Της Δρ. Βενετίας Κουσία*
Κάθε φορά που συζητάμε για την οικονομική ανάπτυξη, επικεντρωνόμαστε κυρίως στην αναζήτηση νέων τρόπων για την προσέλκυση κεφαλαίων. Σε ένα περιβάλλον όμως που χαρακτηρίζεται από ραγδαίες τεχνολογικές αλλαγές, σχεδόν επικράτηση των αυτοματισμών και της Τεχνητής Νοημοσύνης καθώς και δομικές δημογραφικές και κοινωνικό-πολιτικές προκλήσεις, οδηγώντας την παραγωγή, και κατά συνέπεια την αγορά εργασίας, σε συνεχή αναδιαμόρφωση, ο καθοριστικός παράγοντας για την επίτευξη καινοτομίας και ανταγωνιστικότητας (οργανισμών και οικονομιών) είναι η πρόσβαση και διακράτηση σε ανθρώπινο δυναμικό με τα κατάλληλα προσόντα (γνώσεις, εμπειρία και δεξιότητες) τη σωστή στιγμή.
Το 40%[1] των εργοδοτών σε παγκόσμιο επίπεδο – με το ποσοστό στην Ελλάδα να αγγίζει το 59% – αντιμετωπίζει δυσκολία στην εύρεση εργαζομένων με τα απαιτούμενα προσόντα. Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εργασίας (ILO), η ανεργία σε παγκόσμιο επίπεδο έχει ξεπεράσει τα 201 εκατομμύρια ανθρώπους όταν το 2007 ήταν περίπου 28 εκατομμύρια χαμηλότερα.
Για την αντιμετώπιση του χάσματος μεταξύ προσφοράς και ζήτησης, κυβερνήσεις, επιχειρήσεις, εκπαιδευτικά ιδρύματα, αλλά και οι εργαζόμενοι (συνδικαλισμένοι και μη) οφείλουν να σταματήσουν να βλέπουν τα πάντα με φόβο ή καχυποψία και να αρχίσουν να συνεργάζονται αντιλαμβανόμενοι ότι όλοι έχουν αξία και όλοι μπορούν να προσφέρουν. Όταν όλα σήμερα συνεχώς μεταβάλλονται και δημιουργούν καινούργιες προκλήσεις το μόνο σίγουρο «αύριο» θα προκύψει από τη διαρκή αναζήτηση εναλλακτικών τρόπων παραγωγής οι οποίοι θα αξιοποιούν τις νέες σύνθετες τεχνολογίες ως εργαλείο ανάπτυξης και ευημερίας έουδέποτε λησμονώντας το πλαίσιο των θεμελιωδών ηθικών αξιών ώστε η προστιθέμενη αξία που θα παραχθεί να διαρκέσει και να αφορά την κοινωνία στο σύνολό της.
Τα σχολεία και πανεπιστήμια, πρέπει να επανασχεδιάσουν επί της αρχής τις μεθόδους τους ώστε οι νέοι που περνούν το κατώφλι τους να εκπαιδεύονται ώστε να μαθαίνουν δια βίου, να εξασκούνται ώστε να ακούν ενεργητικά και όχι επικριτικά, να αξιοποιούν αυτά που μαθαίνουν παράγοντας αυτά που η αγορά χρειάζεται για να αποκτήσει μια καλύτερη θέση στον σύμπαν της παγκοσμιοποίησης. Ικανότητες όπως το να παράγουμε αποτέλεσμα (διοικώντας ή συμμετέχοντας) σε ομάδες μέσα σε συγκεκριμένο χρονικό πλαίσιο, να διαχειριζόμαστε σχέσεις όπου τα μέλη δεν έχουν την ίδια αντίληψη με εμάς αντιλαμβανόμενοι και κατανοώντας πολιτισμικές διαφορές αποκτούν ολοένα και κρισιμότερο ρόλο και χρειάζεται να αποτελέσουν θεμελιώδη πυλώνα κατά τη διαπαιδαγώγηση των σημερινών νέων.
Την ίδια στιγμή όσο η ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού αποτελεί δια βίου επιδίωξη, οι επιχειρήσεις οφείλουν να επανεξετάσουν τους εαυτούς τους (ως διοίκηση), τα εργαλεία και τις μεθόδους τους και να αναδιατάξουν τις επενδύσεις τους δίνοντας έμφαση σε προγράμματα δια βίου μάθησης (τυπικής και μη τυπικής), ώστε να παραμένουν οι άνθρωποί τους ουσιαστικά πρόθυμοι και αφοσιωμένοι και θα θέλουν να δώσουν τον καλύτερό τους εαυτό. Κι έτσι η επένδυση θα έχει και αποτέλεσμα και η επιχείρηση κατά ένα μέρος θα λειτουργεί ανταγωνιστικά.
Εξίσου σημαντικό είναι οι κυβερνήσεις να παίξουν σωστά τον ρόλο που τους αναλογεί, δημιουργώντας ένα υποστηρικτικό περιβάλλον στο οποίο όλοι όσοι ανήκουν στον ενεργό πληθυσμό θα μπορούν να κυνηγήσουν τα όνειρά τους και να απελευθερώσουν το δυναμικό τους. Η ολοκληρωμένη υποστήριξη χωρίς λαϊκίστικους προστατευτισμούς της καινοτόμου, κι όχι κρατικοδίατης, επιχειρηματικότητας (κοινωφελούς ή μη, γυναικείας ή νεανικής) και ιδιαίτερα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων παραμένει ένα από τα πλέον προβεβλημένα αλλά ουσιαστικά αναξιοποίητα εργαλεία για την απελευθέρωση της δημιουργικότητας του ενεργού πληθυσμού και κυρίως για την ενίσχυση και ανάπτυξη θέσεων εργασίας.
Είναι σαφές ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μία περίοδο ευκαιριών, νέων πεδίων δημιουργικότητας, αλλά και μίας ξεκάθαρης απειλής αύξησης της υπο-απασχόλησης κι επιδείνωσης της ανταγωνιστικότητας, εφόσον μείνουμε παθητικοί παρατηρητές των εξελίξεων. Η εργασία, η οικονομία, ο κόσμος ολόκληρος, εξελίσσεται και αν δεν μπορούμε να ηγηθούμε τότε το επόμενο καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να εξελισσόμαστε και να παρακολουθούμε με νέους θεσμούς, πολιτικές, εργαλεία και αντιλήψεις που προάγουν την αξιοπρεπή και δημιουργική απασχόληση, την επιχειρηματικότητα και την από κοινού ανάπτυξη όλης της κοινωνίας.
*Η Δρ Βενετία Κουσία είναι μέλος του ΔΣ και Πρόεδρος της Επιτροπής Απασχόλησης του Ελληνο-Αμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου.
[1] Ετήσια έρευνα για την έλλειψη ταλέντου της ManpowerGroup Inc.
