της Αγγελικής Κώττη
Σε κατάσταση χειρότερη από ποτέ βρίσκεται το Κτήμα Τατοΐου, το οποίο τα τελευταία χρόνια βιώνει μία από τις πλέον δυσάρεστες φάσεις του. Ενώ τα κτίρια συνεχίζουν να είναι σε ερειπιώδη κατάσταση και τα δέντρα αφρόντιστα, ενώ ακόμα και νερό υπάρχει - δεν υπάρχει, συνεχώς σημειώνονται νέοι βανδαλισμοί και νέες καταστροφές, όπως καταγγέλλει δημόσια ο Βασίλειος Κουτσαβλής. Ο πρόεδρος των Φίλων Κτήματος Τατοΐου, που έχει πάρει προσωπικά την υπόθεση διάσωσης και αξιοποίησής του, σημειώνει: «Πριν από λίγες εβδομάδες άγνωστοι αφαίρεσαν πάνω από την είσοδο του διευθυντηρίου το πορσελάνινο πλακάκι με το έμβλημα του βασιλέως Γεωργίου που έστεκε εκεί για χρόνια. Με τους ισχυρούς ανέμους, λεύκα έπεσε πάνω στο ετοιμόρροπο κτίριο του Οινοποιείου και γκρέμισε μέρος του μεσαίου και πλάγιου τοίχου του. Είχε παραβιαστεί και η πόρτα του κτιρίου του Τυροκομείου, η οποία και ασφαλίστηκε από τους αστυνομικούς της φρουράς Τατοΐου».
«Η συνεχιζόμενη αδιαφορία της Πολιτείας να προστατεύσει το Τατόι, μας γεμίζει όλους οργή και θλίψη» συνεχίζει ο κ. Κουτσαβλής, καταλήγοντας: «Σε λίγα χρόνια αν δεν ανακοπεί αυτή η κατάσταση δεν θα έχει μείνει τίποτα όρθιο στο κτήμα. Συνεχίζει να υφίσταται μεγάλο θέμα τόσο με την υποστελέχωση της φρουράς του κτήματος όσο και με την έλλειψη περιπολικού αυτοκινήτου. Υπάρχει ένα φύλακας ανά βάρδια και οι αστυνομικοί κάνουν περιπολίες με τα προσωπικά τους οχήματα. Ακόμα και νερό έχουν μόνο από το παλιό δίκτυο. Το νέο δίκτυο έγινε και δεν λειτούργησε» (φαντασθείτε τι θα συμβεί σε περίπτωση πυρκαγιάς...).
Δεκαέξι χρόνια από τότε που το Τατόι περιήλθε στο ελληνικό Δημόσιο, η κατάσταση είναι χειρότερη παρά ποτέ κατά τα τελευταία χρόνια. Δεν υπάρχει κάποιο συνεργείο που να εργάζεται για την αποκατάσταση κτιρίου ή για τη συντήρηση αντικειμένων από τη συλλογή του ανακτόρου, τα οποία έχουν κηρυχθεί διατηρητέα. Ο κ. Κουτσαβλής αναφέρεται και στην κατάσταση των μνημάτων των μελών της πρώην βασιλικής οικογένειας. Κάποιοι εδώ και καιρό τα πότισαν με είδος γράσου και δεν έχουν ακόμα καθαριστεί. Τώρα πλέον έχουν ποτίσει τα μάρμαρα.
Ο Κώστας Μ. Σταματόπουλος, αντιπρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, συγγραφέας του «Χρονικού του Τατοΐου (1800-2003)» και του «Τατόι: περιήγηση στον χρόνο και τον χώρο» καταγγέλλει σε επιστολή του προς την «Καθημερινή»: «Απόφαση της παρούσας κυβέρνησης ήταν να αγνοήσει το κτήμα ως να είχε γι' αυτό το δικαίωμα. Ετσι μελέτες αποκατάστασης κτιρίων, χρηματοδοτημένες από τους Φίλους του Τατοΐου, μένουν επί χρόνια στα συρτάρια και δεν προωθούνται στο ΚΑΣ, όπως παλαιότερη κυβέρνηση είχε και αυτή αγνοήσει μελέτη λειτουργικού σχεδιασμού που η Ελληνική Εταιρεία είχε εκπονήσει δαπάναις της Europa Nostra. Οπως, τέλος, δεν ξεκινούν τα έργα αναπαλαίωσης του ανακτόρου (επαναφοράς του στη μορφή που είχε έως το 1937), βάσει των εξαιρετικών μελετών που πραγματοποίησαν, σε παλαιότερα χρόνια, στελέχη του ΥΠΠΟ».
Τελευταία φορά που ακούσαμε για το Τατόι από κυβερνητικά χείλη ήταν τον περσινό Μάιο, όταν η τότε υπουργός Πολιτισμού Λυδία Κονιόρδου είχε ανακοινώσει ότι στην τρέχουσα προγραμματική περίοδο ΕΣΠΑ 2014-2020 στο ΠΕΠ Αττικής και στο πλαίσιο της «Ενίσχυσης και ανάδειξης υποδομών πολιτισμού μητροπολιτικής εμβέλειας Περιφέρειας Αττικής» έχουν υποβληθεί προς ένταξη το έργο αποκατάσταση του θερινού ανακτόρου στο πρώην βασιλικό κτήμα Τατοΐου με προϋπολογισμό 5.000.000 ευρώ. Έκτοτε, ουδέν έγινε. Προφανώς θα χαιρετίσουμε και το ΕΣΠΑ, λόγω καθυστέρησης.
Στον αέρα οι μελέτες
Πολλές ανησυχίες υπάρχουν για το μέλλον του κτήματος, με την έκταση των 42.000 στρεμμάτων. Από τα κτίρια, 29 έχουν κηρυχθεί διατηρητέα. Έχουν αναστηλωθεί ελάχιστα, κυρίως με μελέτες που δώρισαν οι Φίλοι του Κτήματος. Υπάρχουν όμως ακόμα μελέτες σε εκκρεμότητα που δεν έχουν περάσει καν από το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων. Κεντρικό είναι το θέμα του ανακτόρου.
Η κατάσταση του κτίσματος, που αποτελεί αντίγραφο αγροικίας των θερινών ανακτόρων στο Πέτερχοφ της Ρωσίας, δεν είναι ιδιαίτερα κακή, παρά την πολύχρονη εγκατάλειψη. Η στατική προμελέτη μιλά, βεβαίως, για ανάγκη ενίσχυσής του σε διάφορα σημεία, ωστόσο δεν διαπιστώνει ανυπέρβλητα προβλήματα. Η προμελέτη αποκατάστασης έχει εγκριθεί από το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων, αλλά χωρίς καμία συνέχεια.
Η αποκατάσταση θα έχει στο επίκεντρό της την αρχική εσωτερική και εξωτερική μορφή του ανακτόρου καθώς και της εσωτερικής κυκλοφορίας. Οι δύο όροφοι έχουν εμβαδόν από 1.100 τετραγωνικά μέτρα, η σοφίτα 582 και το υπόγειο 1.219.
Μέχρι στιγμής, δεν υπάρχει καν μελέτη βιωσιμότητας εάν και εφόσον το Τατόι σε συνεργασία με κάποιους ιδιώτες λειτουργήσει ως κέντρο αναψυχής και ως (κρατικό) μουσείο.
Το κεντρικό κτίριο των ανακτόρων έχει αδειάσει και 17.000 αντικείμενα δέχθηκαν πρώτες φροντίδες συντήρησης. Τώρα παραμένουν σε κοντέινερ ή σε χώρους που δεν αποκαλύπτονται. Σε άλλο χώρο, παραμένουν γύρω στα 500 κιβώτια με διάφορα αντικείμενα, που ποτέ δεν έχουν ανοιχτεί, καταγραφεί και συντηρηθεί.
*Το άρθρο δημοσιεύτηκε στον Φιλελεύθερο στις 28 Μαρτίου.
