Της Έφης Στεφοπούλου*
Πριν από λίγες μέρες κατατέθηκε μια άσχετη τροπολογία στο σχέδιο νόμου με τίτλο «Μέτρα θεραπείας ατόμων που απαλλάσσονται από την ποινή λόγω ψυχικής ή διανοητικής διαταραχής και άλλες διατάξεις» που αφορά αλλαγές στο μητρώο επιτελικών στελεχών με ειδικές πρόνοιες και εξαιρέσεις από τον γενικό κανόνα.
Συγκεκριμένα, στο μητρώο είχε προβλεφθεί ήδη εδώ και δύο χρόνια ότι θα εντάσσονταν στελέχη-υποψήφιοι για να καλύψουν νευραλγικές, επιτελικές θέσεις του δημοσίου (γενικοί, ειδικοί, διοικητικοί, τομεακοί γραμματείς και οι αναπληρωτές τους, διοικητές Οργανισμών κ.λπ). Οι εν δυνάμει επιτελείς του Δημοσίου έπρεπε να είναι υπάλληλοι με βαθμό Α', να έχουν αξιολογηθεί με βαθμό πάνω από 75/100 δύο συνεχόμενες χρονιές και να πληρούν έστω μία από τις ακόλουθες προϋποθέσεις:
- Να έχουν διδακτορικό ή μεταπτυχιακό συναφές με το αντικείμενο του φορέα
- Να είναι απόφοιτοι της εθνικής σχολής δημόσιας διοίκησης
- Να έχουν διατελέσει προϊστάμενοι Γενικής Διεύθυνσης επί τρία (3) τουλάχιστον έτη ή προϊστάμενοι Διεύθυνσης επί δέκα (10) τουλάχιστον έτη
Ή θα έπρεπε να είναι καθηγητές όλων των βαθμίδων σε ΑΕΙ ή ΤΕΙ, ή να υπηρετούν σε ανεξάρτητη αρχή τουλάχιστον για 5 χρόνια, ή, τέλος, να είναι απόστρατοι αξιωματικοί απόφοιτοι της Ανώτατης Διακλαδικής Σχολής Πολέμου, της Ανώτατης Σχολής Πολέμου, της Ναυτικής Σχολής Πολέμου και της Σχολής Πολέμου Αεροπορίας/Ανωτέρων.
Με την προτεινόμενη τροπολογία προστίθενται σε αυτούς, όλοι όσοι έχουν πτυχίο από σχολή πενταετούς τουλάχιστον φοίτησης. Άνευ άλλου κριτηρίου ή προϋπόθεσης. Δηλαδή, όλοι οι μηχανικοί ή οι γιατροί, θα μπορούν από την πρώτη ημέρα που υπηρετούν στο Δημόσιο να διεκδικήσουν μια θέση ευθύνης, χωρίς καμία προηγούμενη εμπειρία διοίκησης να είναι απαραίτητη. Μεταξύ των μηχανικών που υπηρετούν στο Δημόσιο συγκαταλέγονται αξιολογότατα στελέχη που θα μπορούσαν να διεκδικήσουν έναν επιτελικό ρόλο. Ουδεμία ανάγκη είχαν την ειδική μεταχείριση που τους επιφυλάσσει η υπουργός. Μια ευνοϊκή μεταχείριση η οποία προφανώς δεν αφορά τα ικανά στελέχη, αλλά εκείνα που η πελατειακή λογική των κυβερνώντων θα θέλει να τοποθετήσει σε θέσεις ευθύνης, ακόμα κι αν δεν έχουν ξαναδιοικήσει ποτέ.
Κάνει και κάτι ακόμα η τροπολογία: ανοίγει το μητρώο σε ανθρώπους από τον ιδιωτικό τομέα. Σωστό το μέτρο και υπέρ αυτού η αντιπολίτευση είχε επιχειρηματολογήσει ήδη από τον Φεβρουάριο του 2016 που ψηφίστηκε η συγκρότηση του μητρώου. Όμως τώρα, η ένταξη ιδιωτών στο μητρώο γίνεται, για άλλη μια φορά, χωρίς κριτήρια. Έτσι ανοίγει διάπλατα ένα παράθυρο τοποθέτησης ημετέρων σε θέσεις ευθύνης με την ψευδεπίγραφη νομιμοποίηση ότι αυτοί προέρχονται από τον ιδιωτικό τομέα κι έχουν ενταχθεί στο μητρώο.
Η πελατειακή λογική που δεσπόζει στη χώρα μας, βρίσκει τον τρόπο να εμφιλοχωρεί ακόμα και στις μεταρρυθμίσεις που μπορεί να απειλήσουν τον πελατειασμό. Έχει ειπωθεί, προσφυώς, ότι ο πελατειασμός προσομοιάζει με έναν ιό. Όταν κολλάει σ' ένα, κατά τα λοιπά, απρόσβλητο σύστημα, παραμορφώνει όλες του τις λειτουργίες. Στη χώρα μας αυτό έχει συμβεί, κατ'επανάληψη. Ένα από τα χαρακτηριστικότερα παραδείγματα είναι εκείνο του επιδόματος παραγωγικότητας το οποίο είχε προβλεφθεί, αρχικώς, για τους υπαλλήλους που έπιαναν τους στόχους που είχαν συμφωνηθεί μεταξύ αυτών και της υπηρεσίας. Συν τω χρόνω το μπόνους αυτό κατέληξαν να το λαμβάνουν όλοι οι δημόσιοι υπάλληλοι.
Έτσι και τώρα με το μητρώο: ενώ ο σκοπός ήταν να δημιουργηθεί ένα μητρώο ικανών και έμπειρων στελεχών για να αναλάβουν τα ηνία των δημόσιων οργανώσεων, εν τέλει σε αυτό θα καταλήξει να μετέχει κάθε πικραμένος. Μεταξύ των πικραμένων, δε, πολύ φοβούμαι ότι θα ξεχωρίσουν και θα αναδειχθούν σε επιτελείς της Διοίκησης οι φίλοι του εκάστοτε κυβερνώντος κόμματος.
* Η κα Έφη Στεφοπούλου είναι απόφοιτη της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης, υπεύθυνη του τομέα Δημόσιας Διοίκησης στο Ποτάμι.
