Η κρίση της πανδημίας θα επωφελήσει ακροδεξιά κόμματα, τονίζει ο Γερμανός πολιτικός επιστήμονας Δρ. Ράινερ Μπέκερ, κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου ως προς το ότι - κυρίως λόγω των οικονομικών επιπτώσεων του κορωνοϊού - τα περιστατικά βίας μπορεί να αυξηθούν, οι προκαταλήψεις να διαιωνιστούν και μια μερίδα ανθρώπων να «γυρίσει την πλάτη» στη δημοκρατία.
Ο επικεφαλής του Κέντρου Δημοκρατίας στην Έσση προβλέπει ότι με φόντο την πανδημία στην Ευρώπη θα δημιουργηθούν «περίεργοι συνασπισμοί», που θα αποτελούνται από ανθρώπους με διαφορετικά κίνητρα και στους οποίους θα στραφούν διάφοροι πολίτες - από δεξιούς λαϊκιστές και «ψεκασμένους» μέχρι αποκρυφιστές. «Όλοι εναντίον του κορωνοϊού, εναντίον του συστήματος».
Ο πολιτικός επιστήμονας αναφέρεται επίσης στο πολιτικό θέμα των ημερών στη Γερμανία, την είδηση ότι το τρίτο μεγαλύτερο κόμμα, η AfD (Εναλλακτική για τη Γερμανία) τέθηκε υπό παρακολούθηση ως «ύποπτη περίπτωση» δεξιού εξτρεμισμού, απόφαση που ανακλήθηκε ωστόσο δυο μέρες αργότερα. Θα γυρίσει «μπούμεραγκ» αυτή η προσπάθεια απαγόρευσης του κόμματος εν όψει τον Ομοσπονδιακών Εκλογών το Σεπτέμβριο; Και πόσο θα επηρεάσει η «έξοδος» της Άνγκ. Μέρκελ τα ποσοστά του κόμματος αυτού; Ο Δρ. Μπέκερ απαντά.
Συνέντευξη στη Δέσποινα Τσόκου
- Την περασμένη εβδομάδα η γαλλική κυβέρνηση απαγόρευσε την ακροδεξιά οργάνωση «Ταυτοτική Γενιά», οι Ευρωβουλευτές του Όρμπαν στην ουσία εκδιώχτηκαν από το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα και στη Γερμανία έγινε προσπάθεια να τεθεί υπό παρακολούθηση το τρίτο κόμμα, η AfD, ως «ύποπτη υπόθεσης» για δεξιό εξτρεμισμό. Σύμπτωση ή βλέπετε μια συντονισμένη προσπάθεια στην Ευρώπη εναντίον της ακροδεξιάς;
Πιστεύω πως πρόκειται για σύμπτωση. Το κόμμα Fidesz και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο - εδώ πρόκειται για μια μακρόβια σύγκρουση μεταξύ της ομάδας των Συντηρητικών και των Ούγγρων Ευρωβουλευτών. Στην ουσία ολοκληρώθηκε μια διαδικασία. Ως προς την AfD, (...) η αιτιολόγηση θα μπορούσε να είναι ότι ακόμα και αν η ομάδα «Der Flügel» (σ.σ. «Το Φτερό» ονομάζεται η ακροδεξιά πτέρυγα εντός της AfD) έχει διαλυθεί, οι άνθρωποι της συνεχίζουν να είναι στην AfD και να είναι το ίδιο ισχυροί μέσα στο κόμμα. Επομένως, γίνεται τώρα ολόκληρο το κόμμα «ύποπτη υπόθεση». Αυτή τη στιγμή αναστάλθηκε η διαδικασία από το Διοικητικό Δικαστήριο της Κολωνίας, α. γιατί όλο αυτό (σ.σ. εννοεί την είδηση της Τετάρτης ότι το κόμμα τίθεται υπό παρακολούθηση) δημοσιοποιήθηκε και β. γιατί δημοσιοποιήθηκε αυτή τη στιγμή.
Το θέμα είναι κρίσιμο. Φέτος έχουμε στη Γερμανία δύο σημαντικές περιφερειακές εκλογές, κάποιες άλλες και τις ομοσπονδιακές εκλογές το Σεπτέμβριο. H AfD από την πλευρά της ισχυρίζεται ότι πρόκειται για μια κατάφωρη παραβίαση της αρχής των ίσων ευκαιριών των κομμάτων. Ότι το να βάζει κανείς εν καιρώ εκλογών στο τραπέζι ότι είναι εχθροί τoυ συντάγματος, θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι γίνεται για πολιτικούς λόγους.
- Αν η AfD τεθεί εν τέλει υπό παρακολούθηση, υπάρχει κίνδυνος να γυρίσει «μπούμερανγκ» αυτό στις Ομοσπονδιακές Εκλογές και να επωφεληθεί το κόμμα;
Είμαι σκεπτικός ως προς αυτό. Υπάρχει η τάση, όταν εστιάζεται σε κόμματα για τέτοιους λόγους, ψηφοφόροι να απομακρύνονται. Προσωπικά περιμένω όμως ότι η AfD, αν δεν διαλυθεί από το εσωτερικό της και αν δεν απαγορευτεί, ότι θα μπορέσει να διατηρήσει έναν σταθερό πυρήνα της τάξεως του 7-12%. Υπάρχει αυτό το δυναμικό στη Γερμανία και δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή μια σοβαρή εναλλακτική στην «εναλλακτική», στη δεξιά πτέρυγα. Η AfD χρειάζεται όμως πάντα ένα μεγάλο θέμα, από το ίδιο το κόμμα έρχονται λίγες ελκυστικές προτάσεις.
- Σε ολόκληρη την Ευρώπη υπάρχει όμως τώρα ένα μεγάλο θέμα: Ο κορωνοϊός και οι επιπτώσεις του, ιδιαίτερα όσον αφορά στις οικονομικές συνέπειες. Θα έπρεπε η ΕΕ να φοβάται ότι από αυτό μπορεί να επωφεληθεί η ακροδεξιά;
Θα επωφεληθούν ή θα σταθεροποιηθούν τέτοια κόμματα λόγω αυτού. Θα δημιουργηθούν πολύ περίεργοι «συνασπισμοί» - δεξιοί λαϊκιστές, «ψεκασμένοι», αποκρυφιστές. Όλοι εναντίον του κορωνοϊού, εναντίον του «συστήματος». Όλοι αυτοί μαζί, έχοντας διαφορετικά κίνητρα. Πιστεύω - και τέτοια παραδείγματα εμείς στη Γερμανία τα έχουμε δει - ότι τα περιστατικά βίας θα αυξηθούν. Και είναι απόλυτα σωστό και με φοβίζει πολύ ότι δεν μπορούμε να προβλέψουμε, τι ρόλο θα διαδραματίσουν και οι οικονομικές επιπτώσεις, που υπάρχουν ήδη αλλά πρόκειται να γίνουν πιο ορατές. Και αυτό συσχετίζεται και με την αναζήτηση των «πολιτικά υπεύθυνων», που προσπαθούν να κάνουν το σωστό, ενώ βρίσκονται και αυτοί στο σκοτάδι. Για διαφορετικούς λόγους λοιπόν πολλοί θα απομακρυνθούν από τη δημοκρατία ή θα γίνουν «παθητικοί».
- Είναι ο τελευταίος χρόνος της Ανγκ. Μέρκελ στην καγκελαρία. Υπάρχει η αίσθηση, τουλάχιστον στο εξωτερικό, ότι στη Γερμανία δεν έχει βρεθεί ακόμα ένας διάδοχος του βεληνεκούς της Μέρκελ. Πιστεύετε πως η προθυμία των (επιφορτισμένων από τον κορωνοϊό) ανθρώπων, να ψηφίσουν «αντισυστημικά», θα εξαρτηθεί και από το ποιοι θα είναι οι υποψήφιοι για την καγκελαρία;
Φοβάμαι πως δεν έχει καμία σημασία αυτή τη στιγμή. Εάν οι υποψίες μου επιβεβαιωθούν, οι άνθρωποι θα απογοητεύονται όλο και περισσότερο σε αυτήν την κρίση και αυτό είναι το επικίνδυνο. Αφενός κανείς δεν έχει τη μαγική συνταγή, αφετέρου υπάρχει στη Γερμανία έλλειψη στρατηγικής. Αυτή η χώρα έχει δυσκολία να δράσει και αυτό φαίνεται στις κρίσεις. Οπότε μπορεί μια μεγάλη μερίδα ανθρώπων να απογοητευτεί κι άλλο. Το που θα καταλήξει όλο αυτό, και το αν θα είναι η ακροδεξιά αυτή που θα επωφεληθεί εν τέλει, δεν μπορεί ακόμα να το πει κανείς με βεβαιότητα.
- Από το 2015 και έπειτα ακροδεξιές οργανώσεις και η AfD είχαν εντείνει το αρνητικό κλίμα εναντίον των μεταναστών-προσφύγων. Δεν ήταν λίγοι οι Γερμανοί, που μεταξύ άλλων δεν έβλεπαν με καλό μάτι ότι δίνονται μεγάλα ποσά για τους πρόσφυγες στη Γερμανία. Με φόντο και τις οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας: Βλέπετε να εγκυμονούν μεγάλοι κίνδυνοι και για τους αλλοδαπούς;
Αυτό μπορεί να εξελιχτεί σε μεγάλο πρόβλημα. Όταν κάποιος φοβάται πως θα «κατέβει» κοινωνικά - κάτι το οποίο συζητιέται και στο πλαίσιο της «Θεωρίας της Σχετικής Στέρησης» - τότε αυτός ο άνθρωπος, όπως γνωρίζουμε από έρευνες, δεν τείνει να συγκρίνεται με εκατομμυριούχους ή δισεκατομμυριούχους. Αυτοί είναι «άφταστοι». Κοιτάει τις κοινωνικές ομάδες που είναι κάτω από αυτόν ή λίγο πιο πάνω. Και αν αυτός ο άνθρωπος δεν είχε ανέκαθεν μια επισφαλή απασχόληση - κάτι που ισχύει για πολλούς πλέον -, χάσει τη δουλειά του και χρειαστεί ξαφνικά βοήθεια από το κράτος για να επιβιώσει, τότε υπάρχει ο σοβαρός κίνδυνος να τα βάλει με τους «ξένους». Οι οικονομικές κρίσεις είναι πάντα καταλύτης για τη διάδοση προκαταλήψεων. Το ερώτημα λοιπόν είναι τι μπορούμε να κάνουμε, ώστε να μην υποστεί το μεγάλος μέρος του πληθυσμού στην Ευρώπη μόνιμη οικονομική ζημιά. Αυτή είναι η πρόκληση τώρα.
* Ο Δρ. Ράινερ Μπέκερ είναι Γερμανός πολιτικός επιστήμονας, που διδάσκει στο πανεπιστήμιο Μάρμπουργκ. Είναι επικεφαλής του κέντρου Δημοκρατίας «Μαζί για τη Δημοκρατία και κατά του δεξιού εξτρεμισμού» στην Έσση.
