήποτε συναλλαγή. Ο αρθρογράφος δεν ευθύνεται για τυχόν επενδυτικές και λοιπές αποφάσεις που θα ληφθούν με βάση τις πληροφορίες αυτές.
