Της Μαρίας Μουρελάτου
Μεσολάβησαν 86 χρόνια, πολλές δυναμικές γυναίκες και αμέτρητοι αγώνες στα πεζοδρόμια από το φεμινιστικό κίνημα για να διανυθεί η απόσταση από την πρώτη φορά που απέκτησαν δικαίωμα ψήφου μέχρι μια γυναίκα να γίνει Πρόεδρος της Δημοκρατίας.
«Η Δημοκρατία, η Ελλάδα και η Πρόοδος είναι γένους θηλυκού και αυτές μας καλούν στη μεγάλη υπέρβαση. Θεωρώ ότι είναι η ώρα να αποκτήσει η πατρίδα μας μια άξια Ελληνίδα στην κορυφαία πολιτειακή της θέση. Προτείνω λοιπόν για Πρόεδρο της ελληνικής Δημοκρατίας την Πρόεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας, Αικατερίνη Σακελλαροπούλου».
Με αυτά τα λόγια, ο Κυριάκος Μητσοτάκης καταγράφηκε ως ο πρωθυπουργός που πρότεινε μια γυναίκα για το ανώτατο πολιτειακό αξίωμα, η οποία μάλιστα συγκεντρώνει στο πρόσωπό της και άλλη μια σημαντική πρωτιά, καθώς ήταν η πρώτη γυναίκα πρόεδρος του ΣΤΕ, του Ανωτάτου Δικαστηρίου της χώρας.
Και μπορεί ορισμένοι να υποστηρίξουν ότι οι αναφορές στο φύλο της υποψήφιας Αικατέρινης Σακελλαροπούλου υποβιβάζουν το γεγονός πως η ίδια αποτελεί μαι σημαντική προσωπικότητα εν τούτοις η ιστορία της ανέλιξης των γυναικών στην Ελλάδα δεν ήταν μια εύκολη υπόθεση και παραμένει... δύσκολη.
1934: Δικαίωμα ψήφου υπό... προϋποθέσεις
Το 1934, στις δημοτικές εκλογές της 1ης Φεβρουαρίου, δόθηκε για πρώτη φορά από τη σύσταση του ελληνικού κράτους, μετά από δεκαετίες έντονων διεκδικήσεων για ισότητα των δύο φύλων και χορήγηση πολιτικών δικαιωμάτων στις γυναίκες, δικαίωμα ψήφου στις Ελληνίδες, με το προεδρικό διάταγμα της 5ης Φεβρουαρίου του 1930. Το δικαίωμα δεν ήταν καθολικό, αφορούσε όσες είχαν κλείσει τα 30 και διέθεταν απολυτήριο δημοτικού. Οι πρώτες εγγεγραμμένες στους εκλογικούς καταλόγους, γένους θηλυκού, ήταν 2.655 ενώ την ημέρα των εκλογών προσήλθαν στις κάλπες για να ασκήσουν το δικαίωμά τους μόλις 439.
Η πρώτη Ελληνίδα βουλευτής
Κι ενώ το 1952, στις 28 Μαΐου, ψηφίστηκε η πλήρης κατοχύρωση των πολιτικών δικαιωμάτων των Ελληνίδων, αυτές τελικά δεν είχαν τη δυνατότητα να συμμετάσχουν στις εκλογές της 16ης Νοεμβρίου για λόγους...τεχνικούς, καθώς οι εκλογικοί κατάλογοι δεν είχαν έγκαιρα ενημερωθεί.
Πρώτες υποψήφιες για το βουλευτικό αξίωμα στην Ελλάδα ήταν, το 1953, η Βιργινία Ζάννα, κόρη της Πηνελόπης Δέλτα, με το «Κόμμα Φιλελευθέρων» και η δικηγόρος και πολιτικός, Ελένη Σκούρα. Πρώτη γυναίκα που εξελέγη βουλευτής ήταν η Ελένη Σκούρα, στις 18 Ιανουαρίου 1953, σε διαδικασία επαναληπτικής εκλογής στον Νομό Θεσσαλονίκης με τον «Ελληνικό Συναγερμό». Η ίδια είχε δηλώσει τότε σχετικά με την ιστορική εκλογή της στο ελληνικό κοινοβούλιο: «Θα προσπαθήσω να πράξω παν το δυνατόν διά να φανώ ανταξία της εμπιστοσύνης των ψηφοφόρων μου, τους οποίους θερμώς ευχαριστώ. Γνωρίζω ότι ως πρώτη και μοναδική γυναίκα εις την Βουλήν έχω μεγάλας ευθύνας και πολλά καθήκοντα. Είναι πολλά εκείνα που πρέπει να πράξωμεν υπέρ των Ελληνίδων, ιδίως εις τον τομέα της κοινωνικής μερίμνης».
Χρειάστηκαν άλλα 22 χρόνια από τις δημοτικές εκλογές του 1934 και σχεδόν ένας αιώνας για να εφαρμοστεί στην πράξη η καθολική ψηφοφορία που προβλεπόταν από το Σύνταγμα του 1864, όταν αναγνωρίστηκε η ιδιότητα του πολίτη στις γυναίκες, ώστε να μπορέσουν να ψηφίσουν για πρώτη φορά σε βουλευτικές εκλογές. Και πάνω από ένας αιώνας από το Σύνταγμα του 1864 για να έρθει το Σύνταγμα του 1975 που δικαίωσε τον αγώνα των γυναικείων οργανώσεων με την καθιέρωση της ισότητας των δύο φύλων ορίζοντας ότι «όλοι οι Έλληνες και οι Ελληνίδες είναι ίσοι ενώπιον του Νόμου».
Πλήρης άσκηση του εκλέγειν και εκλέγεσθαι
Ήταν 19 Φεβρουαρίου του 1956 όταν οι γυναίκες μπόρεσαν πλήρως να ασκήσουν το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι στην ελληνική επικράτεια. Δύο γυναίκες ήταν οι πρώτες που έσπασαν το «γυάλινο φράγμα» με τις εκλογές εκείνες. Η Λίνα Τσαλδάρη της ΕΡΕ, 69 ετών, η οποία στη συνέχεια έγινε και η πρώτη γυναίκα υπουργός στην κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή αναλαμβάνοντας το υπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας (1956-1958), έχοντας αγωνιστεί νωρίτερα για την ισότητα των δύο φύλων στον ΟΗΕ εκπροσωπώντας τη χώρα στην Επιτροπή της Θέσης της Γυναίκας και η 39χρονη Βάσω Θανασέκου της ΕΔΑ που συμμετείχε στις εκλογές του 1956 με τη «Δημοκρατική Ένωση» και εξελέγη πρώτη βουλευτής της Αριστεράς στην περιφέρεια Αθηνών. Πρώτη φορά που προέκυψε διψήφιος αριθμός γυναικών στην ελληνική βουλή ήταν με την μεταπολίτευση στις εκλογές του 1977.
Το 1956 επιφύλασσε και τρίτη πρωτιά για τις Ελληνίδες αφού ήταν το έτος που εκλέχθηκε για πρώτη φορά γυναίκα Δήμαρχος, η δισέγγονη του αδερφού του Ιωάννη Καποδίστρια, Μαρία Δεσύλλα-Καποδίστρια, στην Κέρκυρα, αντικαθιστώντας τον άντρα της στον δημαρχιακό θώκο μετά τον θάνατό του, συγκεντρώνοντας 5.365 ψήφους στις αναπληρωματικές εκλογές που διεξήχθησαν.
Ο Δήμος Αθηναίων και η Βουλή
Στην πρωτεύουσα της χώρας, στον Δήμο Αθηναίων πήρε πολλά περισσότερα χρόνια στην πρώτη και μοναδική γυναίκα που έχει καταφέρει να καταλάβει το υψηλότερο αξίωμα της πόλης, την Ντόρα Μπακογιάννη, να εκλεγεί το 2003, ως η 75η Δήμαρχος Αθηναίων, με τη Νέα Δημοκρατία, παραμένοντας στο αξίωμα μέχρι και τον Φεβρουάριο του 2006.
Πρώτη γυναίκα πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων εξελέγη η Άννα Ψαρούδα Μπενάκη τον Μάρτιο του 2004, ενώ είχε προταθεί πρώτη φορά ήδη από τον Οκτώβριο του 1996 για το συγκεκριμένο αξίωμα και είχε διατελέσει Δ’ Αντιπροεδρος την κοινοβουλευτική περίοδο 2000-2004. Πρώτη γυναίκα αρχηγός πολιτικού κόμματος ήταν η Μαρία Δαμανάκη που εξελέγη τον Μάρτιο του 1990, μετά από πρόταση του Χαρίλαου Φλωράκη και τη σύμφωνη γνώμη του Λεωνίδα Κύρκου, Πρόεδρος του Συνασπισμού.
Μέχρι και σήμερα, πρωθυπουργός γυναίκα δεν έχει εκλεγεί στη χώρα
Ευρωπαϊκές πρωτιές με γυναικεία υπογραφή
Στη μεγάλη οικογένεια της Ευρώπης, πολύ πρόσφατα είχαμε την εκλογή της Ούρσουλας φον ντερ Λάιεν, που προτάθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ως υποψήφια για την προεδρία της Κομισιόν στις 2 Ιουλίου και στις 16 του ίδιου μήνα εξελέγη από το ΕυρωπαΪκό Κοινοβούλιο ως η πρώτη γυναίκα Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Στο βιογραφικό της, η ισχυρή γυναίκα της Ευρώπης έχει καταγραφεί και ως η πρώτη γυναίκα Υπουργός Άμυνας της Γερμανίας.
Ανεβαίνοντας λίγο πιο βόρεια, στην Ισλανδία, θα βρει κανείς στα ιστορικά βιβλία της χώρας που το πολίτευμά της μοιάζει πολύ με το δικό μας, αφού κι εκεί ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έχει περιορισμένες αρμοδιότητες, την Βιγκντίς Φιννμπογκαντόττιρ, που συγκεντρώνει πολλές πρωτιές καθώς ήταν η πρώτη γυναίκα αρχηγός κράτους στην Ευρώπη, για 16 χρόνια από το 1980, η πρώτη δημοκρατικά εκλεγμένη και η μακροβιότερη γυναίκα αρχηγός κράτους στον κόσμο.
Την πρώτη πρόεδρο γυναίκα έχει όμως από το 2016 και η Εσθονία, την Κέρστι Κάλιουλαϊντ, η οποία εξελέγη το 2016 σε ηλικία 46 ετών ενώ γυναίκα βρίσκεται και στo τιμόνι της προεδρίας της Κροατίας από το 2015 και συγκεκριμένα η Κολίντα Γκράμπαρ-Κιτάροβιτς.
Επιστρέφοντας πίσω σε ελληνικά εδάφη, όσον αφορά την ψηφοφορία της πρώτης γυναίκας προτεινόμενης για την Προεδρία της ελληνικής Δημοκρατίας, την Αικατερίνη Σακελλαροπούλου, που το όνομά της το τελευταίο 24ωρο μονοπωλεί το ενδιαφέρον των εγχώριων και διεθνών ΜΜΕ, αυτή αναμένεται να διεξαχθεί το πρωί της Τετάρτης 22 Ιανουαρίου
