Οι τραπεζικοί κολοσσοί είναι αυτοί που ευθύνονται για τον κίνδυνο εξάπλωσης μίας νέας κρίσης καθώς από το 2008 έχουν αυξηθεί τα «σκοτεινά» χρηματοοικονομικά εργαλεία και οι αδιαφανείς δραστηριότητες. Αυτό υποστηρίζει ο Mark Mobius, σε αποκλειστική του συνέντευξη στο liberal.gr, τονίζοντας παράλληλα ότι για να έρθουν παγκόσμιοι επενδυτές στην Ελλάδα, θα πρέπει να είναι σίγουροι ότι οι συμφωνίες που κάνουν με την κυβέρνηση θα... έχουν διάρκεια.
Ένας από τους πιο επιφανείς επενδυτές παγκοσμίως, με εμπειρία άνω των 40 ετών στις αναδυόμενες αγορές, ο Dr. Mark Mobius, μιλάει στο Liberal για την πιθανότητα να ξεσπάσει μία νέα παγκόσμια κρίση και υποστηρίζει ότι ο κόσμος μας δεν είναι αρκετά προετοιμασμένος να σταματήσει την εξάπλωσή της. Σύμφωνα με τον επικεφαλής της Franklin Templeton Investments για τις αναδυόμενες αγορές, η ύπαρξη «σκοτεινών» χρηματοοικονομικών εργαλείων και δραστηριοτήτων σε συνδυασμό με την έλλειψη διαφάνειας στους ισολογισμούς των παγκόσμιων τραπεζών είναι οι παράγοντες που μας καθιστούν ανοχύρωτους απέναντι σε μια νέα κρίση.
Παράλληλα, ο Dr. Mobius εκτιμά ότι τα χειρότερα έχουν περάσει για την Ελλάδα, υπογραμμίζει ωστόσο ότι οι ξένοι επενδυτές πρέπει να γνωρίζουν ότι από τη στιγμή που η χώρα παραμένει στην Ε.Ε., ισχύουν όλοι οι κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ο «γκουρού» των αναδυόμενων αγορών χαρακτηρίζει παγκόσμιο το φαινόμενο των «κόκκινων» δανείων, ενώ δίνει τη δική του οπτική για το Brexit, για τους κινδύνους αλλά και τις ευκαιρίες που πρέπει να έχουν κατά νου οι επενδυτές.
Συνέντευξη στον Κωνσταντίνο Μαριόλη
Κύριε Mobius, πιστεύετε ότι βρισκόμαστε στα πρόθυρα μιας νέας παγκόσμιας κρίσης; Μετά το πάθημα του 2008, είμαστε καλύτερα προετοιμασμένοι να σταματήσουμε τη μετάδοση της κρίσης;
Δυστυχώς, παρά την κρίση του 2008, δεν είμαστε καλύτερα προετοιμασμένοι για να σταματήσουμε την εξάπλωση, διότι οι χρηματοοικονομικές αγορές έχουν ενοποιηθεί σε ακόμη μεγαλύτερο βαθμό και έχει αυξηθεί η ανάπτυξη σκοτεινών και αδιαφανών χρηματοοικονομικών εργαλείων και δραστηριοτήτων. Δεν υπάρχει διαφάνεια στις λειτουργίες και στους ισολογισμούς των μεγάλων παγκόσμιων τραπεζών. Μόνο μέσω της ικανοποιητικής διαφάνειας μπορούμε να περιορίσουμε τον κίνδυνο. Ένα καλό παράδειγμα είναι η πρόσφατη κρίση γύρω από την Deutsche Bank: γνωρίζει κανείς την πραγματική αξία των παραγώγων που έχει στον ισολογισμό της;
Τον περασμένο χρόνο (Μάρτιο του 2015) είχατε υποστηρίξει ότι η Ελλάδα θα παραμείνει στην Ευρωζώνη και ότι η αναταραχή που προκαλούσαν οι διαπραγματεύσεις με τους διεθνείς πιστωτές δημιουργούσαν αγοραστική ευκαιρία. Σχεδόν 16 μήνες μετά ποια είναι η γνώμη σας για τις ελληνικές τράπεζες, τις ελληνικές μετοχές και τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας;
Είμαι γενικά αισιόδοξος για την Ελλάδα, διότι πιστεύω ότι οι Έλληνες πολίτες και οι Έλληνες πολιτικοί έχουν υποστεί μία αλλαγή στον τρόπο σκέψης και συμπεριφοράς η οποία θα δημιουργήσει μία πιο σταθερή δημοσιονομική και ρυθμιστική βάση για την ανάπτυξη μέσα στα επόμενα χρόνια. Πιστεύω ότι τα χειρότερα έχουν περάσει σε ό,τι αφορά όσα υπονόμευαν την οικονομία και πλέον οι πιθανότητες είναι καλές για ένα πιο αισιόδοξο outlook. Προβλέπουμε ότι η ελληνική οικονομία θα αναπτυχθεί το επόμενο έτος, ενώ το δημοσιονομικό έλλειμμα περιορίζεται, η ανεργία μειώνεται και το πιο σημαντικό είναι ότι οι τουριστικές αφίξεις ήταν πολύ ικανοποιητικές αυτό το καλοκαίρι, με πάνω από 3,3 εκατ. τον Ιούλιο.
Έχετε, επίσης, υποστηρίξει ότι οι πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων του Δημοσίου είναι ζωτικής σημασίας για την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων που χρειάζονται για να ξεπεράσει την κρίση η Ελλάδα. Ποιοι είναι οι παράγοντες που θα καθορίσουν την προσέλκυση παγκόσμιων επενδυτών;
Το σημείο-κλειδί είναι να υπάρχει ένα ξεκάθαρο και μακροχρόνιου χαρακτήρα πλαίσιο κανόνων έτσι ώστε οι ξένοι επενδυτές να είναι βέβαιοι πως όποια συμφωνία κάνουν με την κυβέρνηση σήμερα θα έχει μεγάλη διάρκεια, για να μπορούν να καταρτίσουν τα κατάλληλα σχέδια και να κάνουν μακροπρόθεσμες επενδύσεις. Το γεγονός ότι η Ελλάδα παραμένει στην Ε.Ε. συνεπάγεται ότι οι ξένοι επενδυτές έχουν τη βεβαιότητα ότι δεν εφαρμόζονται μόνο οι ελληνικοί νόμοι, αλλά και οι κανόνες της Ε.Ε.
Συμφωνείτε με όσους υποστηρίζουν ότι το «ιταλικό πρόβλημα» αποτελεί μεγαλύτερη απειλή από το Brexit;
Δεν πιστεύω ότι το πρόβλημα με τις ιταλικές τράπεζες είναι μεγαλύτερο από το Brexit, γιατί οι επιπτώσεις του Brexit αγγίζουν ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση σε ορισμένα πολύ θεμελιώδη θέματα, που ξεπερνούν τα οικονομικά ζητήματα. Επιπλέον θα πρέπει να έχουμε κατά νου ότι το «ιταλικό πρόβλημα» δεν είναι μόνο ιταλικό, αλλά παγκόσμιο. Τα «κόκκινα» δάνεια υπάρχουν παντού στον κόσμο και οι κρατικές διασώσεις τραπεζών είναι συνηθισμένες διεθνώς.
Εκτιμάτε ότι το Brexit δημιουργεί ευκαιρίες για άλλα χρηματοοικονομικά κέντρα να αναδυθούν ως παγκόσμια ή το Λονδίνο θα διατηρήσει τα... σκήπτρα;
Ναι το πιστεύω απόλυτα. Πλέον οι χώρες με χαμηλότερα εισοδήματα στην Ευρώπη έχουν μια καλή ευκαιρία να εκμεταλλευτούν την έξοδο της Μ. Βρετανίας. Η Ελλάδα θα πρέπει να προσπαθήσει να εκμεταλλευτεί αυτήν την εξέλιξη και να προσφέρει κίνητρα για να προσελκύσει εταιρείες του χρηματοοικονομικού κλάδου.
Ποιοι είναι οι βασικοί μεσοπρόθεσμοι κίνδυνοι που θα πρέπει να προσέξουν οι επενδυτές;
Οι βασικοί κίνδυνοι, κατά τη γνώμη μου, είναι τα επιτόκια, ο πληθωρισμός και η ενοποίηση και τους αποκαλώ «τα τρία I» (Interest rates, Inflation, Integration). Το ενδεχόμενο να συνεχιστούν τα μη ρεαλιστικά επιτόκια που καταλήγουν σε αρνητικό έδαφος εμπεριέχει πολλούς κινδύνους, όπως ότι το χρήμα θα πηγαίνει σε μη βιώσιμα project και ότι θα υπάρξουν πολλές πτωχεύσεις επιχειρήσεων στη συνέχεια. Ο πληθωρισμός θα μπορούσε να αυξηθεί δραματικά στην περίπτωση που οι κεντρικές τράπεζες αποφασίσουν να αγοράσουν απευθείας τίτλους εκτός των ομολόγων, όπως για παράδειγμα μετοχές, κάτι που κάνει η κεντρική τράπεζα της Ιαπωνίας. Σημαντικοί κίνδυνοι επίσης είναι η τάση ολοκλήρωσης στο διεθνές εμπόριο, καθώς και το γεγονός ότι οι επενδύσεις διαβρώνονται από την παγκόσμια τάση προς τον απομονωτισμό.
Δεδομένου ότι θεωρείστε ειδικός των αναδυόμενων αγορών, ποιες είναι οι αναδυόμενες αγορές που εκτιμάτε ότι θα ωφεληθούν περισσότερο στο υφιστάμενο περιβάλλον;
Στην πραγματικότητα, όλες οι αναδυόμενες αγορές επωφελούνται από το υφιστάμενο περιβάλλον εξαιτίας των εισροών κεφαλαίων που αναζητούν υψηλές αποδόσεις. Οι ασιατικές αγορές είναι ιδιαίτερα σημαντικές –κυρίως η Κίνα και η Ινδία– αλλά ωφελούνται επίσης και όποιες άλλες χώρες εμφανίζουν ικανοποιητικές προοπτικές ανάπτυξης.
Who is Who
Ο Dr. Mobius είναι Executive Chairman της Templeton Emerging Markets, που ανήκει στη Franklin Templeton Investments. Κατέχει πτυχίο και μεταπτυχιακό από το Πανεπιστήμιο της Βοστώνης και Διδακτορικό στις Οικονομικές και Πολιτικές Επιστήμες από το Massachusetts Institute of Technology. Το 2011, χαρακτηρίστηκε από το Bloomberg Markets Magazine ένας από τους 50 ανθρώπους με τη μεγαλύτερη επιρροή. Η Franklin Templeton Investmens είναι ένας από τους μεγαλύτερους οργανισμούς διαχείρισης ενεργητικού στον κόσμο και εξυπηρετεί πάνω από 24 εκατ. ιδιώτες, επαγγελματίες και θεσμικούς επενδυτές.
