Του Κωνσταντίνου Βέργου*
Πολλοί ήταν εκείνοι που έσπευσαν να πανηγυρίσουν για την απόφαση των Βρετανών πολιτών να αποφασίσουν την έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Άλλοι εκτίμησαν ότι η απόφαση είναι μια ωρολογιακή βόμβα για το επιχειρείν στη χώρα. Τι ακριβώς συμβαίνει, όμως;
Ίσως ο σημαντικότερος τομέας στην Αγγλία μετά εκείνη του Χρηματοοικονομικού κλάδου και του κλάδου εκπαίδευσης είναι εκείνη των επενδύσεων στον κλάδο επενδύσεων ακινήτων. Η Αγγλία, λόγω της ακριβής γης, του ειδικού καθεστώτος με τα ακίνητα (που επιτρέπει τα ακίνητα να είναι τμήμα της αγοράς ξεπλύματος μαύρου χρήματος), και της στρατηγικής θέσης του Λονδίνου, έχει αναπτύξει μια από τις πιο αξιόλογες αγορές ακινήτων.
Οι πρώτες εκτιμήσεις για την αγορά ακινήτων μετά το Brexit φαίνονταν αντιφατικές. Περιοχές που είχαν ψηφίσει υπέρ του Brexit είδαν τις τιμές ακινήτων να βουλιάζουν 2 μόλις εβδομάδες μετά το δημοψήφισμα. Αντίθετα, όπου οι πολίτες ψηφίσαν υπέρ της παραμονής, κυρίως στο "αριστερό" Λονδίνο, οι τιμές φαίνονταν ανοδικές, της τάξης του 5% ως και 15%. Όμως οι νέες πληροφορίες από την εταιρία Haart, που είναι η μεγαλύτερη ανεξάρτητη μεσιτική εταιρία στην Μεγάλη Βρετανία, είναι εξαιρετικά ανησυχητικές. Οι τιμές τον τελευταίο μήνα έπεσαν, κατά μέσο όρο σε όλη τη Μεγάλη Βρετανία, κατά 0,9%, ενώ ακόμη και στο Λονδίνο, συμφωνά με εκτιμήσεις της εταιρίας, η μέση τιμή σπιτιού έπεσε μέσα σε έναν μήνα κατά 6% περίπου, κατά 31.500 λίρες! Η πτώση αυτή τιμής συνοδεύτηκε και από τις αποδόσεις των σπιτιών, ως ενοίκιο. Τα ενοίκια έπεσαν κατά 1% σε όλη την Μεγάλη Βρετανία, αλλά επίσης έπεσαν 1% στο Λονδίνο, μέσα στον Ιούλιο!
Όλα αυτά, πάντως, πριν την πτώση κατά 0,25% στα επιτόκια που ανακοινώθηκε από την Κεντρική Τράπεζα την προηγούμενη εβδομάδα. Δυστυχώς τα νέα αυτά επιβεβαιώνουν τις άσχημες εκτιμήσεις που είχαν γίνει στο παρελθόν για τις επιπτώσεις του Brexit, ενδεικτικά Ειδικοί αναλυτές της Societe Generale εκτίμησαν πολύ νωρίτερα, κατάρρευση τιμών κατά 30% στο Λονδίνο, που θα φτάνει ως και 50% σε μερικές περιοχές. Είναι όμως υπερβολικές αυτές οι εξελίξεις και δυσάρεστες εκτιμήσεις; Δυστυχώς όχι!
Οι αποχωρήσεις στελεχών τραπεζικών αλλά και άλλων μεγάλων εταιριών από το Λονδίνο, αφαιρεί σημαντική μάζα αγοραστών και ενοικιαστών από την πόλη αλλά και όλη την Αγγλία, και αναμένεται να έχει δραματικές επιπτώσεις στις αξίες ακινήτων. Ο αριθμός Ενοικιάσεων ήδη μειώθηκε κατά 8,3% τον Ιούλιο, συγκρινόμενο με εκείνες της ίδιας περιόδου το 2015! Όμως τα νέα είναι ακόμη χειρότερα αν λάβουμε υπόψιν ότι ο κατασκευαστικός τομέας έχει βυθιστεί, βύθιση που ξεκίνησε από τις αρχές του έτους και συνεχίζεται για δεύτερο τρίμηνο και πλέον επίσημα εισήλθε σε ύφεση! Η μείωση ανέρχεται σε -1,4% και βασίζεται σε επίσημα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας της Βρετανίας. Το χειρότερο, είναι ότι οι κατασκευές, είναι ο ασφαλέστερος δείκτης για την οικονομική ανάπτυξη. Αν υπάρχει ύφεση στις κατασκευές, τότε τα χειρότερα έρχονται για την Βρετανία. Αυτό όμως, καθώς έχει ξεκινήσει προ εξαμήνου, θα ήταν υπερβολή να λεχθεί ότι οφείλεται εξ ολοκλήρου στην απόφαση των Βρετανών να φύγουν από την ΕΕ, μόνο εν μέρει οφείλεται εκεί.
Ο"'κύκλος των κατασκευών" είναι 7ετής κατά μέσο όρο κύκλος, που συνδέεται με το ΑΕΠ. Όπως έχουμε τονίσει και στο παρελθόν, η συσχέτιση του Αγγλικού ΑΕΠ με το Αμερικάνικο, είναι ιστορικά πολύ υψηλή, λόγω του ότι οι ΗΠΑ είναι ο σημαντικότερος οικονομικός εταίρος της Βρετανίας. Η απόφαση για Brexit, επομένως, ενδεχομένως επιταχύνει άσχημες εξελίξεις που θα έρχονταν. Δεν είναι τυχαία η απόφαση της Κεντρικής Τράπεζας Αγγλίας να μειώσει τα επιτόκια, επομένως, που ελήφθη πριν μια μόλις εβδομάδα, κίνηση που γίνεται μόνο σε περιόδους που προβλέπεται ύφεση, μόνο τυχαία δεν ήταν! Αν οι εξελίξεις συνεχιστούν, τότε ίσως έρχεται βαθιά ύφεση, για τα επόμενα 2-3 χρόνια, όχι μόνο για την Αγγλία, αλλά ενδεχομένως και για ΗΠΑ, κάτι που αν ισχύει, είναι άσχημο καθώς είναι οι ΗΠΑ είναι η μονή μεγάλη οικονομία που έχει υγιή ανάπτυξη και είναι η σημαντικότερη παγκοσμίως. Αυτό, αν συμβαίνει, πρέπει να ετοιμαστούμε για τα πολύ χειρότερα, για την Αγγλία, την Ευρώπη αλλά και παγκοσμίως…
* Ο κ. Κωνσταντίνος Βέργος είναι Καθηγητής Χρηματοοικονομικών, Πανεπιστήμιο Πόρτσμουθ, Αγγλία
Το παρόν άρθρο εκφράζει τις προσωπικές απόψεις του γράφοντος, δεν αποτελεί οδηγό ή σύσταση για επενδύσεις οποιασδήποτε μορφής προς οιονδήποτε και για οτιδήποτε τίτλο ή παράγωγο αυτού.
