Του Χρήστου Δ. Παπαγεωργίου *
Το σύστημα της Φιλελεύθερης Δημοκρατίας τα πολλά τελευταία χρόνια μετά την τελευταία οικονομική κρίση και με κάθε αφορμή, δέχεται μια επίθεση από τα απομεινάρια της παλιάς διεθνούς Αριστεράς που έχουν καταφέρει να δημιουργήσουν ένα εκτεταμένο αντίΚαπιταλιστικό μέτωπο σε συνεργασία με ετερόκλιτες οργανώσεις και κινήματα. Αν διαβάσει κανείς τον διεθνή τύπο σχεδόν για όλα φταίει ο Καπιταλισμός, από την υπερθέρμανση του πλανήτη ως το ρεύμα των οικονομικών μεταναστών.
Θα επιχειρήσω να δώσω μια σύντομη ερμηνεία αυτού του παράξενου φαινομένου, όπου οι φιλελεύθερες Δημοκρατίες ευημερούν ενώ όλα τα υπόλοιπα κράτη που αρνούνται την Ελευθερία στους πολίτες τους δυστυχούν, η προοδευτική διανόηση κυρίως στη Δύση αγωνίζεται με μανία εναντίον του οικονομικού φιλελευθερισμού.
Το σύστημα της Φιλελεύθερης Δημοκρατίας έχει δυο βασικές συνιστώσες Ελευθερίας:
. Η πρώτη είναι η Ελευθερία στην Οικονομία, δηλαδή η δυνατότητα στους πολίτες της να αναπτύσσουν επιχειρηματικές δραστηριότητες, να παράγουν προϊόντα και υπηρεσίες και να αγοράζουν ελεύθερα προϊόντα και υπηρεσίες. Η οικονομική Ελευθερία ασκείται φυσικά στα πλαίσια του Νόμου με βασικό στόχο την παρεμπόδιση της δημιουργίας Τραστ ή Καρτέλ από ομοειδείς επιχειρήσεις. Αυτό θεωρητικά εξασφαλίζεται από την Ανεξάρτητη Αρχή Ανταγωνισμού. Αυτή η συνιστώσα της Φιλελεύθερης Δημοκρατίας δηλαδή η Ελεύθερη οικονομία της αγοράς ονομάζεται απαξιωτικά από τους εχθρούς της Καπιταλισμός.
. Η δεύτερη συνιστώσα είναι ο Δημοκρατικός ή Κοινωνικός Φιλελευθερισμός που εξασφαλίζει την ισότητα απέναντι στο Νόμο, τις πολιτικές Ελευθερίες και τα ανθρώπινα δικαιώματα σε όλους τους πολίτες της
Η οικονομία της Ελεύθερης αγοράς (Καπιταλισμός) παράγει πλούτο αλλά και οικονομική ανισότητα. Ας παρατηρήσουμε όμως ότι η προσπάθεια για διάκριση με την απόκτηση πλούτου (που δημιουργεί και την οικονομική ανισότητα) είναι το βασικό κίνητρο για τους πολίτες να επιχειρούν. Δηλαδή η οικονομική ανισότητα του Καπιταλισμού μπορεί να εξομαλυνθεί αλλά δεν μπορεί να εξαφανιστεί είναι λειτουργική.
Στον Καπιταλισμό οι επιχειρηματίες που δεν μπορούν να παράγουν ποιοτικά προϊόντα και υπηρεσίες σε λογικές τιμές θα υποχρεωθούν αργά ή γρήγορα να εγκαταλείψουν την επιχειρηματική τους δραστηριότητα (οικονομική καταστροφή) και να υποκατασταθούν από ανταγωνιστές επιχειρηματίες. Οι επιχειρήσεις στον Καπιταλισμό που καταφέρνουν να επιβιώσουν είναι πάντοτε κερδοφόρες δημιουργώντας πλούτο για τους παραγωγούς αλλά και ολόκληρη την κοινωνία. Όπως είπε ο Μέγας Σουμπέτερ ο Καπιταλισμός παράγει πλούτο χάρις την δημιουργική καταστροφή, δηλαδή το κλείσιμο μη ανταγωνιστικών
επιχειρήσεων.
Ο παραγόμενος πλούτος στα Καπιταλιστικά κράτη της λεγόμενης Δύσης, καθώς διαχέεται στην κοινωνία μπορεί να δημιουργήσει και ένα δίχτυ προστασίας υπέρ των αδυνάτων που στην Ε.Ε. αλλά και στις υπόλοιπες οικονομικά φιλελεύθερες χώρες αποδεικνύεται ότι είναι το καλύτερο εφικτό σύστημα προστασίας των αδυνάτων.
Γι αυτό άλλωστε οι πολίτες που ζουν σε χώρες φτωχές προσπαθούν να μεταναστεύσουν νόμιμα ή παράνομα στις οικονομικά φιλελεύθερες χώρες της Δύσης. Δηλαδή αυτό που ελκύει τους μετανάστες είναι ο πλούτος των Φιλελεύθερων κρατών και το κοινωνικό κράτος που δημιουργεί ο Καπιταλισμός και όχι τα Δημοκρατικά δικαιώματα τα οποία συνήθως οι ίδιοι αρνούνται (για την οικογένεια τους , τους αλλόθρησκους κτλ.) προφασιζόμενοι πολιτιστικές ιδιαιτερότητες.
Αντιθέτως στα Σοβιετικά κρατικίστικα συστήματα οι κρατικές επιχειρήσεις σπανίως σταματούν την δραστηριότητα τους ακόμη και όταν καταναλώνουν περισσότερους οικονομικούς πόρους από όσους παράγουν, αυξάνοντας την φτώχεια σταδιακά για την κοινωνία και τους πολίτες τους.
Συμπερασματικά μπορούμε να ισχυριστούμε λοιπόν ότι το δυνατό σημείο, ο κινητήρας της Φιλελεύθερης Δημοκρατίας, είναι η ελεύθερη οικονομία της αγοράς (δηλαδή ο Καπιταλισμός) δια του οποίου επιτυγχάνεται η συνεχής βελτίωση της οικονομίας και της ευημερίας των πολιτών των χωρών που έχουν αναγνωρίσει τα πλεονεκτήματα και έχουν και κοινωνικό αλλά και οικονομικό φιλελευθερισμό.
Αντιθέτως όλα τα Σοσιαλιστικά συστήματα σταδιακά μετατρέπονται σε κοινωνικοοικονομικούς μηχανισμούς φτωχοποίησης και καταπίεσης αφού η διατήρηση τους απαιτεί βία, απαιτεί δηλαδή την εξαφάνιση Δημοκρατικών και ανθρώπινων δικαιωμάτων ( όπως συμβαίνει στην Β.Κορέα, Κούβα και Βενεζουέλα).
Φυσικά μεταξύ της Φιλελεύθερης Δημοκρατίας του Καπιταλισμού και του Σοβιετικού κρατικίστικου συστήματος υπάρχουν αρκετά ενδιάμεσα μορφώματα. Πάντως η σταθερή και μακροπρόθεσμη οικονομική ανάπτυξη απαιτεί το μεγαλύτερο τμήμα της οικονομίας να είναι ιδιωτικό με ένα υγιές θεσμικό πλαίσιο που να επιτρέπει τον ανταγωνισμό ώστε να επιβραβεύεται η επιχειρηματικότητα και η καινοτομία.
Κρατικά μορφώματα όπου το μεγαλύτερο τμήμα της οικονομίας τους ελέγχεται από ένα περιορισμένο αριθμό ολιγαρχών (όπως συμβαίνει π.χ. στην Ρωσία), που εξασφαλίζουν προνόμια από την συνεργασία με το κράτος, είναι πολύ καλύτερα από τα Σοβιετικά κρατικίστικα συστήματα αλλά έχουν περιορισμένες δυνατότητες δημιουργίας πλούτου για την κοινωνία τους (καθώς προστατεύονται από τον ανταγωνισμό).
Κρατικά μορφώματα όπου κυριαρχεί η Ελεύθερη οικονομία της αγοράς αλλά η Δημοκρατία είναι περιορισμένη (όπως συμβαίνει π.χ. στην Κίνα) προοδεύουν οικονομικά,, αλλά στο τέλος η κοινωνία θα χρειαστεί και την διεύρυνση των Δημοκρατικών Ελευθεριών και των ανθρώπινων δικαιωμάτων διαφορετικά η οικονομική δυναμική θα ανακοπεί.
Εκτιμώ ότι ακόμη και στην περίπτωση της Κίνας η έλλειψη του Κοινωνικού ή Δημοκρατικού φιλελευθερισμού μεσοπρόθεσμα μπορεί να είναι επιβλαβής για την οικονομική της ανάπτυξη και να περιορίσει την διεθνή ανταγωνιστικότητα αυτής της χώρας που διστάζει να αποδεχτεί τον φιλελευθερισμό στο σύνολο του.
Αν έρθουμε τώρα στην Δύση δηλαδή στις χώρες όπου ο φιλελευθερισμός οικονομικός και κοινωνικός έχει επικρατήσει, μπορούμε να διακρίνουμε καθαρά πια ότι έχει αρχίσει μια νέα μορφή αγώνα ενάντια στον φιλελευθερισμό από όλους τους παλαιούς εχθρούς του, Σοσιαλιστές και κομμουνιστές της διεθνούς Αριστεράς.
Η νέα αυτή μορφή αγώνα από την διεθνή Αριστερά ξεκινά από μια απλή διαπίστωση ο Κοινωνικός Φιλελευθερισμός είναι πολύ δημοφιλής σε όλους τους λαούς και τα παλαιά απομεινάρια του κλασσικού Σοσιαλισμού -Κομμουνισμού (Β. Κορέα, Κούβα, Βενεζουέλα) είναι καταπιεστικά, και ασταθή και δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως παραδείγματα προς μίμηση.
Αντιθέτως ο Οικονομικός Φιλελευθερισμός ( Καπιταλισμός) που δημιουργεί τον πλούτο και την ευημερία στις φιλελεύθερες χώρες μπορεί να γίνει εύκολα αντιδημοφιλής στο λαό εξαιτίας της αναγκαστικής (λειτουργικής) οικονομικής ανισότητας που δημιουργεί.
Έτσι οι παλαιοί εχθροί της φιλελεύθερης δημοκρατίας κυρίως δε της διεθνούς Αριστεράς προσπαθούν να δημιουργήσουν ένα αντί -Καπιταλιστικό μέτωπο και να βρουν υποστηρικτές σε δημοφιλή λαϊκά κινήματα όπως είναι η οικολογία, η προστασία του πλανήτη, η προστασία των μειονοτήτων (Θρησκευτικών, φυλετικών, εθνικών, φύλου, σεξουαλικών κτλ), η προστασία των ζώων ακόμη και τα αθεϊστικά κινήματα.
Είναι πολύ εύκολο για κάποιον έμπειρο πολιτικά να ξεχωρίσει τους ειλικρινείς και ανιδιοτελείς υπερασπιστές τέτοιων κινημάτων από τους διεισδύσαντες ΣοσιαλΚομμουνιστές. Αλλά οι πολιτικά έμπειροι είναι μια μικρή μειοψηφία ενώ η μεγάλη μάζα των ανθρώπων εύκολα μπορούν να επηρεαστεί.
Προσωπικά πιστεύω ότι όλα αυτά τα κινήματα έχουν ήδη σημαντικά διαβρωθεί από τον εισοδισμό οπαδών όλων των αποχρώσεων της παλαιάς Αριστεράς που ουδόλως ενδιαφέρονται για την οικολογία, το κλίμα, τις μειονότητες και τα άλλα ιδεώδη που συσπειρώνουν πολλούς ευαίσθητους πολίτες στις φιλελεύθερες χώρες της Δύσης.
Αυτό που τους ενδιαφέρει είναι αποκλειστικά η δυσφήμηση της φιλελεύθερης Δημοκρατίας που όπως έδειξε ο 20ος αιώνας, εμποδίζει τον εξανδραποδισμό των ανθρώπων σε κολλεκτιβίστικες φάρμες ανθρώπων που χαρακτηρίζονται ως ιδεώδη Σοσιαλιστικά κράτη και στα οποία ονειρεύονται να μας οδηγήσουν «για το καλό μας».
Αυτές τις φάρμες που κάποιες ήδη λειτουργούν (με χαρακτηριστικό παράδειγμα την Βόρεια Κορέα), αυτές τις φάρμες που με τόση ενάργεια περιέγραψε ο Μέγας πολιτικός συγγραφέας ( και ανανήψας παλαιός Τροτσκιστής) Όργουελ στο κλασσικό έργο του «1984».
* Ο Χρήστος Δ. Παπαγεωργίου είναι καθηγητής Πανεπιστημίου
