Όποιος έχει υποστεί σεξουαλική ή άλλου είδους κακοποίηση έχει πολύ μεγάλες πιθανότητες να πάθει κατάθλιψη, να αποκτήσει άλλα ψυχικά νοσήματα, να πάρει ναρκωτικά, να αποτύχει στην ακαδημαϊκή και επαγγελματική ζωή του, τονίζει στο liberal.gr ο καθηγητής Ψυχιατρικής Παιδιών και Εφήβων Αργύρης Στριγγάρης, με αφορμή τις καταγγελίες στον χώρο του αθλητισμού τις τελευταίες ημέρες και σημειώνει ότι «είναι επιτακτική η ανάγκη για γενναίες τομές από την πολιτεία»..
Ο κ. Στριγγάρης σημειώνει ότι είναι ευκαιρία να αλλάξει το πλαίσιο και να υπάρξει εποπτικός έλεγχος των αθλητικών και συναφών σωματείων με τον ορισμό υπεύθυνου για την προστασία των παιδιών εντός κάθε τέτοιου οργανισμού. «Πρέπει να ελέγχονται οι καταγγελίες, αλλά να γίνει και εύκολο για τα παιδιά να μπορούν να καταγγέλλουν ανάλογα φαινόμενα», επισημαίνει.
Συνέντευξη στον Βασίλη Γεώργα
- Οι αποκαλύψεις των τελευταίων ημερών γύρω από την σεξουαλική κακοποίηση αναδεικνύουν και το θέμα της άσκησης βίας σε ανήλικα παιδιά και μάλιστα σε χώρους, όπως αυτός του αθλητισμού. Πώς επηρεάζεται ο ψυχισμός των παιδιών;
Τέτοιες πράξεις είναι δυνητικά θανατηφόρες. Και εξηγώ: Στα παιδιά που υφίστανται κακοποίηση, ειδικά σεξουαλική, αυξάνεται η πιθανότητα για εμφάνιση κάθε λογής νοσήματος, ψυχικού ή και σωματικού καθώς και η πιθανότητα αυτοκτονίας. Όταν λέμε «καταστράφηκε η ζωή του», αυτό ακριβώς εννοούμε για τις περιπτώσεις αυτών των παιδιών. Ένα θύμα σεξουαλικής κακοποίησης έρχεται αντιμέτωπο με αυξημένη πιθανότητα πρόωρου θανάτου λόγω των συνεπειών της κακοποίησης. Εξαρτάται από το πότε θα υποστεί κακοποίηση το θύμα, σε ποια ηλικία, τι ακριβώς θα του συμβεί, υπό ποιες συνθήκες, τι διάρκεια θα έχει η κακοποίηση που θα υποστεί (αν η πράξη θα συμβεί μια φορά ή περισσότερες), καθώς επίσης από την στάση του περιβάλλοντός του. Χειρότερο όλων είναι η σεξουαλική κακοποίηση σε μικρή ηλικία, κατάσταση η οποία χρονίζει και δεν αναγνωρίζεται ή υποθάλπεται από το περιβάλλον. Όχι, φυσικά ότι οι υπόλοιπες περιπτώσεις δεν είναι σοβαρά. Οι επιπτώσεις στον ψυχισμό των θυμάτων είναι τεράστιες.
- Τι εννοείται ;
Περίπου το 50% όσων πάσχουν από βαριά κατάθλιψη μας λένε ότι έχουν υποστεί κακοποίηση. Οι περισσότεροι εξ αυτών έχουν σαφώς ελαττωμένη πιθανότητα ανταποκρίσεως σε θεραπείες ώστε να βελτιωθεί η κατάστασή τους.
Όποιος έχει υποστεί σεξουαλική ή άλλου είδους κακοποίηση έχει πολύ μεγάλες πιθανότητες να πάθει κατάθλιψη, να αποκτήσει άλλα ψυχικά νοσήματα, να πάρει ναρκωτικά, να αποτύχει στην ακαδημαϊκή και επαγγελματική ζωή του.
Επίσης πιθανό είναι όσοι υπόκεινται σε εκφοβισμό και κακοποίηση, αργότερα να λειτουργήσουν με τον ίδιο τρόπο απέναντι σε άλλους. Δηλαδή, από θύματα να γίνουν θύτες. Δημιουργούνται με άλλα λόγια κακοποιητικοί κύκλοι. Το παιδί που έχει κακοποιηθεί είναι πιθανό να κακοποιήσει αργότερα ως πατέρας ή και ως μητέρα το δικό του παιδί. Είναι μεγάλος ο αριθμός των ανθρώπων αυτών που έχουν κακοποιηθεί και οι οποίοι κυκλοφορούν ανάμεσα μας, χωρίς να μπορούμε να προσδιορίσουμε τον ακριβή αριθμό, δεδομένου ότι το θύμα έχει τεράστιες δυσκολίες αν αποκαλύψει αυτό που έχει υποστεί. Μπορούμε να δούμε μόνο όσες περιπτώσεις καταγράφονται. Στην Ελλάδα η καταγραφή είναι ακόμη πιο δύσκολη, αλλά σε κάθε περίπτωση το ποσοστό για το οποίο θα ενημερωθούμε ότι υπέστη σεξουαλική κακοποίηση είναι μικρό σε σχέση με αυτό που συμβαίνει ειδικά σε μια κοινωνία που θέλει να κλείνει τα μάτια και να λέει «δεν είδα δεν άκουσα».
- Στην περίπτωση ωστόσο παιδιών που κάνουν πρωταθλητισμό, στα οποία οι γονείς συχνά τους ασκούν ασφυκτικές πιέσεις, πόσο εφικτό είναι για αυτά να καταγγείλουν δημόσια τυχόν κακοποίηση, πολλώ δε μάλλον σε μια κοινωνία που θέλει να κλείνει τα μάτια στο φαινόμενο ;
Η υπάρχουσα κατάσταση δεν είναι καθόλου ικανοποιητική. Είναι επιτακτική η ανάγκη για γενναίες τομές από την πολιτεία. Σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες για παράδειγμα, προκειμένου να δουλέψει κάποιος, έστω και εθελοντικά, σε τομέα όπου δραστηριοποιούνται παιδιά, από παιδικούς σταθμούς, νηπιαγωγεία και σχολεία, έως τον τομέα του αθλητισμού, υπάρχουν συγκεκριμένοι κανονισμοί, τους οποίους στην Ελλάδα αγνοούμε. Ζητείται από τους εργαζόμενους που έρχονται σε επαφή με παιδιά να καταθέσουν το ποινικό τους μητρώο.. Διαφορετικά ο εργαζόμενος αυτός δεν μπορεί να δουλέψει με παιδιά. Στην Βρετανία και νομίζω πλέον και στην Κύπρο, για παράδειγμα, εκείνοι που έχουν κατά το παρελθόν εμπλακεί σε κακοποίηση παιδιών ή βρεθεί ένοχοι για εγκλήματα σεξουαλικού χαρακτήρα καταγράφονται σε ένα ειδικό μητρώο και κάθε φορά που αναζητούν εργασία, ενημερώνεται σχετικά ο μελλοντικός τους εργοδότης.
- Στην Ελλάδα υπάρχει ανάλογο θεσμικό πλαίσιο ;
Είναι αυτή τη στιγμή μεγάλη ευκαιρία να θεσμοθετηθούν ανάλογες πρωτοβουλίες και να εφαρμοσθούν ατέγκτως οι υπάρχουσες στην Ελλάδα. Όσοι ασχολούνται επαγγελματικά ή εθελοντικά με παιδιά να έχουν λευκό ποινικό μητρώο. Και οφείλω να επισημάνω πως χάρηκα από την αντίδραση της ελληνικής κυβέρνησης αλλά και όλων των κομμάτων. Είναι ευκαιρία να αλλάξει το πλαίσιο και να υπάρξει εποπτικός έλεγχος των αθλητικών και συναφών σωματείων με τον ορισμό υπεύθυνου για την προστασία των παιδιών εντός κάθε τέτοιου οργανισμού. Πρέπει να ελέγχονται οι καταγγελίες, αλλά να γίνει και εύκολο για τα παιδιά να μπορούν να καταγγέλλουν ανάλογα φαινόμενα.
Τεράστια επίσης ευκαιρία είναι και για να γίνουν αλλαγές στην εκπαίδευση. Να εκπαιδευτούν δηλαδή οι ίδιοι οι εργαζόμενοι σε σχολεία και κλάδους που έχουν ως αντικείμενο την ενασχόληση με τα παιδιά, προκειμένου να μπορούν να αναγνωρίζουν εγκαίρως τα σημάδια της κακοποίησης στα παιδιά με τα οποία έρχονται σε επαφή. Αυτό επίσης συμβαίνει στο εξωτερικό, όπου οι εργαζόμενοι στο χώρο της παιδείας αλλά και της υγείας εκπαιδεύονται σχετικά προτού ξεκινήσουν την εργασία τους. Είναι κάτι απολύτως εφικτό, αρκεί να υπάρχει και εδώ ένα πλαίσιο.
- Συναντάται συχνά περιπτώσεις σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών ;
Ασφαλώς είναι ένα φαινόμενο που συναντάμε, με πιο συχνές πάντως τις περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας παρά τις σεξουαλικές κακοποιήσεις, καθώς όπως σας είπα συχνά δεν αποκαλύπτονται. Εκείνο που θα συμβούλευα τους γονείς είναι να πιέσουν για αλλαγή του πλαισίου. Επίσης πρέπει να ελέγχουν ποιοι είναι αυτοί στους οποίους εμπιστεύονται το παιδί τους, είτε είναι αθλητικός όμιλος, είτε σχολείο, είτε το κατηχητικό είτε οτιδήποτε.
- Είναι αληθές ότι η κακοποίηση ξεκινά συνήθως από το σπίτι με την άσκηση βίας από τους γονείς ;
Έτσι ακριβώς είναι και πρέπει να δείξουμε μηδενική ανοχή. Δια νόμου πρέπει να απαγορεύεται η χρήση βίας στα παιδιά. Έτσι αλλάζει και η νοοτροπία. Είναι παράνομη η χειροδικία πάνω σε παιδί γιατί είναι βλαπτική, βλάπτει τον εγκέφαλο, την ψυχή. Και να ξεφύγουμε άμεσα από την λογική του αν το καταγγείλεις γίνεσαι «καταδότης». Όταν βλέπουμε γονέα να χτυπάει το παιδί του, έχουμε άμεση υποχρέωση να βοηθήσουμε το παιδί αναφέροντας το στις αρχές. Και βεβαίως να δίνουμε ό,τι δυνατότητα μπορούμε στο παιδί για να αποκαλύψει τυχόν κακοποίηση.
