Του Δημήτρη Κούρκουλα*
Η επαναστατική κυβέρνηση που εξανάγκασε το 1862 τον Όθωνα να φύγει από την Ελλάδα οδήγησε τη χώρα σε εκλογές τον Νοέμβριο του ίδιου χρόνου με νέο εκλογικό νόμο. Ο μεγάλος νομομαθής και πατέρας του Δημοσίου Δικαίου στην Ελλάδα, Νικόλαος Σαρίπολος, είχε εκδιωχθεί από τη θέση του καθηγητού στο Πανεπιστήμιο Αθηνών λόγω της αντίθεσής του με τον Όθωνα. Ο πρωθυπουργός της επαναστατικής κυβέρνησης, Βούλγαρης, τον επανέφερε αμέσως στην πανεπιστημιακή του έδρα και του ζήτησε να υποβάλει προτάσεις για τον νέο εκλογικό νόμο.
Ιδού τι περιγράφει ο Νικόλαος Σαρίπολος:
«Την 15 Οκτωβρίου το εσπέρας ο Κ. Βούλγαρης έδωκέ μοι εντολήν όπως σκεφθώ κατά τίνα τρόπον δύναται η Κυβέρνησις εκφραστικώτερον να εκδηλώση τας προς τους εκτός ομογενείς συμπάθείας της. … Επανελθών οίκαδε …. επελήφθην της εκτελέσεως της υπό του Κ. Βούλγαρη δοθείσης μοι εντολής, ήτις, ως ενόησα, περιωρίζετο εις το να συντάξω ευχαριστήριον τινά προσφώνησιν παρά της Προσωρινής Κυβερνήσεως· ωριμότερον όμως σκεφθείς εύρον την τοιαύτην ένδειξιν πολλώ καθυστερούσαν των προσπαθειών και θυσιών ας υπέρ της επαναστάσεως προσήνεγκον οι εκτός του Κράτους Έλληνες. Τότε δ' επήλθέ μοι η ιδέα να δοθή αυτοίς το δικαίωμα ίν' αποστείλωσι πληρεξουσίους εις την συγκροτηθησομένην Εθνικήν Συνέλευσιν. Ομολογώ ότι δάκρυα χαράς επί τη συλλήψει της όντως μεγαλουργού και ελληνοπρεπούς ταύτης ιδέας έχυσα, αλλά και κατελήφθην υπό δέους μήποτε τοσούτον ξένη φανη τη Προσωρινή Κυβερνησει και τω Συμβουλίω των Υπουργών ώστε να αποτύχη, εφ' ώ και ηύξησα τον αριθμόν των εκλογέων εις 400 προς εκλογήν ενός πληρεξουσίου κατά Προξενικήν περιφέρειαν. Μόλις όμως την επιούσαν την πρότασιν ταύτην υπέβαλον τοις Κυρίοις Βούλγαρη και Νικολοπούλω, ούτοι τοσούτο πατριωτικώς συνεκινήθησαν και ενθουσιάσθηκαν ώστε και τας ελπίδας μου υπερακόντισαν, αντί δε 400 εκλογέων, όπερ ισοδυναμεί προς δισχιλίων ψυχών πληθυσμόν, ηλάττωσαν τον αριθμός εις εκατόν μόνον ψυχάς».
Ο Σαρίπολος διηγείται και τα αποτελέσματα των εκλογών:
«Οι δ' εκτός ομογενείς, ωσεί ημιλλώντο όπως με τιμήσωσι, από πολλών πόλεων επέστελλόν μοι ότι με είχον υποψήφιον. Εξελέχθην λοιπόν και εν Αδριανουπόλει, και Φιλιππουπόλει, και Πύργω και Βηρυτω και Κύπρω και Δαμασκώ…».
Η Β'' Εθνική Συνέλευση του 1862 ψήφισε το νέο Σύνταγμα του 1864, υποδέχθηκε τον νέο βασιλιά Γεώργιο Α'' και ενσωμάτωσε την Ιόνιο Πολιτεία. Οι Πληρεξούσιοι της Εθνοσυνέλευσης, δηλαδή οι βουλευτές, είχαν εκλεγεί σε διάφορες περιοχές εντός και εκτός ελληνικού κράτους. Υπήρχαν πληρεξούσιοι από την Αλεξάνδρεια, τη Βηρυτό, το Βουκουρέστι, τη Θεσσαλονίκη, το Κάιρο, την Κωνσταντινούπολη και τη Μασσαλία.
Ενάμιση αιώνα μετά τα όσα συγκινητικά συνέβαιναν κατά την εκλογή της Εθνικής Συνέλευσης του 1862, το ελληνικό πολιτικό σύστημα συνεχίζει να βαλτώνει μέσα στη λάσπη της μικροψυχίας, της ανικανότητας, των μικροκομματικών υπολογισμών και συμφερόντων. Αντί για δάκρυα χαράς, σαν και αυτά που έλουσαν τα μάτια του Νικολάου Σαριπόλου, μας λούζουν δάκρυα οργής και απελπισίας.
*Αναδημοσίευση από τον Φιλελεύθερο της Παρασκευής, 13/7
