Του Νίκου Γιαννή
Η αβεβαιότητα σχετικά με το BREXIT επηρεάζει αρνητικά τη συνεργασία μεταξύ ΕΕ και Ηνωμένου Βασιλείου στον τομέα της αναπτυξιακής βοήθειας στις φτωχές χώρες του πλανήτη κι επίσης οδηγεί αρκετές ΜΚΟ να μεταφέρουν την έδρα τους εκτός Ην. Βασιλείου. Ένα άτακτο BREXIT μάλιστα, χωρίς συμφωνία, θα στερούσε τη διετή περίοδο προσαρμογής για τις ΜΚΟ.
Μεταξύ αρκετών θεμάτων που θέτει το BREXIT για τις βρετανικές ΜΚΟ, η πρόσβαση σε χρηματοδότηση είναι σημαντική. €356 εκ. έλαβαν οι βρετανικές ΜΚΟ το 2016 διαμέσου της ΕΕ, μόνον στο αντικείμενο της αναπτυξιακής βοήθειας. Είναι άγνωστο αν θα συνεχίσει η συνεργασία με την ΕΕ στον τομέα αυτό, αν θα διακοπούν τα πάντα αιφνιδίως στις 29.3.2019, ενώ γίνεται σαφές ότι η επιρροή των βρετανικών ΜΚΟ μειώνεται. Οι Βρετανοί ζητούν τώρα από την ΕΕ να διατηρήσει ανοιχτή την πρόσβαση σε πόρους για ΜΚΟ τρίτων χωρών που έχουν αντικείμενο ανθρωπιστικούς και αναπτυξιακούς σκοπούς.
Όπως λέει η Claire Godfrey, επικεφαλής πολιτικής και εκστρατειών του Δικτύου των βρετανικών ΜΚΟ ανθρωπιστικής και αναπτυξιακής βοήθειας BOND, το BREXIT μπορεί να επηρεάσει τις υποστηριζόμενες από την ΕΕ πρωτοβουλίες και προγράμματα και να διακόψει τη δουλειά που κάνουν οι βρετανικές ΜΚΟ και ο βρετανικός κρατικός φορέας για τη διεθνή ανάπτυξη (DfID).
Ακόμη και αν υπάρξει τελικώς μια συμφωνία μεταξύ ΕΕ – ΗΒ για το BREXIT, η θέση του ΗΒ επιδεινώνεται, γιατί ενώ θα συνεχίσει για ένα διάστημα να συνεισφέρει χρηματοδοτικά στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάπτυξης (για τις λεγόμενες αναπτυσσόμενες χώρες), δεν θα μπορεί κατά πάσα πιθανότητα να συμμετέχει στις αποφάσεις. Αλλά, ακόμη και για μετά τη διετή μεταβατική περίοδο και το οριστικό BREXIT, η αβεβαιότητα του είδους της συνεργασίας ΕΕ – ΗΒ, οδηγεί πολλές ΜΚΟ σε αναθεώρηση της θέσης και των σχεδίων τους.
Έτσι καθώς η ώρα του BREXIT πλησιάζει, οι βρετανικές ΜΚΟ ανοίγουν γραφεία και εντείνουν τη παρουσία τους σε διάφορα σημεία της ΕΕ, αναχωρούν από το Ην. Βασίλειο. Κύριες χώρες υποδοχής είναι η Ολλανδία, Βέλγιο, Γερμανία και Ιρλανδία.
Η οργάνωση International Alert άνοιξε γραφεία στη Χάγη τον Νοέμβριο 2018, το ίδιο και η Mercy Corps προσφάτως, ενώ η Opportunity International μόλις πήρε την ίδια απόφαση. Η πρόσβαση στα κεφάλαια ΕΕ ήταν ο κύριος λόγος. Η DAI, που είναι ο μεγαλύτερος προμηθευτής του βρετανικού κρατικού φορέα για τη διεθνή ανάπτυξη (DfID) άνοιξε ανεξάρτητα γραφεία στις Βρυξέλλες ήδη από το 2016. Για τους ίδιους λόγους, η βρετανική οργάνωση Welcome Trust ίδρυσε γραφείο στο Βερολίνο. Ο Διευθυντής της Ed Whiting λέει ότι περιμένουν να δουν τι θα συμβεί μετά το BREXIT στο αντικείμενο του και ότι το Βερολίνο αναγνωρίζεται ως κορυφαίο κέντρο στους τομείς της υγείας, επιστημών, καινοτομίας και πολιτισμού.
Οι μεγάλες βρετανικές ΜΚΟ που υπάρχουν ήδη νομικά και σε άλλα κράτη – μέλη, δεν κλείνουν μεν στο Ην. Βασίλειο, ενισχύουν όμως την παρουσία τους σε αυτά τα ευρωπαϊκά κράτη εκτός ΗΒ. Στον χώρο όμως των μικρών και μεσαίων ΜΚΟ υπάρχει νευρικότητα και αρκετές ετοιμάζονται να μεταναστεύσουν στις γειτονικές χώρες. Απολύσεις προσωπικού λοιπόν στις ΜΚΟ στο Ην.Βασίλειο, προσλήψεις στις ίδιες ΜΚΟ εκτός ΗΒ. Ίσως ο όγκος τζίρου, οικονομικών δραστηριοτήτων και απασχόλησης να μην είναι τόσο μεγάλος για τα μέτρα του ΗΒ, ωστόσο όλα μετρούν και όλα συνδιαμορφώνουν τη «μεγάλη εικόνα».
Η βρετανική τεχνογνωσία και εμπειρία στον τομέα των ΜΚΟ και της αντιμετώπισης της φτώχειας στον κόσμο, που διακρίνεται από ποιότητα, διαφάνεια και αποτελεσματικότητα, μπορεί κάλλιστα να διαβρωθεί και αυτό δεν θα είναι ένα καλό νέο. Επίσης η μείωση της επιρροής των βρετανικών ΜΚΟ στη δημόσια σφαίρα κινδυνεύει να περιορισθεί, ενώ αρνητικό αντίκτυπο θα έχει ο περιορισμός των συνεργασιών μεταξύ βρετανικών και ΜΚΟ άλλων κρατών της ΕΕ, διαμέσου ευρωπαϊκών πόρων στα θέματα περιβάλλοντος, μετανάστευσσης, πολιτισμού και πολλά άλλα, όπως και στο πλαίσιο του πασίγνωστου ERASMUS για τους νέους και την εκπαίδευση.
Το BREXIT, μεταξύ των άλλων, μάλλον δεν βοηθάει τη συνεργασία και αλληλοκατανόηση των λαών, υπονομεύει και την κοινωνία πολιτών με τις ενώσεις της, απογοητεύει τους φτωχούς του κόσμου, γεννά όμως και ευκαιρίες. Πρώτη απ' όλες, η συνειδητοποίηση της σημασίας που έχει η κοινή περπατησιά στην Ευρώπη, ότι ο θετικός ρους της ιστορίας είναι ασταμάτητος κι ότι σε όλα υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις, το υποδεικνύει εξάλλου ο εθελοντισμός και ο κόσμος των συλλόγων.
Η Χάγη από την άλλη προσφέρει ένα παράδειγμα. Εκτός από διοικητική πρωτεύουσα της Ολλανδίας εξελλίσσεται, όχι τυχαία βεβαίως, σε μια «πρωτεύουσα» των συλλόγων, των ΜΚΟ. Η πόλη που προβάλλεται ως πόλη της ειρήνης και της δικαιοσύνης, ενθαρρύνει, αν και διακριτικά, τις ΜΚΟ να εγκατασταθούν εκεί. Η δημιουργία του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου που εδρεύει στη Χάγη, ήταν ο καρπός άοκνης προσπάθειας των σκεπτομένων και αφοσιωμένων στον σκοπό τους ενεργών πολιτών του Παγκοσμίου Ομοσπονδιακού Κινήματος (WFM). Πολλές διεθενείς ΜΚΟ εδρεύουν εκεί. Το The Hague Busines Agency προσφέρει πρόσβαση σε νομική και τραπεζική υποστήριξη, δυνητικούς εταίρους και χρηματοδότες, καθώς και εξοικείωση με το κρίσιμο περιβάλλον της πόλης. Ο Δήμος της Χάγης προσφέρει μια επιδότηση προς υποστήριξη της εγκατάστασης μιας ΜΚΟ. Οι διαδικασίες δημιουργίας ΜΚΟ είναι σχετικώς απλές, γαιτί ακριβώς έχουν μελετηθεί και σχεδιασθεί σε βάθος. Η πόλη είναι εξόχως φιλική στη χρήση της αγγλικής γλώσσας. Και φυσικά η φήμη που απλώνεται ότι στη Χάγη δημιουργείται μια ανερχόμενη κοινότητα για τον κόσμο των συλλόγων και μια φιλόξενη εκτίμηση του κόσμου στην πόλη προς τον εθελοντισμό και τις ΜΚΟ.
Αποκαλέστε με ρομαντικό. Ονειρεύομαι την Αθήνα να γίνει μια μέρα η πόλη-αγορά του παγκοσμίου πολίτη και των ενώσεων του, όπου περπατά, διαλέγεται, μοιράζεται, Athens global citizen walking & talking!
