Το κύμα αιτήσεων από συνταξιούχους για αναδρομικά, μεγαλώνει με γεωμετρική πρόοδο, έχει πλέον ξεπεράσει τις 800.000, αντιστοιχεί σε ποσό πάνω από 9 δισ ευρώ και απειλεί να τινάξει στον αέρα όχι μόνο τον τρέχοντα προϋπολογισμό, αλλά και πολλούς από τους επόμενους, δηλώνει στο liberal.gr, ο Γιώργος Κουτρουμάνης, προσθέτοντας ότι το Ασφαλιστικό κινδυνεύει να μετατραπεί σε ένα απέραντο δικαστήριο.
Η παρομοίωση οφείλεται στο γεγονός ότι δίπλα στις αιτήσεις προς τον ΕΦΚΑ, δεκάδες χιλιάδες αγωγές κατατίθενται καθημερινά από δικηγορικά γραφεία, διαμορφώνοντας σύμφωνα με τον πρώην υπουργό Εργασίας, μια ωρολογιακή βόμβα που θα περάσει στα χέρια της επόμενης κυβέρνησης.
Στην ουσία είναι όπως λέει, ένα δύσκολο νομικό, δημοσιονομικό, και πρωτίστως πολιτικό πρόβλημα, το οποίο δεν επιδέχεται «εύκολες» λύσεις, παρά χρειάζεται ένας συμβιβασμός που να λαμβάνει υπόψιν τα δημοσιονομικά περιθώρια.
“Η κυβέρνηση προσπαθεί να κερδίσει χρόνο για να δει πως θα αντιμετωπίσει το πρόβλημα, το οποίο σε μεγάλο βαθμό δημιουργήθηκε από την ίδια. Όταν το 2015 όφειλε να εφαρμόσει το νόμο του 2010, δεν το έκανε, ξεκίνησε το ασφαλιστικό από μηδενική βάση, και κάπως έτσι φτάσαμε ως εδώ”, αναφέρει ο κ. Κουτρουμάνης.
Μιλά για τους συνταξιούχους... τριών ταχυτήτων που δημιούργησε ο κυκεώνας ρυθμίσεων γύρω από το νόμο Κατρούγκαλου, και επισημαίνει ότι όλες αυτές οι ρυθμίσεις διατήρησαν και επαύξησαν τις πρακτικές διαφορετικής μεταχείρισης των ασφαλισμένων που έχουν τις ίδιες προϋποθέσεις ασφάλισης, προκαλώντας νέα κύματα προσφυγών στα διοικητικά δικαστήρια.
Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη
- Τι φέρνει το 2019 για το Ασφαλιστικό; Ποιες είναι οι μεγάλες αλλαγές και οι προκλήσεις;
Καταρχήν το Ασφαλιστικό θα επηρεαστεί από τη πορεία της οικονομίας, που μάλλον θα παραμείνει αναιμική, λόγω της προεκλογικής χρονιάς. Άλλωστε μόνο με σημαντική ανάπτυξη υπάρχει δυνατότητα διατήρησης και αύξησης των συντάξεων.
Έπειτα το μεγάλο θέμα που θα μας απασχολήσει φέτος αλλά και τα επόμενα χρόνια, είναι το χάσμα μεταξύ παλαιών και νέων συνταξιούχων. Είναι οι διαφορές που δημιούργησε ο κυκεώνας ρυθμίσεων γύρω από το νόμο Κατρούγκαλου, με τους λεγόμενους νέους συνταξιούχους να εισπράττουν συντάξεις μέχρι και 35% χαμηλότερα. Είναι επίσης οι χιλιάδες αγωγές που έχουν ξεκινήσει για τα αναδρομικά, και οι οποίες παραμένουν ισχυρές, εφόσον στηρίζονται σε αποφάσεις του ΣτΕ.
Τόσο το ένα όσο και το άλλο ζήτημα, αποτελούν μια ωρολογιακή βόμβα που θα κληθεί να αντιμετωπίσει η επόμενη κυβέρνηση.
- Διαφωτίστε μας ως προς τι ακριβώς με τις συντάξεις από 1η/1/2019. Πόσες ταχύτητες συνταξιούχων έχουμε πλέον στη χώρα;
Στην ουσία έχουμε πλέον τρεις ταχύτητες.
Καταρχήν εκείνους που βγήκαν στη σύνταξη ως τις 12/5/2016, με το παλαιό καθεστώς. Οι συντάξεις τους παγώνουν και δεν θα έχουν μειώσεις ως 18%. Όμως μένουν οι «προσωπικές διαφορές» που μπορεί να κοπούν στο μέλλον.
Έπειτα είναι εκείνοι που πήραν σύνταξη στο διάστημα από 1η/7/2015 έως και 13/5/2016, και αποτελούν μια μικρότερη ομάδα από τη πρώτη. Εδώ υπάρχουν κάποιες ακραίες αλλά υπαρκτές περιπτώσεις ανθρώπων, οι οποίοι δεν έχουν λάβει την εθνική σύνταξη, παρά ποσά της τάξης των 150-200 ευρώ.
Και τέλος είναι εκείνοι που συνιστούν τη μεγάλη κατηγορία των σημερινών 200.000 συνταξιούχων, οι οποίοι κάθε μήνα αυξάνονται, και πρόκειται για όσους αποχώρησαν μετά τις 13/5/2016 για τους οποίους ισχύουν μειώσεις ως 35% σε σχέση με το παλαιό καθεστώς. Τις μεγαλύτερες περικοπές βιώνουν όσοι έχουν πολλά χρόνια ασφάλισης, πάνω από 25-27. Στην ίδια κατηγορία, ανήκουν οι δημόσιοι υπάλληλοι, όπου οι συντάξεις τους, από 1.100 ευρώ για παράδειγμα, πέφτουν στα 850 ευρώ, όπως και οι ελεύθεροι επαγγελματίες (γιατροί, μηχανικοί, δικηγόροι), με μειώσεις από 25% έως και 35%.
Στην ουσία, όλες αυτές οι ρυθμίσεις διατήρησαν και επαύξησαν τις πρακτικές διαφορετικής μεταχείρισης των ασφαλισμένων που έχουν τις ίδιες προϋποθέσεις ασφάλισης. Και προκάλεσαν νέα κύματα προσφυγών στα διοικητικά δικαστήρια.
- Σε τι αριθμό ανέρχεται πλέον όλο αυτό το κύμα αιτήσεων για αναδρομικά. Προ μερικών μηνών μιλούσαμε για 300.000 -350.000 αιτήσεις…
Το κύμα αιτήσεων που υποβάλλεται από συνταξιούχους, προκειμένου αυτοί να διακόψουν τη παραγραφή της διεκδίκησης αναδρομικών ποσών, μεγαλώνει με γεωμετρική πρόοδο.
Έχει πλέον ξεπεράσει τις 800.000 πανελλαδικά, και αφορά αναδρομικά ποσά για περικοπές συντάξεων και δώρων οι οποίες έγιναν μέχρι και 31/12/2018. Είναι οι περικοπές που συνέβησαν με προηγούμενους νόμους και αφορούν κυρίως την περίοδο από 1η/7/2015, οπότε και εκδόθηκαν οι αποφάσεις του ΣτΕ, μέχρι και την 31/12/2018.
Στην πράξη το παραπάνω ποσό αγγίζει ή και ξεπερνάει τα 9 δισ. ευρώ, και απαιτείται να βρεθεί πολιτική λύση, την οποία να μπορεί να την αντέξει η χώρα και το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης.
Την ίδια στιγμή το ασφαλιστικό σύστημα της χώρας κινδυνεύει να μετατραπεί σε ένα απέραντο δικαστήριο. Διότι από τη μια πλευρά έχουμε τις αιτήσεις, και από την άλλη έχουμε τις δεκάδες χιλιάδες αγωγές που καταθέτουν τα δικηγορικά γραφεία για λογαριασμό των αιτούντων, καθώς υπάρχουν αποφάσεις ανωτάτων δικαστηρίων τις οποίες η κυβέρνηση δεν μπορεί να αγνοήσει. Δύσκολο δημοσιονομικό, ασφαλιστικό και πολιτικό πρόβλημα. Απαιτείται μια συμβιβαστική λύση που να λαμβάνει υπόψιν της τα δημοσιονομικά περιθώρια της χώρας.
- Πιστεύετε ότι θα δούμε από την κυβέρνηση μια τέτοια λύση;
Η κυβέρνηση προσπαθεί να κερδίσει χρόνο για να δει πως θα αντιμετωπίσει το πρόβλημα, το οποίο σε μεγάλο βαθμό δημιουργήθηκε από την ίδια. Όταν το 2015 όφειλε να εφαρμόσει το νόμο του 2010, δεν το έκανε, ξεκίνησε το ασφαλιστικό από μηδενική βάση, και κάπως έτσι φτάσαμε ως εδώ.
Η επόμενη κυβέρνηση πρέπει να προσπαθήσει να αντιμετωπίσει το θέμα, με τη μέγιστη δυνατή πολιτική συμφωνία. Δεν μπορεί κάθε κυβέρνηση να αλλάζει ευκαιριακά το νόμο, χωρίς να προηγείται μια συμφωνία ότι αυτό το νέο σύστημα που θα ακολουθήσουμε, θα μείνει ως έχει για τα πολλά επόμενα χρόνια. Το νέο πλαίσιο πρέπει να αμβλύνει τις αδικίες που έχουν δημιουργηθεί, αλλά μέσα σε συγκεκριμένα δημοσιονομικά περιθώρια.
- Ένα άλλο θέμα αφορά τις ασφαλιστικές εισφορές. Τι αλλαγές έχουν έρθει από φέτος;
Είναι η κατάργηση της έκπτωσης 15% στη βάση υπολογισμού όλων των εισφορών των ελευθέρων επαγγελματιών, αφετέρου η αύξηση των κατωτάτων εισφορών, επίσης, όλων, ανεξαιρέτως, των μη μισθωτών, λόγω της εξαγγελθείσας αύξησης του κατώτατου μισθού.
Σε σχέση με το πρώτο, το 2018 οι εισφορές είχαν υπολογισθεί με βάση το 85% του εισοδήματος. Από φέτος υπολογίζονται με βάση το 100%. Η αλλαγή αυτή αναμένεται να ενσωματωθεί στα ειδοποιητήρια τα οποία θα αναρτηθούν από τον ΕΦΚΑ τον Φεβρουάριο και θα αφορούν τις τρέχουσες εισφορές του Ιανουαρίου 2019.
Τι σημαίνουν όλα αυτά; Είχαμε μια αύξηση της τάξης περίπου του 7% στις εισφορές, πλέον εκείνων που έγιναν τo προηγούμενο χρόνο. Έπειτα από τη διάταξη που ψήφισε η κυβέρνηση ότι η εισφορά για τη σύνταξη στους ελεύθερους επαγγελματίες μειώνεται από 20% στο 13,33%, το τελικό αποτέλεσμα είναι ότι περιορίζονται οι αυξήσεις.
Αν συγκρίνει όμως κανείς τις σημερινές εισφορές με εκείνες που ίσχυαν πριν από τρία χρόνια, τότε εξακολουθούν να είναι μεγάλες για μια σημαντική μερίδα. Για παράδειγμα, αντί για 1.500 ευρώ που θα καλούνταν να πληρώσει κάποιος το 2019, τελικά θα καταβάλλει 1.300 ευρώ. Είναι μια μείωση σε σχέση με εκείνο που είχε ψηφιστεί πριν από ένα χρόνο, αλλά μια μεγάλη αύξηση σε σχέση με το παρελθόν.
Παράλληλα, η κυβέρνηση έχει εξαγγείλει την αύξηση του κατώτατου μισθού. Η αύξηση, όμως, αυτή θα συμπαρασύρει προς τα πάνω και τις κατώτατες εισφορές των μη μισθωτών, καθώς ο νόμος Κατρούγκαλου προβλέπει πως αυτές υπολογίζονται επί του εκάστοτε βασικού μισθού του άγαμου ανειδίκευτου εργάτη.
Επομένως πρόκειται για μια ακόμη επιλογή που θα αναδείξει το πρόβλημα της σύνδεσης εισοδημάτων και εισφορών. Αν υποθέσουμε ότι η αύξηση θα είναι 50 ευρώ το μήνα, τότε ο ελεύθερος επαγγελματίας θα κληθεί να πληρώσει περίπου το 25% σε ασφαλιστική εισφορά. Δηλαδή θα κληθεί να πληρώσει επιπλέον εισφορά, δίχως να έχει αυξηθεί το εισοδήμά του. Το γεγονός δείχνει ότι μάλλον ήταν λανθασμένη επιλογή η ευθεία σύνδεση των εισοδημάτων των επαγγελματιών με τις ασφαλιστικές εισφορές.
- Σχολιάστε μας και τη μείωση της ανεργίας, που υποχώρησε τον Οκτώβριο, στο 18,6% από 21% τον Οκτώβριο 2017. Είναι αυτό δείγμα ανάκαμψης, όταν η μείωση επιτυγχάνεται με μισθούς 300 και 400 ευρώ, εξαιτίας της έκρηξης των ευέλικτων μορφών εργασίας;
Δεν δικαιολογεί ικανοποίηση η πτώση της ανεργίας όταν αυτή γίνεται εξαιτίας της μερικής απασχόλησης, επειδή κάποιος εργάζεται μόλις δύο ώρες την εβδομάδα, και όταν μεγάλο μέρος του εργατικού δυναμικού μεταναστεύει από τη χώρα. Επί του παρόντος, αυτή η μείωση της ανεργίας δεν έχει σταθερά θεμέλια.
