Της Μαρίας Μουρελάτου
Η κατάσταση δρόµων και πεζοδροµίων µετατρέπει τον περίπατο στο κέντρο σε µια «µικρή περιπέτεια», που απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή
Αν κάποιος γύριζε µία ταινία στην Αθήνα του 2019, ο φακός του θα αποτύπωνε ανθρώπους να περπατούν µε το κεφάλι σκυφτό. Οποιος το σηκώσει, κινδυνεύει το λιγότερο να παραπατήσει και το περισσότερο να πέσει και να τραυµατιστεί. Πράγµατι, το περπάτηµα στην πρωτεύουσα δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση. Μια βόλτα σε ευρωπαϊκή πόλη θα ήταν αρκετή για να συνειδητοποιήσουν οι Αθηναίοι ότι έχουν συνηθίσει να περπατούν κυριολεκτικά πάνω στα χαλάσµατα.
Στην καρδιά του κέντρου, ξεκινώντας από την έξοδο του µετρό δίπλα στη Βουλή και διασχίζοντας την Πανεπιστηµίου µέχρι την είσοδο του µετρό Οµονοίας, ένας πεζός χρειάζεται να αποφύγει 126 επικίνδυνα σηµεία, όπως λακκούβες, στραβά τοποθετηµένα φρεάτια, κακοτεχνίες, τρύπες, πλάκες ραγισµένες ή σπασµένες, καθώς επίσης λακκούβες και χαντάκια στις αντίστοιχες διαβάσεις πεζών που θα συναντήσει για να περάσει τα φανάρια.
Αυτό ακριβώς διαπίστωνε και ο νυν δήµαρχος Αθηναίων Κώστας Μπακογιάννης έναν χρόνο πριν, τον Σεπτέµβρη του 2018, στην πρώτη του συνέντευξη πριν ανακοινώσει ότι θα διεκδικήσει τη δηµαρχία της Αθήνας: «Σε οποιαδήποτε πόλη της Ευρώπης και της Αµερικής, σε κάθε πόλη οι πολίτες βαδίζουν µε το κεφάλι ψηλά. Στην Αθήνα όλοι µε το κεφάλι σκυφτό».
Σήµερα, έξι µήνες µετά τις εκλογές του Μαΐου και δύο µήνες µετά την ανάληψη των καθηκόντων των νέων δηµοτικών και περιφερειακών αρχών (όταν προεκλογικά, στον Δήµο Αθηναίων τουλάχιστον, οι περισσότεροι υποψήφιοι υποστήριζαν ότι δεν θα «κρυφτούν» πίσω από αρµοδιότητες αλλά θα υπερβούν γραφειοκρατικές αγκυλώσεις για να κάνουν την καθηµερινότητα του πολίτη καλύτερη), η εικόνα στην πόλη είναι η εξής: Δρόµοι µε χαντάκια, λακκούβες, τρύπες στις διαβάσεις πεζών, κακοτεχνίες, ολισθηρότητα και πεζοδρόµια ξεχαρβαλωµένα, φρεάτια προβληµατικά (τα περίπου 12.000 φρεάτια που παρεµβάλλονται στις πλάκες πεζοδρόµησης σε όλο τον Δήµο δυσχεραίνουν έτσι κι αλλιώς τη διάβαση), κολόνες και αχρείαστες πινακίδες (όπως αυτή στην Ασκληπιού που στέκεται στη µέση του πεζοδροµίου απλώς για να ενηµερώσει προς τα πού πέφτει ο Λυκαβηττός), κάδοι και δέντρα σε στενά πεζοδρόµια (όταν ορίζεται 1,50 µ. για ελεύθερη όδευση πεζών, «διάσταση που απαιτείται κατ'' ελάχιστον για την άνετη διασταύρωση πεζού µε χρήστη ή οδηγό αµαξιδίου οιασδήποτε µορφής - αναπηρικό, παιδικό, αγοράς ή µε µεταφορέα πακέτων), οδεύσεις τυφλών που καταλήγουν σε... περίπτερα ή άλλα εµπόδια, παράνοµα παρκαρισµένα µηχανάκια.
Σε αυτήν την ισορροπία τρόµου στην Αθήνα, ο πεζός καλείται να µετακινηθεί. Είτε είναι ηλικιωµένος είτε γονέας µε καρότσι (για καρότσι διδύµων ούτε λόγος!), είτε γυναίκα µε τακούνια, είτε παιδί, είτε απλώς επισκέπτης που αγνοεί ότι σε αυτήν την πόλη οι άνθρωποι βαδίζουν «µε το βλέµµα καρφωµένο στο έδαφος», πόσο µάλλον αν είναι τυφλός, η Αθήνα είναι µια εξαιρετικά εχθρική πόλη. Η εικόνα µιας εγκύου που, λόγω στενότητας πεζοδροµίου, αναγκάζεται να βγει στο οδόστρωµα θα µπορούσε να είναι σκηνή από θρίλερ, ειδικά αν ο δρόµος είναι ταχείας κυκλοφορίας.
Η προσβασιµότητα στην Αθήνα αφορά πολύ περισσότερες πληθυσµιακές οµάδες από ό,τι µπορεί κανείς να φανταστεί. Τα εµποδιζόµενα άτοµα, όπως αποκαλούνται οι άνθρωποι που αντιµετωπίζουν κάποιο προσωρινό ή µόνιµο κώλυµα στη µετακίνησή τους, υπολογίζονται στο 42% και σε αυτούς συγκαταλέγονται µεταξύ άλλων άτοµα µε προσωρινή αναπηρία -π.χ. κάποιος που έσπασε το πόδι του-, ένας ταξιδιώτης µε τη βαλίτσα του, κάποιος µε καρότσι για ψώνια, µία έγκυος. Για τα άτοµα που µετακινούνται µε αµαξίδιο η... πίστα γίνεται δυσκολότερη. «Το να κυκλοφορεί κάποιος µε αναπηρία στην Αθήνα µοιάζει µε video game. Πρέπει να προβλέψεις ποια θα είναι η µεθεπόµενη κίνησή σου. Πού θα βρεις ράµπα να ανέβεις, πώς θα αποφύγεις το µηχανάκι που έρχεται ανάποδα πάνω στο πεζοδρόµιο ή τις λακκούβες. Η σηµαντική διαφορά είναι ότι στα video games αν προσπαθήσεις πολύ µπορεί να κερδίσεις. Στην Αθήνα είναι απελπιστική η κατάσταση, νιώθεις ότι δεν θα κερδίσεις ποτέ», µας είπε ο Παναγιώτης Πιτσίνιαγκας, motivational speaker στον ΣΚΕΠ (Σύνδεσµος Κοινωνικής Ευθύνης για Παιδιά και Νέους) και χρήστης αναπηρικού αµαξιδίου, σηµειώνοντας πως: «Η πόλη µας µοιάζει να είναι σχεδιασµένη για αρτιµελείς 20χρονους γυµνασµένους άνδρες. Ολοι οι υπόλοιποι µοιάζουν να περισσεύουν. Πρέπει να αποφασίσουµε ως κοινωνία αν θέλουµε να φτιάξουµε µια πόλη για όλους ή µόνο για όσους καταφέρνουν να µετακινηθούν στην πόλη µας όπως είναι φτιαγµένη τώρα».
Οικονοµική ζηµιά
Το αίτηµα για προσβασιµότητα στην πρωτεύουσα µιας κατά βάση τουριστικής χώρας, όπως είναι η Ελλάδα, έχει και οικονοµικές προεκτάσεις. Η εύκολη µετακίνηση είναι προαπαιτούµενο για τους περισσότερους ταξιδιώτες. Αν σκεφτεί κανείς µια συνηθισµένη εικόνα, τουρίστες που έχουν µόλις φτάσει από το αεροδρόµιο και επιχειρούν βγαίνοντας από το µετρό Συντάγµατος, µε τις τροχήλατες βαλίτσες στα χέρια, να κατηφορίσουν π.χ. την Καραγιώργη Σερβίας για να βρουν το ξενοδοχείο τους, γίνονται άµεσα αντιληπτά το µέγεθος της δοκιµασίας που θα περάσουν, η εµπειρία που θα µεταφέρουν πίσω στη χώρα τους, καθώς και ότι το µελλοντικό οικονοµικό αποτύπωµα, που είναι ζωτικό για τον κοινωνικό, εµπορικό και τουριστικό ιστό, ίσως πάει περίπατο. Υπεύθυνοι για αυτήν την «ωραία ατµόσφαιρα» είναι η Περιφέρεια και ο Δήµος -µε τις γνωστές αλληλοεπικαλυπτόµενες αρµοδιότητες σε πολλά σηµεία της Αθήνας- που εισπράττουν τα δηµοτικά τέλη για να συντηρούν πεζοδρόµια και οδόστρωµα, «ώστε να διασφαλίζεται η ασφαλής κυκλοφορία των πεζών και των οχηµάτων» και είναι αυτοί που καλούνται να αποζηµιώσουν για τυχόν υλικές ζηµιές ή τραυµατισµούς τους πολίτες.
Σε µία κανονική πόλη, µία από τις υποχρεώσεις των ΟΤΑ είναι να τοποθετούν προειδοποιητικές πινακίδες όπου εντοπίζεται κίνδυνος, ώστε να προσέχουν οι περαστικοί µέχρι να αντιµετωπιστεί και να αποφύγουν κάποιο ατύχηµα. Στην Αθήνα, το να τοποθετηθούν τέτοιες πινακίδες σε κάθε προβληµατικό σηµείο θα οδηγούσε σε ένα σκηνικό παράνοιας, αφού είναι τόσες πολλές οι «παγίδες», που θα γέµιζαν οι δρόµοι και τα πεζοδρόµια µε σηµάνσεις κινδύνου! Πρόχειροι υπολογισµοί δείχνουν ότι είναι πιο οικονοµικό να «κλείσει» η αρµόδια υπηρεσία τις λακκούβες παρά να παραγγείλει και να τοποθετήσει όσες πινακίδες απαιτούνται.
Νοµοσχέδιο για τις αρµοδιότητες
Το υπουργείο Εσωτερικών ανακοίνωσε πριν από λίγες µέρες ότι επεξεργάζεται νοµοσχέδιο που θα αντιµετωπίζει το ζήτηµα των αλληλοεπικαλυπτόµενων αρµοδιοτήτων ανάµεσα σε κρατικές δοµές, δήµους και περιφέρειες, µε στόχο να µεταφερθούν «προς τα κάτω» αρµοδιότητες µαζί µε πόρους για την αποτελεσµατικότερη διαχείριση της καθηµερινότητας του πολίτη.
Η Περιφέρεια ενηµέρωσε ότι από το βράδυ της Δευτέρας 4 Νοεµβρίου ξεκίνησαν έργα ανακατασκευής του ασφαλτοτάπητα κεντρικών οδών του Δήµου Αθηναίων, όπως η Βασιλίσσης Ολγας, η Πατησίων, η Ακαδηµίας, η 3η Σεπτεµβρίου, η Ασκληπιού, η Σόλωνος, η Νίκης, η Βουλής κ.ά. «Για την Περιφέρεια Αττικής η αναβάθµιση της οδικής ασφάλειας και η προστασία της ζωής των πολιτών αποτελούν ζητήµατα ύψιστης προτεραιότητάς µας. Κεντρικό ζητούµενό µας είναι ένα ασφαλές και λειτουργικό οδικό δίκτυο, που δεν θα κρύβει κινδύνους για τους πεζούς και τους οδηγούς», δήλωσε σχετικά ο Γ. Πατούλης.
Καταγγελίες και αιτήµατα πολιτών στην αρµόδια υπηρεσία Τεχνικών Έργων φαίνεται ότι έπιασαν τόπο. Από τον Δ. Αθηναίων ανακοινώθηκε ότι από την Τετάρτη 6 Νοεµβρίου, σε 127 από αυτά τα σηµεία, βρίσκονται σε εξέλιξη εργασίες ασφαλτόστρωσης. «Ο στόχος είναι ένας», ανέφερε ο κ. Μπακογιάννης, «να προχωράµε βήµα - βήµα για να αλλάξει η πόλη στο σύνολο της. Κάθε µικρός ή µεγάλος δρόµος της να γίνει σύγχρονος και ασφαλής». Και πρόσθεσε πως, «τα έργα ασφαλτόστρωσης σε ολόκληρη την Αθήνα αποτελούν µέρος του πολιτισµού της καθηµερινότητας την οποία δικαιούνται οι δηµότες αλλά και οι επισκέπτες της πόλη µας. Για το λόγο αυτό στον άµεσο σχεδιασµό µας βρίσκεται ένα νέο µεγάλο πρόγραµµα δηµοπράτησης έργων ασφαλτόστρωσης ύψους 42 εκατοµµυρίων ευρώ και για τις επτά Δηµοτικές Κοινότητες».
Μέχρι να αρχίσει να αλλάζει το τοπίο, το µόνο που µπορούµε να κάνουµε είναι να... προσέχουµε και να καλούµε στο 1595 για αναφορά επικίνδυνων σηµείων, έως ότου αυτά εκλείψουν από την πόλη.
*Αναδημοσίευση από τον Φιλελεύθερο της Παρασκευής, 7 Νοεμβρίου
